تردیدها در آفریقا در مورد پیامدهای اختلاف میان دولت روسیه و گروه واگنر

نواکشوت، موریتانی -- درگیری اخیر میان گروه واگنر و دولت روسیه، کشورهای آفریقایی را که با گروه مزدور شراکت‌هایی دارند در مورد آیندهٔ این روابط نگران کرده است.

به‌گفتهٔ تحلیلگران آفریقایی، شورشی که تحت رهبری یوگنی پریگوژین، رئیس گروه واگنر، علیه مسکو انجام شد، به‌رغم ناکامی آن، بر امنیت کشورهای آفریقایی که این گروه مزدور در آنها حضور دارد، تأثیر خواهد گذاشت.

پریگوژین در روزهای جمعه و شنبه (۲ و ۳ تیر) یک شورش کوتاه‌مدت را رهبری کرد. در جریان این شورش، جنگجویان واگنر با تصرف چند پایگاه نظامی به‌سوی مسکو حرکت کردند. اما پریگوژین به‌طور غیرمنتظره‌ای به آنها دستور داد که حرکتشان را متوقف کنند و به عقب برگردند.

روز دوشنبه، ایالات متحده دوباره به کشورهای آفریقایی در مورد خطرات مشارکت با مزدوران گروه واگنر و وضعیت بی‌ثباتی که این گروه مزدور هنگام مداخله در یک درگیری با خود به همراه می‌آورد، هشدار داد.

متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجهٔ آمریکا، گفت: «هر زمانی که واگنر وارد کشور شود، مرگ و ویرانی را به دنبال دارد.»

او افزود: «شما می‌بینید که واگنر از ساکنان محلی سوءاستفاده می‌کند. ما می‌بینیم که آنها ثروت‌های آن محل را استخراج می‌کنند. ما شاهد هستیم که آنها مرتکب نقض حقوق بشر می‌شوند.»

رفتار دردسرآفرین

چند روز قبل از شورش در روسیه، جنگجویان گروه واگنر در آفریقا ۲۲ تن از شهروندان موریتانیایی را از روستایی در نزدیکی مرز آن کشور ربودند و سبب وحشت مردم محلی شدند.

روز ۳۱ خرداد، ده‌ها تن از بستگان این افراد در مقابل وزارت کشور موریتانی در نواکشوت دست به تظاهرات زدند تا از دولت آن کشور بخواهند سرنوشت آنها را اعلام کند.

یکی از اعضای خانواده‌های معترض به رسانه‌های محلی گفت که این شهروندان مفقود‌شدهٔ موریتانیایی سه روز قبل از روستای لوبیت مالی، در حدود ۳۵ کیلومتری مرز موریتانی، ربوده شده بودند.

به‌گفتهٔ این منبع، افراد مسلح گروه واگنر این روستاییان را جمع کردند، دارایی‌هایشان را گرفتند، و سپس ۲۲ نفر از آنها را جدا و سوار هواپیما کردند.

موسی باکاری، روزنامه‌نگار اهل مالی، گفت: «خطر عناصر گروه واگنر برای امنیت و ثبات ساکنان مناطق مرزی در مالی و موریتانی اکنون بزرگترین تهدید برای هزاران کاسب و چوپان است.»

او به المشارق گفت که این افراد برای امرار معاش «به دادوستد کالا و دام در امتداد مرز میان دو کشور متکی هستند.»

او افزود، قبل از آدم‌ربایی‌های اخیر «موارد قتل و آدم‌ربایی شهروندان در شمال مالی به دست همان گروه انجام شده است، اما مقامات محلی هیچ کاری برای جلوگیری از این جنایات انجام ندادند.»

مقامات موریتانی هیچ اقدام علنی در این رابطه انجام نداده‌اند.

اختلاف بر سر آفریقا

سیداحمد ولد اطفیل، تحلیلگر درگیری‌ها در منطقهٔ ساحل، دربارهٔ شورش نافرجام گروه واگنر و شکاف فزایندهٔ آن با مسکو گفت: «این فقط یک اختلاف معمولی نیست، بلکه یک اختلاف عمیق‌تر است.»

او به المشارق گفت: «حضور واگنر در آفریقا احتمالاً یکی از بحث برانگیزترین موضوعات میان دو طرف است.»

او افزود که در آفریقا، گروه واگنر پس از کسب «امتیازات مالی بسیار در کشورهایی مانند مالی، و احتمالاً بورکینافاسو و جمهوری آفریقای مرکزی» به اتخاذ رویکردی مستقل روی آورد.

او گفت: «این امر باعث خشم مسکو شده که می‌خواهد از حضور واگنر به‌منظور پیشبرد منافع اقتصادی و سیاسی خود در قاره آفریقا استفاده کند.»

اطفیل پیش‌بینی کرد که اختلافات میان مسکو و واگنر بر سر حضور این گروه در آفریقا تشدید شود؛ چرا که پولی که این گروه در ازای ارائهٔ خدمات به دولت‌های آفریقایی دریافت می‌کند، سبب تثبیت قدرت آن می‌شود.

او گفت، این خود قدرت بیشتری به این گروه در برابر رژیم ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، می‌دهد.

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجهٔ روسیه، روز دوشنبه در مصاحبه با «راشا تودی» (آرتی)، گفت که این شورش تغییری در حضور گروه واگنر در آفریقا ایجاد نخواهد داد.

او یادآور شد که دولت‌های مالی و جمهوری آفریقای مرکزی «با رهبران ما تماس‌های رسمی دارند.» به‌گفتهٔ لاوروف، به درخواست جمهوری آفریقای مرکزی چند صد سرباز در آن کشور مشغول کار هستند و به فعالیت‌شان ادامه خواهند داد.

اما تحلیلگران گفته‌اند که اظهارات لاوروف -- و به دنبال آن ادعای پوتین مبنی بر اینکه مسکو سال گذشته بیش از یک میلیارد دلار به گروه واگنر پرداخت کرده -- فقط پیامی برای اطمینان دادن به هم‌پیمانان مسکو در آفریقا، به‌ویژه کشورهای مالی، جمهوری آفریقای مرکزی، سودان، و لیبی است.

بشیر بابانا، تحلیلگر، به المشارق گفت: «طبیعی است که مسکو برای اطمینان بخشیدن به رؤسای جمهوری آفریقایی متحد خود پیام بفرستد؛ چرا که برخی از آنها به محافظت امنیتی ارائه‌شده توسط واگنر متکی هستند و این همان چیزی است که در مالی دیده می‌شود.»

او افزود: «دولت مالی از یک سو با دولت روسیه و از سوی دیگر با گروه واگنر شراکتی دوگانه دارد.»

«هر گونه تنش در روابط میان گروه واگنر و رژیم پوتین، حاکمان باماکو را در وضعیت نامناسبی قرار خواهد داد.»

شبکهٔ پیچیده در آفریقا

این گروه مزدور از سال ۱۳۹۷ شبکه‌ای گسترده و پیچیده از روابط و فعالیت‌ها را در کشورهای آفریقایی از جمله سودان -- که متهم به دامن زدن به درگیری‌ها در آن کشور هستند -- جمهوری آفریقای مرکزی، مالی، و لیبی به‌وجود آورده است.

گزارش‌ها حاکی از آن است که حدود ۳ هزار عنصر گروه واگنر در مالی و دست‌کم هزار تن از آنها در جمهوری آفریقای مرکزی به‌عنوان مربی مشغول به‌کار هستند و هزاران تن دیگر از آنها نیز در دیگر نقاط این قاره مستقر شده‌اند.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، روز سه‌شنبه، ایالات متحده پس از شورش آخر هفتهٔ گروه واگنر، تحریم‌های جدیدی را علیه این گروه اعلام کرد. این تحریم‌ها فعالیت‌های این گروه مزدور در جمهوری آفریقای مرکزی را هدف قرار می‌دهد.

این تحریم‌ها علیه شرکت «منابع مایداس سارلو» که دارای چند معدن در جمهوری آفریقای مرکزی است، و نیز «دیامویل» که یک شرکت خرید طلا و الماس است وضع شده‌اند.

بنا بر اعلام وزارت خزانه‌داری ایالات متحده، این دو شرکت توسط پریگوژین اداره می‌شوند.

تحریم‌های ایالات متحده یک شرکت توزیع‌کنندهٔ کالاهای صنعتی مستقر در دبی به نام «شرکت بازرگانی عمومی منابع صنعتی» را هم هدف قرار می‌دهد. این شرکت متهم به ادارهٔ کسب‌وکار «دیامویل» است.

برایان ای. نلسون، یکی از مقامات وزارت خزانه‌داری ایالات متحده، گفت: «گروه واگنر بخشی از هزینه‌های عملیات وحشیانهٔ خود را با سوءاستفاده از منابع طبیعی در کشورهایی مانند جمهوری آفریقای مرکزی و مالی، تأمین مالی می‌کند.»

او افزود: «ایالات متحده به‌منظور کاهش گسترش و خشونت گروه واگنر در آفریقا، اوکراین، و هر جای دیگر به هدف قرار دادن جریان‌های درآمدی این گروه ادامه خواهد داد.»