گزارش‌هایی مبنی بر اعدام ٣٠٠ نفر در مالی به دست مزدوران روسی

داکار، سنگال - دیدبان حقوق بشر (HRW) در روز سه‌شنبه (١٦ فروردین‌ماه) اعلام کرد نیروهای مالی و اعضای گروه واگنر متشکل از مزدوران روسی در اوایل فروردین‌ماه حدود ٣٠٠ غیرنظامی را اعدام کردند.

این گروه حقوق بشری در گزارشی اعلام کرد قتل عام مورد ادعا که ظرف چهار روز در شهر مورا انجام شد مصداق جنایت جنگی است.

چندین شاهد به دیدبان حقوق بشر گفتند در روز ٧ فروردین‌ماه سربازان اهل مالی و جنگجویان خارجی سفیدپوست با هلی‌کوپتر وارد شهر شدند و به مبادله آتش با حدود ٣٠ ستیزه‌جوی اسلامگرا پرداختند. سپس چند تن از نیروهای افراطی تلاش کردند خود را در میان مردم محلی پنهان کنند.

بنا به ادعاهای مطرح شده سربازان اهل مالی و جنگجویان خارجی در طی روزهای بعد غیرنظامیان را جمع کردند و آنها را در گروه‌های کوچک اعدام کردند.

طبق برآورد دیدبان حقوق بشر در مجموع حدود ٣٠٠ نفر کشته شدند که اکثریت قریب به اتفاق قربانیان دارای قومیت فولانی بودند.

بنا به این گزارش: «این حادثه بدترین اقدام قساوت‌آمیز گزارش شده در طی درگیری‌های مسلحانه یک دهه‌ای در مالی است.»

ارتش پس از مطرح شدن شهادت‌های متعدد به صورت گزارش‌هایی در مطبوعات، اواخر روز سه‌شنبه بیانیه جدیدی صادر کرد و این «ادعاهای بی‌اساس» را رد کرد و هدف آنها را «تخریب وجهه» نیروهای مسلح خواند.

ایالات متحده، اتحادیه اروپا، سازمان ملل متحد و فرانسه که قدرت استعماری سابق در مالی محسوب می‌شود، همگی در مورد کشتار احتمالی غیرنظامیان در مورا ابراز نگرانی کرده‌اند.

چندین شاهد و همچنین منابع دیگر به دیده‌ان حقوق بشر گفتند سربازان خارجی روسی بودند.

روسیه نیروهایی را در اختیار مالی قرار داده است که به شکل رسمی از آنها با عنوان مربیان نظامی یاد می‌کند. مالی کشور فقیری است که از سال ١٣٩١ تاکنون با شورشیان می‌جنگد.

با این حال، ایالات متحده، فرانسه وکشورهایی دیگر مدعی هستند این مربیان جزو عوامل شرکت واگنر، کارکنان یک شرکت امنیتی خصوصی روسی هستند.

دولت مالی در اوایل فروردین‌ماه به‌طور رسمی دو هلی‌کوپتر، رادار و سایر تجهیزاتی را دریافت کرد که یک هواپیما باری روسی آنها را به پایگاه نظامی واقع در فرودگاه باماکو آورده بود.

تحویل این تجهیزات علاوه بر دست‌کم چهار هلی‌کوپتر و سلاح‌های دیگر ارائه شده توسط روسیه به این کشور است. تحویل این تجهیزات به خاطر روابط نزدیکی صورت می‌گیرد که روسیه با سرهنگ‌های شورشی برقرار کرده است که در سال ١٣٩٩ قدرت را به دست گرفتند.

خط تولید مزدور

مالی یکی از ٣٥ کشوری بود که در رأی‌گیری مجمع عمومی سازمان ملل در اسفندماه به محکومیت تهاجم روسیه به اوکراین رأی ممتنع دادند. این رأی‌گیری تهاجم روسیه را با اکثریت قاطع محکوم کرد و از کرملین خواست فوراً عملیات خود را متوقف کند.

وزارت دفاع بریتانیا در روزهای اول فروردین‌ماه گفت گروه واگنر متعلق به روسیه مزدوران خود را در شرق اوکراین مستقر کرده است و افزود احتمالاً پس از عقب‌نشینی روسیه بیش از ١،٠٠٠ نفر از آنها در اوکراین خواهند جنگید.

وزارت دفاع بریتانیا گفت: «به احتمال زیاد روسیه به دلیل متحمل شدن تلفات سنگین و تهاجم خود که تا حد زیادی به بن‌بست رسیده، ناچار شده است اعزام پرسنل گروه واگنر به اوکراین را در اولویت قرار دهد و از میزان عملیات خود در آفریقا و سوریه بکاهد.»

ناظران گفتند کرملین حتی استخدام جوانان سوری را در صفوف واگنر افزایش داده است تا بتواند از آنها به‌عنوان گوشت دم توپ برای حمله به اوکراین استفاده کند.

به گفته آنها این راهبرد به این دلیل طراحی شده است که میزان خطر را برای سربازان روسی به حداقل برساند و تعداد تلفات روسیه را کاهش دهد و بدین ترتیب از بروز ناآرامی در داخل روسیه جلوگیری کند.

مزدوران واگنر برای اولین بار در سال ١٣٩٣ در اوکراین مستقر شدند یعنی زمانی که روسیه، کریمه را به خاک خود ضمیمه کرد. روسیه از آن زمان به بعد به درگیری‌های جدایی‌طلبان در شرق اوکراین دامن زده است، اقداماتی که به بهای بیش از ١٣،٠٠٠ نفر تمام شده است.

مزدوران واگنر در سال‌های بعد در درگیری‌های رخ داده در سراسر جهان از جمله سوریه، موزامبیک، سودان، ونزوئلا، لیبی، جمهوری آفریقای مرکزی (CAR)، چاد و مالی مداخله داشته‌اند.

اندیشکده کارنگی برای صلح بین‌المللی، گروه واگنر را «یکی از رسواترین اسرار مسکو» خوانده است.

این اندیشکده گفت گروه مذکور دو هدف اصلی دارد: «دادن بهانه‌ای قابل قبول به‌دست کرملین در هنگام اعزام سربازانش به مناطق جنگی» و فراهم کردن «قابلیتی حاضر و آماده برای نفوذ در کشورهای پذیرای این گروه».

تصور بر این است که یوگنی پریگوژین، تاجر روسی و متحد ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، تأمین مالی گروه واگنر را برعهده داشته باشد.

پریگوژین همچنین سرمایه چندین فیلم را تأمین کرده است که تلاش می‌کنند مزدوران گروه واگنر را در قامت «قهرمان» به تصویر بکشند.

تازه‌ترین فیلم از این دست یعنی «گرانیت»، اگرچه در جمهوری آفریقای مرکزی فیلم‌برداری شده است داستان آن مربوط به موزامبیک است. «مربیان» گروه واگنر در سال ١٣٩٨ در مبارزه با شورشیان اسلام‌گرا به ارتش موزامبیک کمک کردند.

این فیلم چند ماه پس از فیلم «توریست» به نمایش درآمده است. فیلم «توریست» داستان بازپس‌گیری مناطق تحت کنترل شورشیان را توسط نیروهای جمهوری آفریقای مرکزی و متحدان روسی آنها بازگو می‌کند.