نوروز ایرانیان ناراضی با افزایش قیمت‌ها و ازسرگیری اعتراضات

همزمان با آغاز سال نو ایرانی، یعنی نوروز، مصادف با روز دوشنبه (۱ فروردین) بسیاری در بحبوحهٔ اعتراضات دوباره و کاهش شدید قدرت خرید شخصی‌شان می‌گویند که از وضعیت این کشور ناامید شده‌اند.

سال نو در لحظهٔ اعتدال بهاری آغاز می‌شود و باید زمانی توأم با امیدواری به‌همراه آداب و رسومی شامل پریدن از روی آتش، رقصیدن، شعر خوانی و بازدید از بزرگترها، که برای اعضای کوچکتر خانواده هدیه می‌خرند، باشد.

اما سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی جمهوری اسلامی در سال جاری بسیاری از جمله هنگامه، که تکنسین دامپزشکی است، را از لذت بردن از این مناسبت محروم کرده است.

هنگامه گفت، هرگز تا به این حد مشکلات اقتصادی را تجربه نکرده است.

او به المشارق گفت: «من و همسرم تمام‌وقت کار می‌کنیم، اما در سال گذشته نیز همانند قبل با مشکل مواجه بوده‌ایم.»

او می‌گوید: «من کشمکش داشتم که برای دختر ۸ ساله‌ام چه چیزی بخرم و چندین بار نظرم را تغییر داده‌ام و سرانجام به خرید اقلام ارزان‌تری پرداختم، که حتی در فهرست آرزوهای او هم قرار نداشتند.

حکومت جمهوری اسلامی در تازه‌ترین داده‌های خود نرخ تورم کلی را برای دورهٔ ۳۰ روزه منتهی به ۱ اسفند برابر با ۴۷/۷ درصد و تورم نقطه‌به‌نقطه را ۵۳/۴ درصد برآورد کرده است.

گروهی از کارمندان بازنشسته و فعال دولت و کارکنان شرکت نفت طی سال گذشته به‌صورت پراکنده نسبت به دستمزدهای پایین بازنشستگی خود در سراسر کشور اعتراض کردند.

در میان آنها فریبرز ۷۵ ساله، مهندس بازنشسته، می‌گوید او و همسر بازنشسته‌اش تصمیم گرفته‌اند به نوه‌هایشان بگویند که توان خرید هدایای نوروزی برای آنها را ندارند.

او گفت: «این درد بی‌پایانی است و ما بسیار شرمنده‌ایم. اما واقعاً نمی‌توانیم از عهدهٔ این هزینه برآییم. همه چیز بسیار گران‌تر از سال گذشته است و ما حتی در سال گذشته نیز سختی زیادی را تحمل کردیم.»

از بین رفتن طبقهٔ متوسط

یک اقتصاددان مقیم ایران که نخواست نامش فاش شود، به المشارق گفت، که این مشکلات در میان خانواده‌هایی که زمانی خود را طبقهٔ متوسط می‌دانستند بیشتر احساس می‌شود؛ طبقهٔ جمعیتی که در ایران به‌سرعت در حال از بین رفتن است.

به‌گفتهٔ او، بسیاری از خانواده‌های طبقه متوسط به دشواری قادر به پرداخت اجاره‌بها هستند. و خرید لباس و کفش نو که یک سنت نوروزی است، امسال برای بسیاری‌ها کاری تقریبا غیرممکن است؛ چرا که آنها برای تأمین مخارج روزانه‌شان گرفتار هستند و با مشکلات دست و پنجه نرم می‌کنند.

این کارشناس اقتصادی گفت: «تلاش مستمر به‌منظور تأمین مخارج زندگی، ضمن تحت تأثیر قرار دادن مردم، جشن‌های نوروزی، به‌ویژه این که نوروز مناسبتی پر‌هزینه است، را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.»

او گفت: «شما در ایام تعطیلات ۱۵ روزهٔ نوروز به دید و بازدید از خانواده، اقوام، و دوستان، می‌پردازید، اجناس ویژه نوروزی، مانند آجیل و شیرینی، لباس، و کفش نو می‌خرید، به آرایشگاه می‌روید، که همهٔ اینها این روزها برای بسیاری از ایرانیان مقرون به‌صرفه نیست.»

برای طبقهٔ متوسط ایرانی سفر کردن نیز به یک امر تجملی تبدیل شده است.

اگرچه آژانس‌های مسافرتی معمولاً بسته‌های «مقرون‌به‌صرفهٔ» سفر را تبلیغ می‌کنند، اما به‌دلیل نگرانی‌های مالی تعداد کمتری از مردم امسال به سفر می‌روند.

در سال‌های گذشته، برخی خانواده‌ها، به‌ویژه خانواده‌های جوان‌تر، تعطیلات نوروزی را در ترکیه یا دبی می‌گذراندند. در این میان جوانان می‌خواستند در باشگاه‌های تفریحی و مشروب‌فروشی‌های آنجا، که مشابه‌شان در ایران وجود ندارد، وقت بگذارنند.

برخی از آنها نیز به کنسرت‌های خوانندگان ایرانی مقیم لس‌آنجلس می‌رفتند.

اما امسال افراد کمتری قصد سفر دارند؛ چرا که نرخ برابری ریال در برابر دلار در سال گذشته به‌شدت کاهش یافته و در بهمن‌ماه افت سریعی را تجربه کرده است.

افزایش ارزش ریال به‌میزان ۱۸ درصد -- که تا اواخر اسفند و پس از توافق ایران و عربستان با میانجیگری چین روی داد -- امید را در برخی از ایرانیان زنده کرده است، اما قیمت کالاها و خدمات همچنان بالاست.

اعتراضات چهارشنبه‌سوری

ایرانیان در طول تاریخ در آستانهٔ نوروز جشن‌های سال نو را با برگزاری جشن آتش با «چهارشنبه سوری» (که امسال مصادف با ۲۴ اسفند بود) آغاز می‌کنند. این جشن از شامگاه سه‌شنبه با پریدن از روی آتش آغاز می‌شود.

رژیم ایران همواره تلاش کرده است که با چهارشنبه‌سوری مقابله کند، اما این تلاش بی‌نتیجه بوده است.

اما تمرکز جشن امسال، بر اعتراضاتی بود که شش ماه پیش، پس از مرگ یک زن جوان ایرانی به نام مهسا امینی در بازداشت «پلیس امنیت اخلاقی» آغاز شد.

بسیاری از معترضان در شبکه‌های اجتماعی اعلام کرده بودند که در مراسم چهارشنبه‌سوری اعتراض خواهند کرد و به‌مدت سه روز به اعتراضات‌شان ادامه خواهند داد.

زنانی که شامگاه سه‌شنبه در مراسم چهارشنبه‌سوری گرد هم آمده بودند، با شعار: «روسری‌هایمان را خواهیم سوزاند» روسری‌هایشان را به آتش کشیدند. برخی از آنها نیز این شعار را روی دیوار نوشتند.

بسیاری آواز خواندند و رقصیدند. رقصیدن بخشی سنتی مراسم سنتی این جشنواره بود، اما در جمهوری اسلامی رقص ممنوع شده است.

برخی با سردادن شعارهایی، پوسترها و تصاویر رهبران ایران از جمله قاسم سلیمانی، فرمانده کشته شده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به آتش کشیدند.

تصاویر و مجسمه‌های سلیمانی پیش از این نیز در چندین مورد در نقاط مختلف ایران به آتش کشیده شده بود.

تنها یک روز پس از آن که قوهٔ قضاییه ایران ۲۰ هزار معترض دستگیرشده را طی ماه‌های گذشته آزاد کرد، دولت جمهوری اسلامی اعلام کرد که پلیس «ده‌ها معترض» را در جشن‌های چهارشنبه‌سوری بازداشت کرده است.

یک استاد جامعه‌شناسی مقیم ایران به المشارق گفت که شدت و مدت اعتراضات در ایران نشان‌دهندهٔ عمق نارضایتی و مخالفت عمومی است.

او گفت: «حتی اگر افراد بیشتری را بازداشت کند، رژیم مطلقاً نمی تواند هیچ کاری انجام دهد.»