مردم ایران به شیوههای بیسابقهای از اقدامات و قوانین جمهوری اسلامی سرپیچی میکنند، حتی در شرایطی که جمهوری اسلامی به سرکوب بیرحمانۀ معترضان ادامه میدهد، میکوشد آزادی بیان را سرکوب کند و از پذیرش مسئولیت هرج و مرج کنونی شانه خالی کند.
تقریباً دو هفته است که اعتراضات پس از کشته شدن مهسا امینی ٢٢ ساله در بازداشت «گشت ارشاد» کشور را به لرزه درآورده است؛ مرگی که جرقۀ قیامی بود که به باور بسیاری قیامی فمینیستی است.
اگرچه این جنبش بر آزادیهای شخصی زنان تمرکز دارد، ابراز نارضایتی معترضان از رهبری ایران دامنۀ آن را گسترش داده است.
زنان سراسر ایران در اعتراض به اجرای وحشیانۀ قانون حجاب اجباری روسریهای خود را برمیدارند، در میان تشویق جمعیت آنها را میسوزانند و موهای خود را کوتاه میکنند.
این مقاومت عمومی بهرغم مواجهه با سرکوب وحشیانۀ رژیم بدون هراس ادامه دارد و همین مسئله رژیم را به وحشت انداخته است.
از شاخصترین ویژگیهای این جنبش میتوان به مواضع یکپارچه مردم، حمایت گستردۀ چهرههای مشهور و حرکت روزافزون به سوی ناآرامیهای مدنی اشاره کرد.
به گزارش خبرگزاری فرانسه روز چهارشنبه (٦ مهرماه) ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور ایران در مواجهه با خشم ملی و بینالمللی تلاش کرد از زیر بار مسئولیت این اعتراضات به رهبری زنان شانه خالی کند و در عین حال قول داد با معترضان «قاطعانه» برخورد کند.
ایران تلاش کرده است نیروهای خارجی از جمله گروههای کرد «ضدانقلاب» مستقر در شمال عراق را مقصر این ناآرامیها جلوه دهد.
ایران روز چهارشنبه دست به اقدام تنشزای شدیدی زد و حملات موشکی و پهپادی برونمرزی انجام داد که منجر به کشته شدن ١٣ تن از ساکنان اقلیم کردستان عراق شد.
هدف قرار دادن خبرنگاران
گروههای حقوق بشری ایران را متهم میکنند که تعداد زیادی از روزنامهنگاران منتقد را دستگیر کرده است.
بهگفتۀ وکیل یکی از خبرنگارانی که مراسم تشییع جنازۀ مهسا امینی را برای روزنامۀ هممیهن ایران گزارش میکرد، وی روز پنجشنبه بازداشت شد. او تازهترین روزنامهنگاری است که از زمان شروع اعتراضات بازداشت شده است.
محمدعلی کامفیروزی، وکیل الهه محمدی در توئیتر نوشت الهه محمدی توسط مقامات قضایی احضار شد، اما در مسیر رفتن به محل بازجویی توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد.
وکیل محمدی گفت هفتۀ گذشته نیروهای امنیتی به خانۀ محمدی در تهران یورش بردند.
همسر او نیز در توئیتر خود نوشت که وی طی تماس تلفنی کوتاهی گفته است که در زندان اوین تهران زندانی است و هیچ اتهامی به او ابلاغ نشده است.
دستگیری محمدی پس از آن صورت گرفت که پلیس اقدام به بازداشت نیلوفر حامدی، روزنامهنگار روزنامۀ شرق کرد. این روزنامهنگار با حضور در بیمارستانی که مهسا امینی در آنجا به کما رفته بود به افشای این پرونده و مطرح شدن آن در سطح جهان کمک کرد.
حامدی نیز در زندان اوین تهران در بازداشت است و همسرش گفته است که وی از اتهامات خود اطلاعی ندارد.
در همین حال، ایران در اقدامی آشکار برای محدود کردن انتشار فیلمهای اعتراضات، محدودیتهای روزافزون شدیدتری را درخصوص دسترسی به اینترنت اعمال میکند.
دسترسی به اینستاگرام و واتساپ محدود شده و در حال حاضر مسئولین دسترسی به برنامههایی مانند فروشگاه گوگل پلی و همچنین شبکههای خصوصی مجازی (ویپیان) مورد استفاده برای دور زدن محدودیتهای دسترسی داخلی را محدود کردهاند.
اعتراضات در دانشگاهها
بسیاری از دانشگاههای ایران از روز دوشنبه دست به اعتصاب زدهاند و دانشجویان و استادان در کلاس درس حاضر نشدهاند.
در چندین دانشگاه، دانشجویان تجمع کردند و شعار سر دادند؛ برخی از آنها نیز در مقابل نیروهای «گشت ارشاد» که میکوشیدند آنها را به رعایت حجاب متقاعد کنند، ایستادگی کردند.
روز چهارشنبه تعدادی از استادان دانشگاه اعلام کردند به تظاهرات میپیوندند و برخی نیز بهطور همزمان در سرتاسر کشور استعفای خود را از عضویت در هیئتهای علمی اعلام کردند.
روز سهشنبه یکی از استادان رسمی یکی از دانشگاههای دولتی تهران به المشارق گفت که پس از ١٨ سال تدریس از سمت خود استعفا داده است.
او که نخواست نامش فاش شود گفت: «دیگر خسته شدم.»
او گفت بسیاری از اعضای هیئت علمی به نیروهای مقاومت بسیج وابستهاند. این نیرو، یک گروه شبهنظامی همسو با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است و رهبری دانشگاه نیز بهشکلی فزاینده سیاسی و طرفدار رژیم است.
او پرسید: «چطور میتوانم در سکوت به کار کردن ادامه بدهم و وانمود کنم که راضی هستم در حالیکه بسیاری از همکارانم اخراج شدهاند یا کشور را ترک کردهاند و بیش از نیمی از دانشجویانم در صورت عدم رعایت حجاب با ضربوشتم یا مرگ مواجه میشوند؟»
همبستگی کارگران
شورای سازماندهی اعتراضات کارگران پیمانی نفت ایران طی بیانیهای اعلام کرد درصورتیکه دستگیری، کشتار و آزار زنان به بهانۀ حجاب بهزودی پایان نیابد، ساکت نخواهد نشست.
در این بیانیه آمده است اعضای این شورا دست از کار میکشند و دوشادوش مردم اعتراض خواهند کرد تا «خشم و نفرت کارگران از کشته شدن مهسا امینی» را ابراز کنند.
طبق این بیانیه، کارگران به ظلم و سرکوب ٤۰ سال گذشته اعتراض میکنند.
کارکنان دائمی و پیمانکاری بخش نفت و گاز ایران در چند ماه گذشته بهشکلی مداوم به عدم پرداخت حقوق، مزایای ناکافی کار، شرایط نامساعد کاری و دستمزد پایین اعتراض کردهاند.
یکی از کارگران پیمانی نفت که در جنوب ایران ساکن است و نخواست نامش فاش شود به المشارق گفت: «من از بیانیۀ روز دوشنبه حمایت میکنم.»
او گفت: «من از مفاد آن مطلع هستم و به آن اعتقاد دارم. اگر وضع موجود تغییر نکند، دست به اعتصاب خواهم زد.»
او گفت: «اگر دست از کار بکشم، چه چیزی را از دست میدهم؟ من الان نزدیک به خط فقر زندگی میکنم. ١٥ سال است که در بخش نفت کار کردهام و هیچ چیزی ندارم. من و خانوادهام به سختی روزگار میگذارنیم».
او افزود: «اگر درآمد همسرم نبود، نمیتوانستیم غذایمان را هم تأمین کنیم. و با این همه خشونت و بیرحمی... نمیتوانم کنار بنشینم یا سر کار بروم چراکه رژیم دارد دختران مردم را میکشد.»
حمایت قاطع چهرههای مشهور
بهنظر میرسد مردم عادی ایران دیگر از باتوم و سلاح نیروهای امنیتی نمیترسند و تعداد زیادی از چهرههای مشهور نیز به آنها ملحق شدهاند و با شجاعت و نافرمانی با سرکوب رژیم مقابله میکنند.
تعدادی از بازیگران زن در فیلمها یا عکسهایی که در شبکههای اجتماعی منتشر کردهاند حجابشان را برداشتهاند. در همین حال، بسیاری از بازیگران دیگر نیز با این جنبش ابراز همبستگی کردهاند.
فاطمه معتمدآریا، بازیگر سینما در اقدامی اعتراضآمیز در مراسم خاکسپاری یکی از بازیگران همکار خود بدون حجاب در فضای عمومی سخنرانی کرد.
مهران مدیری، کمدین و کارگردان با انتشار ویدئویی در شبکههای اجتماعی از صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران (که سازمان رادیو و تلویزیون دولتی ایران است) خواست پخش آثار او را متوقف کند.
او گفت: «لطفاً حتی از یک فریم از برنامۀ من استفاده نکنید... در حال حاضر... این کمترین کاری است که میتوانم انجام دهم».
در همین حال، علی کریمی، فوتبالیست، نیز به حمایت از زنان ایرانی ادامه داده است.
او از دستورهای سپاه پاسداران سرپیچی کرد و سپاه نیز او را به مصادرۀ اموالش تهدید کرد. سپس نیروهای امنیتی دوشنبهشب ویلای او در لواسان را که یکی از محلههای ثروتمند تهران است، «پلمب» کردند.
چند ساعت بعد، در پی بالا گرفتن اعتراضات عمومی، پلمب این ویلا برداشته شد.