قرار گرفتن مردم در انتهای فهرست اولویت‌های بودجهٔ جدید ایران

هم‌زمان با آماده شدن مردم ایران برای جشن‌های نوروزی در روز ۱ فروردین که آغاز سال جدید کشور است، آنها با مشکلات اقتصادی رو به وخامت و تورم دائما فزاینده مواجه هستند، به‌طوری که بودجهٔ سال مالی ۱۴۰۲ کار چندانی برای جبران آن انجام نمی‌دهد.

حکومت جمهوری اسلامی در تازه‌ترین داده‌های خود نرخ تورم کلی را برای دورهٔ ۳۰ روزه منتهی به ۱ اسفند برابر با ۴۷/۷ درصد و تورم نقطه‌به‌نقطه را ۵۳/۴ درصد برآورد کرده است.

در اواخر بهمن ماه، ارزش ریال - که از قبل پایین آمده بود - به‌سرعت کاهش یافت. در حقیقت واحد پول ایران در بازار آزاد نسبت به بهمن سال گذشته حدود نیمی از ارزش خود را در برابر دلار از دست داد.

به‌رغم وعدهٔ حکومت برای «مهار» نرخ ارز، ارزش ریال در اواسط اسفند‌ماه تنها حدود ۱۰ درصد افزایش یافت و تا ‌کنون در همان وضع باقی مانده است.

رژیم ایران مدت‌هاست می‌گوید که هیچ کنترلی بر نرخ مبادلهٔ ارز در بازار آزاد ایران ندارد و «دشمنان» و «عناصر ضدنظام» عاملان افزایش ارزش پول‌های غربی در برابر ریال هستند.

با توجه به سقوط آزاد ارزش واحد پول ملی ایران، مشخص نیست که جمهوری اسلامی چگونه می‌تواند به‌صورت دوره‌ای و البته سطحی ارزش آن را افزایش دهد.

در سال مالی میلادی ۱۴۰۱ که روز ۲۹ اسفند به پایان می‌رسد، رژیم مجبور شد به اقدامات گسترده‌ای برای کنترل آسیب دست بزند. جمهوری اسلامی در این راستا ضمن سرکوب اعتراضات، «دشمنان» را در رابطه با «تحریک» به اعتراضات سرزنش کرد. البته این عبارتی آشنا است که رژیم هر زمان که به چالش کشیده می‌شود، از آن استفاده می‌کند.

در حالی که هزاران ایرانی از شهریورماه در اعتراض به فقدان آزادی‌های شخصی به خیابان‌ها ریختند، برخی دیگر نیز نسبت به دستمزدهای ناچیز یا مستمری و مزایای ناکافی خود اعتراض کرده‌اند.

حکومت در اکثر موارد به آزار و اذیت معترضانی که با مشکلات شدید اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کنند، ادامه داده و خواسته‌های آنها را نادیده گرفته است.

بودجهٔ سال مالی ۱۴۰۲

در حالی که کارمندان دولت، بازنشستگان، و اقشار پایین و متوسط اجتماعی-اقتصادی با مشکلات فراوانی برای گذران زندگی خود دست و پنجه نرم می‌کنند، مجلس شورای اسلامی لایحهٔ بودجهٔ سال مالی جدید را با اولویت‌های متفاوت به تصویب رساند.

این بودجه، همانند سال‌های گذشته، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نیروهای شبه‌نظامی وابسته به سپاه و نیروهای وابسته به آن، و نیز نهادهای تبلیغاتی رژیم را در اولویت قرار داده است.

اگرچه میانگین نرخ تورم در ۱۱ ماه گذشته بیش از ۴۰ درصد بوده است، اما کارکنان دولت در سال جدید تنها ۲۰ درصد افزایش حقوق دریافت خواهند کرد.

این در حالی است که بودجهٔ سپاه نسبت به سال گذشته ۲۸ درصد افزایش یافته است. صدا و سیمای جمهوری اسلامی -- که تبلیغات رژیم و اعترافات اجباری را پخش می‌کند -- نیز از ۴۲ درصد افزایش بودجه برخوردار بوده است.

ارتش، که نیرویی کوچکتر و بسیار ضعیفتر از سپاه است، در بودجهٔ سال جدید ۳۶ درصد به‌دست آورده است. این در حالی است که نیروی پلیس -- که تا حدودی مسئول سرکوب اعتراضات امسال بوده است -- ۴۴ درصد افزایش حقوق دریافت کرده است.

افزایش بودجهٔ حیرت‌انگیز ۵۲ درصدی به وزارت اطلاعات و افزایش بودجهٔ چشمگیر دیگر، یعنی ۵۳ درصدی، نیز به سازمان تبلیغات اسلامی، از سازمان‌های تبلیغاتی اصلی رژیم، تعلق گرفته است.

سازمانی که مسئول سرکوب آزادی‌های شخصی، از جمله پوشش زنان است و به اصطلاح «پلیس امنیت اخلاقی» را تحت پوشش خود دارد، در سال جاری ۳۳ درصد بودجهٔ بیشتر دریافت کرده است.

شهرهای بزرگ ایران با آلودگی هوای مرگباری دست و پنجه نرم می‌کنند. این آلودگی هوا یک طی دههٔ گذشته هرساله وخیم‌تر شده است و سبب تعطیلی مدارس و ادارات بیشتری در فصل زمستان می‌شود.

با این حال، دولت در بودجهٔ سال مالی ۱۴۰۲ خود مبلغ تخصیص‌یافته به «طرح مبارزه با آلودگی هوا» را نسبت به سال گذشته بیش از ۱۰ درصد کاهش داده است.

مردم «در انتهای فهرست»

یک اقتصاددان مقیم ایران که نخواست نامش فاش شود به المشارق گفت: «بر اساس این بودجه، دولت انتظار دارد در سال جدید میزان صادرات نفتی خود را تا سقف ۵۸ درصد افزایش دهد.»

او گفت: «اما مشخص نیست که با توجه به تحریم‌ها که فروش نفت را محدود می‌کند، چگونه می‌تواند به این هدف دست یابد.»

او یادآور شد، این بودجهٔ جدید طبق معمول نشان می‌دهد که این رژیم چه‌قدر نسبت به مردم ایران بی‌توجه است؛ چرا که همچنان به فعالیت‌های هسته‌ای غیرقانونی، مداخلات منطقه‌ای، و استبداد داخلی خود اولویت می‌دهد.

بودجهٔ کلی دولت نسبت به یک سال گذشته ۴۰ درصد افزایش یافته است، اما افزایشی متناسب را برای کارمندان دولت و کارکنان بازنشسته شامل نمی‌شود.

مریم، یک آموزگار بازنشستهٔ ۷۴ ساله، به المشارق گفت، او نمی‌داند چگونه با حقوق بازنشستگی ناچیز ماهانهٔ خود برای نوه‌هایش هدایای نوروزی بخرد.

او گفت: «هر سال، احساس شرمندگی می‌کنم؛ چرا که هرگز نمی‌توانم آن چیزی را که واقعاً برای فرزندان و نوه‌هایم می‌خواهم بخرم. اما امسال به‌مراتب بدترین سال است.»

او افزود: «مردم این کشور یا در آخرین ردیف فهرست اولویت‌های هزینه‌ای این رژیم قرار دارند و یا اصلاً در آن فهرست نیستند. ما در حال تبدیل شدن به کشوری مانند ونزوئلا هستیم که ارزش پول ملی آن بسیار پایین است.»

در همین حال، بسیاری از دوستداران محیط زیست نگرانی خود را نسبت به سطح هشداردهندهٔ بالای آلودگی هوا در شهرهای بزرگ ایران و قصور دولت در انجام اقدامی معنادار برای برطرف کردن آن ابراز کرده‌اند.

در رابطه با رفع آلودگی هوا دولت هیچ اقدامی انجام نمی‌دهد، و فقط زمانی که سطوح بالای آلودگی باعث ایجاد «شرایط خطرناک هوا» می‌شود، ادارات و مدارس را تعطیل می‌کند.

علی، کارشناس محیط زیست از شیراز که نام خانوادگی خود را عنوان نکرد، گفت که کاهش مبلغ اختصاص‌یافته برای مبارزه با آلودگی حاکی از آن است که دولت حتی تظاهر به جدی گرفتن این قضیه نمی‌کند.

او به المشارق گفت که آلودگی هوا همه را تهدید می‌کند، موجب سرطان و بیماری‌های دیگر می‌شود، و به‌ویژه برای کودکان، سالمندان، و کسانی که بیماری‌های ریوی یا قلبی دارند، خطرناک است.

او گفت: «تمام دنیا این را می‌دانند و این یک واقعیت‌ثابت شده است.»

علی افزود، در سال جاری بسیاری از ایرانیان نارضایتی خود را نسبت به این رژیم نشان داده‌اند، اما این رژیم حتی تلاش نمی‌کند نشان دهد که برای مردم ایران -- حتی دربارهٔ یک موضوع غیرسیاسی مانند آلودگی در شهرهای بزرگ -- قدمی برمی‌دارد.