تنگتر شدن عرصه بر مزدوران کرملین با گسترش حضورشان در سراسر جهان

رهبران جهان توافق کرده اند، تحریم های بیشتری را برای گروه واگنر -- یک گروه مزدور خصوصی روسی که ارتباط نزدیکی با کرملین دارد -- اعمال کنند.

مزدوران واگنر با مجموعه ای از نقاط درگیری در سراسر جهان -- به ویژه در اوکراین، چندین کشور آفریقایی، و خاورمیانه -- مرتبط شناخته شده اند.

جوزپ بورل، دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا، روز دوشنبه (۲۴ آبان) پس از نشست وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا در بروکسل گفت: «برای برداشتن گامی رو به جلو در راستای اتخاذ تدابیر محدودکننده علیه این گروه [واگنر]، اتفاق نظر وجود دارد.»

او گفت که پیشنهادهای مربوط به تحریم توسط کارشناسان اتحادیه اروپا تهیه خواهد شد و در دیدار آینده وزیران خارجه در آذر ماه بیشتر مورد بحث قرار خواهد گرفت.

فرانسه، عضو اتحادیه اروپا، پیشرو اقداماتی در جهت هدف قرار دادن واگنر بوده است.

پاریس با توافق گزارش شده میان این گروه و حکومت نظامی مالی به منظور اعزام هزار پیمانکار به آن کشور به شدت مخالفت کرده است.

فرانسه از سال ۱۳۹۲ هزاران سرباز و همچنین نیروی هوایی را به مالی و منطقه گسترده تر ساحل اعزام کرده است. آنها در آن مناطق در کنار نیروهای محلی عملیات هایی را علیه شورشیان اسلام‌گرا مرتبط با القاعده و «دولت اسلامی» (داعش) انجام می‌دهند.

مالی کشوری فقیر و محصور در خشکی است که دستکم ۲۰ گروه قومی را در خود جای داده است. این کشور با حملات ستیزه جویان و خشونت های میان جوامع خود، که اغلب به کشورهای همسایه سرایت می کند، مبارزه می کند.

بررسی های فزاینده

کرملین در آغاز سال جاری از سوی فرانسه و آلمان به دلیل قرارداد گزارش شده به منظور اعزام هزار جنگجو از گروه مزدور واگنر به این کشور درگیر جنگ، مورد بررسی قرار گرفت.

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، روز ۲۰ آبان در مسکو در جریان گفتگو با عبدالله دیوپ، همتای خود از کشور مالی، گفت: «ما ضرورت حمایت از قابلیت های کشور مالی برای مبارزه با تروریسم را درک می کنیم.»

لاوروف گفت: «ما تجهیزات، تسلیحات، و مهمات لازم را در اختیار این کشور قرار خواهیم داد. ما برای جلوگیری از تهدیدات علیه کشور مالی و تمامیت ارضی آن هر کاری که لازم باشد انجام خواهیم داد.»

او گفت که پرسش های مربوط به نقش مزدوران روسی در آن کشور مطرح شده باید از مقامات مالی پرسیده شود و طرح های نظامی که توسط شهروندان خصوصی روسیه اجرا می شوند، هیچ ربطی به مقامات مسکو ندارند.

لاوروف گفت: «در رابطه با گزارش های مربوط به برنامه‌های دولت مالی به منظور درخواست خدمات (پیمانکاران نظامی خصوصی) روسی ... پاسخ به این پرسش منحصراً در صلاحیت دولت قانونی مالی است.»

او افزود: «اگر آن قراردادها با دولت‌های قانونی کشورهای مستقل منعقد می شوند، من نمی دانم چه چیزی می تواند در این مورد منفی تلقی شود.»

اما اگر رویدادهای اخیر را بتوان به عنوان نشانه ای در نظر گرفت، کار با واگنر و سایر پیمانکارهای نظامی خصوصی روسیه پیامدهای منفی آشکاری دارد.

واگنر نخستین بار در سال ۱۳۹۳ در اوکراین ظهور کرد، یعنی همان زمانی که برای نخستین بار این جنگ آغاز شد و روسیه به طور غیرقانونی کریمه را اشغال تصرف کرد.

از آن زمان به بعد، مزدوران این گروه در درگیری‌های سراسر جهان از جمله سوریه، موزامبیک، سودان، ونزوئلا، لیبی، جمهوری آفریقای مرکزی، و چاد شرکت داشته اند.

مرتبط شدن سوریه و لیبی با بازی های کرملین

اتحادیه اروپا سال گذشته یوگنی پریگوژین، فرد مظنون به تأمین مالی واگنر، و از دوستان قدیمی ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، را به دلیل مداخله او در لیبی در فهرست سیاه قرار داد.

اشتباهات و رسوایی های پرحاشیه اخیر، رویکرد خودخواهانه و بی اعتنا به دیگران گروه واگنر نسبتاً به مسئله «امنیت» را فاش کرده است.

تبلتی که یکی از اعضای این گروه در لیبی جا گذاشته است، به عنوان جدیدترین مورد شواهد و مدارک به شمار می رود. واگنر از سال ۱۳۹۷ در لیبی به حمایت از خلیفه حفتر، نظامی قدرتمند لیبی و مشتری روسیه، پرداخته است. حفتر به دنبال سرنگونی دولت وفاق ملی تحت حمایت بین المللی بوده است.

بی‌بی‌سی روز ۲۱ مرداد گزارش داد که داده های موجود در این تبلت، تحرکات گروه مزدور روسی، شواهدی از قرار دادن مین های زمینی در محله های مسکونی، و سرنخ هایی در مورد پول های متعلق به این گروه مشکوک را آشکار کرده است.

پس از مصاحبه با دو جنگجوی سابق گروه واگنر، بی‌بی‌سی دو مورد از جزئیات شیوه های جنگ پیمانکاران نظامی خصوصی را این گونه گزارش کرد: آنها هیچگونه آیین نامه رفتاری را برای اعضای خود صادر نمی کنند و معمولاً اسیران را به قتل می رسانند.

یکی از مزدوران سابق واگنر به بی‌بی‌سی گفت: «هیچ کس نمی‌خواهد یک نان خور اضافی داشته باشد.»

افزون بر این تبلت، بی‌بی‌سی فهرستی از تسلیحات و تجهیزاتی را به دست آورد که به گفته تحلیلگران تنها می تواند به تدارکات ارتش روسیه تعلق داشته باشد.

فعالیت های واگنر در لیبی نیز به نقش روسیه در درگیری های سوریه مرتبط است.

در سال ۱۳۹۹، سویدا.کام فهرستی از ۲۰ هزار ۶۰۰ مرد سوری دریافت کرد که مجوزهای امنیتی برای سفر به لیبی دریافت کرده بودند تا بتوانند دوشادوش نیروهای مزدور روسیه بجنگند.

با این حال، این سایت خبری در ماه های فروردین و خرداد با سوری های ناراضی که قراردادهای کوتاه مدتی را با این نیروها تکمیل کرده بودند، مصاحبه کرد. آنها از حقوق های پرداخت نشده، غذای ناکافی، کار اجباری، و سایر بدرفتاری های نامشخص شکایت داشتند.

روایت قتل ها و جنایات جنگی انجام شده به دست مزدوران واگنر نیز در سوریه فراوان است؛ جایی که این گروه پس از مداخله مسکو در شهریور ماه ۱۳۹۴ در کنار ارتش بشار اسد، رئیس جمهور سوریه، وارد درگیری شد.

«نقض شدید حقوق بشر»

در اوایل سال جاری، گروهی از کارشناسان سازمان ملل متحد مزدوران روسی را به «نقض شدید حقوق بشر» در جمهوری آفریقای مرکزی متهم کردند.

در روز ۱۱ فروردین، این گروه نسبت به «ارتباط داشتن مزدوران روسی با سری حملات خشونت آمیزی که از زمان انتخابات ریاست جمهوری در جمهوری آفریقای مرکزی در روز ۷ دی ماه در این ارتش روی داده بود» هشدار داد.

آنها سه گروه را ذکر کردند: خدمات امنیت سوا، سرمایه گذاری لبیه، و گروه واگنر.

این کارگروه سازمان ملل متحد طی بیانیه ای در مورد مزدوران اعلام کرد که این مزدوران در «اعدام های دسته جمعی، بازداشت های خودسرانه، شکنجه حین بازجویی، ناپدید شدن قهری، جابجایی اجباری جمعیت غیرنظامی، هدف قرار دادن بی رویه تأسیسات غیرنظامی، نقض حق سلامتی، و افزایش حملات علیه عوامل بشردوستانه» دست داشته اند.

فعالان همچنین واگنر را به ارتکاب «جنایت جنگی» در سوریه متهم کرده اند.

گفته می شود، ده ها پیمانکار واگنر در سال ۱۳۹۷ در استان دیرالزور سوریه در جریان عملیاتی برای تصاحب تأسیسات نفتی تحت حفاظت نیروهای آمریکایی و شرکای آنها کشته و زخمی شدند.

در تیرماه همان سال، سه روزنامه نگار که برای یک رسانه تحقیقی در حال پژوهش در مورد عملیات واگنر در جمهوری آفریقای مرکزی بودند، در یک مخفیگاه کشته شدند.

چندین سایت خبری محلی روسیه از مراسم تشییع جنازه جنگجویان مظنون در روسیه گزارش داده اند که خانواده های آنها در ازای سکوت خود مبالغ زیادی دریافت می کنند.

گروه واگنر، که مانند همه شرکت های جنگی خصوصی در روسیه غیرقانونی است، نیروهایش را از میان سازمان های مجری قانون و ارتش استخدام می کند و سربازان آینده را با حقوق پنج یا شش برابر بیشتر از میانگین در روسیه جذب خود می کند.

«فاش ترین راز» مسکو

پریگوژین خود را در معرض خطر اقدامات قانونی قرار داده است؛ چرا که بازرسان در پی یافتن اطلاعات مربوط به نقش او در دستکاری در انتخابات و تأمین مالی ارتش های مزدور طرفدار کرملین در سراسر جهان هستند.

واشنگتن در سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۹ پریگوژین را تحریم کرد و گفت که «آژانس تحقیقات اینترنتی» او، که یک «کارخانه ترول‌سازی» در سن پترزبورگ، است، در انتخابات سال‌های ۱۳۹۳ و ۱۳۹۹ ایالات متحده مداخله کرده است.

«آژانس تحقیقات اینترنتی» همچنین متهم است که در جریان انتخابات و همه پرسی کشورهای دیگر مانند بریتانیا، آلمان و فرانسه، تبلیغات مخرب انجام داده است.

بلاروس سال گذشته ۳۳ «شبه نظامی» واگنر را به اتهام برنامه ریزی برای شورش به همراه مخالفان در آستانه انتخابات بازداشت کرد.

این که این افراد مدعی شدند که از طریق مینسک، پایتخت بلاروس، به مقاصدی از جمله ونزوئلا، لیبی، کوبا، ترکیه، و سوریه می‌رفتند، یک اعتراف شرم آور برای مسکو است که به طور محتاطانه آزادی آنها را تضمین کرد.

اتحادیه اروپا مهر ماه تحریم هایی را علیه پریگوژین به دلیل بی ثبات کردن لیبی با حمایت از گروه واگنر اعمال کرد.

در بهمن ماه، دفتر تحقیقات فدرال ایالات متحده (اف‌بی‌آی) برای اطلاعاتی که منجر به دستگیری پریگوژین شود، ۲۵۰ هزار دلار جایزه تعیین کرد و گفت که او «به ظن دخالت در توطئه ای به منظور فریب دادن ایالات متحده» تحت تعقیب است.

اندیشکده کارنگی برای صلح بین المللی، واگنر را با عنوان «یکی از فاش ترین رازهای مسکو» توصیف کرده است.

در این بیانیه آمده است که این گروه دارای دو هدف اصلی است: «ارائه انکارپذیری قابل قبول برای کرملین در هنگام استقرار جنگجویان در مناطق جنگی» و «نیروهای آماده به منظور ایجاد نفوذ در کشورهای مستعد.»

پریگوژین هرگونه ارتباط با واگنر را رد می کند و مسکو هرگز گزارش های مربوط به مزدوران واگنر را تأیید نکرده است.