معضل آلودگی هوای ایران و علاقه افراطی رژیم ایران به افزایش بودجه نظامی

ایران، که همواره گرفتار مشکلات مزمن آلودگی هوا بوده است، در روزهای ۱۸ تا ۲۲ فروردین بدترین کیفیت هوای چندین سال گذشته را به ثبت رساند، به طوری که شاخص آلودگی تهران در محدوده «خطرناک» قرار گرفت.

به طور معمول، شهرهای بزرگ -- به ویژه تهران -- بیشترین آسیب را از این ابر آلودگی می‌بینند، اما این بار هوای کل کشور، حتی در مناطق پاک شمال ایران در سواحل دریای خزر، نیز مملو از دود و ریزگرد شده است.

به لطف وزش باد، این آلودگی پس از ۲۳ فروردین کاهش یافت، هرچند نه خیلی. اما پرسشی که می‌ماند این است که چرا امسال کل کشور این قدر گرفتار آلودگی شد؟

در پاسخ به نگرانی مردم، مقام‌های ایران تقصیر آلودگی را به گردن طوفان شن در منطقه خلیج فارس، ساخت سد در ترکیه، تغییرات اقلیمی و بیابان‌زایی انداختند.

خبرگزاری‌های اصولگرای ایران این آلودگی مرگبار را «مهمان خارجی ناخوانده» می‌نامند تا بتوانند از حقایق بگریزند و مردم ایران را فریب بدهند.

اولویت‌های نا‌به‌جا

بنزین بی‌کیفیت و سوخت‌های زیر استاندارد صنعتی دو مورد از دلایل اصلی آلودگی در شهرهای بزرگ ایران است -- حقیقتی که همه دولت‌های پیش از ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری کنونی ایران، به آن اذعان کرده‌اند.

اما به گفته ناظران، رئیسی و دولتمردان پیش از او تقریباً مانند هر مشکل دیگری، همواره سعی کرده‌اند تقصیر فروش بنزین آلاینده را به گردن تحریم‌هایی بیندازند که ایالات متحده به دلیل فعالیت‌های هسته‌ای و سیاست‌های توسعه‌طلبانه ایران علیه این کشور وضع کرده است.

ناظران گفتند در دولت رئیسی، بیشتر از آنکه کاری انجام شود تقصیرها به گردن این و آن انداخته می‌شود.

دولت رئیسی اقدام به افزایش شدید بودجه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نیروی قدس سپاه پاسداران و حتی ارتش کرده است.

از سوی دیگر، یارانه‌های مبارزه با آلودگی، ریزگردها و تغییرات اقلیمی که حتی تا سال گذشته هم ناکافی بود از بودجه امسال به‌کلی حذف شده است.

ناظران گفتند این مسئله به وضوح بیانگر اولویت‌های رژیم است و نشان می‌دهد که دولت از اینکه رنج مردم را ببیند ابایی ندارد و از سوی دیگر به دنبال سیاست‌های توسعه‌طلبانه خود می‌رود و در امور کشورهای دیگر دخالت می‌کند.

در شرایطی که بیابان‌زایی، خشکسالی و آلودگی مرگبار جان و معیشت مردم ایران را تهدید می‌کند، دولت رئیسی با حمایت محکم علی خامنه‌ای، رهبر ایران، بخش عمده پول مالیات‌دهندگان ایرانی را صرف نیروهای مسلح خود می‌کند.

فیروز، یک شالیکار گیلانی ساکن شمال ایران، گفت: «من عملاً وسط جنگل زندگی می‌کنم».

او گفت: «هیچ وقت آسمان را مثل این ندیده‌ام، به زحمت می‌شود دو متر جلوتر را دید. مردم برای فرار از آلودگی به شمال می‌آیند، ولی مثل اینکه شمال هم آلوده شده است.»

نارضایی عمومی

حنا، دختری ۹ ساله که در مازندران در شمال ایران زندگی می‌کند، گفت از اینکه در هفته گذشته نتوانسته بیرون برود و بازی کند خیلی ناراحت است.

او گفت: «پدر و مادرم گفتند باید از تهران برویم که هوای بهتری تنفس کنیم، ولی حالا آلودگی اینجا هم هست.»

تدابیر مربوط به کووید-۱۹ همه ادارات دولتی، مدارس و دانشگاه‌ها را دو سال به تعطیلی کشاند و طی آن مدت، دانش‌آموزان و دانشجویان در خانه مشغول تحصیل بودند و کارکنان دولتی دورکاری می‌کردند.

از ۱۴ فروردین، مدارس و کسب‌وکارها به طور کامل بازگشایی شد اما این راحتی پس از حدود سه سال دوام چندانی نداشت، دود و ریزگرد آن قدر همه جای کشور گسترش یافت که وزارت بهداشت نسبت به ترک خانه به مردم هشدار داد.

گرچه خیلی‌ها از ۲۲ فروردین و پس از رفع آلودگی خطرناک هوا بار دیگر به محل کار و تحصیلشان برگشتند، همچنان نگرانی جدی‌ای در مورد کیفیت هوا وجود دارد، چرا که به نظر نمی‌رسد دولت کاری برای بهبود اوضاع انجام دهد.

دولت رئیسی هیچ بودجه‌ای به مبارزه با آلودگی اختصاص نداده، قیمت بنزین بدون سرب را کاهش نداده و هیچ تلاشی برای مبارزه با تغییرات اقلیمی نکرده است.

کامبیز مسعودی، فعال محیط زیست ساکن ایران، گفت: «رژیم قصد دارد بار تقصیر را از دوش خود بردارد و پشت تغییرات اقلیمی، طوفان‌های شن، عدم وزش باد یا پروژه‌های زیرساختی کشورهای همسایه مخفی شود».

او گفت: «با اینکه هر یک از اینها دلیلی برای آلودگی هواست، می‌توان هر کدام را تا حدی علاج کرد».

از سوی دیگر، دولت طی چند سال گذشته عرصه را بر فعالان محیط زیست تنگ کرده و بسیاری از آنها را به جاسوسی متهم کرده و حکم‌های حبس سنگینی علیه آنها صادر کرده است.

دیدبان حقوق بشر سرکوب فعالان محیط زیست را محکوم کرده و گفته است که صدور «احکام غیرعادلانه» علیه آنها صرفاً «نشانه دیگری از ماهیت خشن دادگاه‌های انقلاب ایران» است.