آغاز ماه رمضان در سوریه همزمان با تشدید دشواری‌های ناشی از زمین‌لرزه و جنگ

در شرایطی که ماه رمضان از روز چهارشنبه (۲ فروردین) آغاز می‌شود، مردم سوریه، چه آنها که در مناطق تحت کنترل رژیم زندگی می‌کنند و چه آنها که در مناطق مخالفان هستند، دشوارترین دوره‌های زندگی‌شان را پشت سر می‌گذارند. گفتنی است که زمین‌زلزلهٔ ویرانگر بهمن‌ماه با آغاز سیزدهمین سال جنگ هم‌زمان شده است.

بانک جهانی روز دوشنبه اعلام کرد، انتظار می‌رود اقتصاد سوریه که در نتیجهٔ جنگ طولانی تحت فشار شدید قرار دارد، به میزان ۵/۵ درصد کوچکتر شود که بخشی از آن به‌دلیل زمین‌لرزهٔ اخیر است.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، این زلزله و پس‌لرزه‌های آن در سوریه و ترکیه بیش از ۵۰ هزار کشته به‌جای گذاشته و میلیون‌ها نفر را آواره کرده است.

به‌گفتهٔ بانک جهانی، انتظار می‌رود این زمین‌لرزه برای اقتصاد سوریه ۵/۲ میلیارد دلار هزینه به‌جا گذاشته باشد که این شامل خسارات فیزیکی به‌میزان ۳/۷ میلیارد دلار و از دست رفتن ۱/۵ میلیارد دلار باشد. به‌گفتهٔ این بانک، بازسازی و بهبود شرایط این مناطق طی سه سال آینده ۸ میلیارد دلار هزینه خواهد داشت.

قیمت‌های فزاینده در مناطق تحت کنترل رژیم، -- که بخشی از آن نتیجهٔ جنگ مستمر روسیه با اوکراین است -- روند آماده شدن برای ماه رمضان را به‌شدت دشوار کرده است؛ چرا که بسیاری از مردم حتی برای تأمین اقلام اولیهٔ سفرهٔ افطارشان با مشکل مواجه هستند.

اسما رمضان، آموزگار مدرسهٔ دولتی دمشق، که ماهانه فقط ۱۲۵ هزار پوند سوریه (معادل ۵۰ دلار) حقوق می‌گیرد، می‌گوید: «رمضان امسال در سوریه تیره و تار خواهد بود.» او گفت که درآمدش «حتی برای تأمین اقلام ضروری به مدت یک هفته» هم کافی نیست.

او به المشارق گفت: «شوهرم یک کارگر ساختمانی خوداشتغال است.» اما به‌گفتهٔ اسما، کم بودن تعداد پروژه‌های تازه باعث شده است که شوهرش نتواند زیاد کار کند و به همین دلیل او نان‌آور اصلی خانواده است.

او گفت: «دولت هیچ کمکی نمی‌کند.» برعکس، بالا بودن وحشتناک هزینهٔ رفت‌و‌آمد سبب شده است که سر کار رفتن، خود بار بزرگی بر دوش کارگران باشد.»

او گفت: «متأسفانه در سفرهٔ ماه رمضان امسال فقط اقلام ضروری وجود خواهد داشت و خبری از غذاها، پیش‌غذاها، یا خوراکی‌های متعددی که سوری‌ها زمانی به آنها عادت داشتند، نخواهد بود. دسرها و نوشیدنی‌ها قطعاً ناپدید خواهند شد.»

افزایش قیمت مواد غذایی در سوریه

عقاب الزین، صاحب فروشگاه مواد غذایی دمشق، گفت که در آستانهٔ ماه رمضان، کسب و کار بی‌رونق بوده و کمبود مشتری و «قطع برق که تمامی ندارد» بسیاری از مغازه‌داران را مجبور کرده درها را ببندند.

الزین گفت که فروش روزانه تنها بخش کوچکی از هزینه‌ها را تأمین می‌کند.

او گفت: «همهٔ قیمت‌ها -- از جمله قیمت حبوبات و غلات که منبع حیاتی تغذیهٔ بسیاری از خانواده‌هاست -- در ماه منتهی به رمضان به‌میزان ۱۰۰ درصد افزایش یافت.»‌

او گفت، قیمت یک کیلوگرم بلغور از ۳ هزار پوند سوریه به ۸ هزار پوند سوریه (یعنی از ۱/۲ دلار به ۳/۲ دلار) و قیمت عدس از ۴۵۰۰ پوند سوریه به ۱۰ هزار پوند سوریه (یعنی از ۱/۸ دلار به ۴ دلار) افزایش یافته است. به‌گفتهٔ او این موضوع در مورد تره‌بار نیز صدق می‌کند.

الزین گفت، میوه به کالایی تجملی تبدیل شده است که فقط ثروتمندان می‌توانند از عهدهٔ آن برآیند. او افزود که خوراکی‌های یارانه‌ای دیگر «به خاطره‌ای از گذشته تبدیل شده‌اند.»

نیفین عثمان، داوطلب سازمان امدادرسانی دمشق، گفت: «بسیاری از خانواده‌ها در دمشق و اطراف آن برای تأمین غذاهای ابتدایی خود هم پول کافی ندارند.»‌

بسیاری به کمک‌های بشردوستانه به‌عنوان منبع اصلی غذای خود متکی هستند.

مصعب عساف، کنشگر اهل ادلب، به المشارق گفت که هم‌زمان شرایط زندگی در ادلب، که تحت کنترل مخالفان حکومت قرار دارد، «احتمالاً دشوارتر است.»

او گفت: «پس از وقوع فاجعهٔ زمین‌لرزه و به‌دلیل عدم کمک‌‌رسانی دولت سوریه، قیمت‌ها به‌طور بی‌سابقه‌ای افزایش پیدا کرده و باعث تشدید فقر و رنج در اردوگاه‌های آوارگان شده است.»

عامل پیچیده‌ای که کار را برای ساکنان ادلب دشوارتر کرده این است که بیشتر واردات مواد غذایی این منطقه از ترکیه تأمین می‌شود.

به‌گفتهٔ عساف، پس از این زمین‌لرزه، «سازمان‌های بشردوستانهٔ فعال در ترکیه اقلام موجود در بازار را برای کمک به آسیب‌دیدگان زلزله خریداری کردند و در نتیجه میزان صادرات به ادلب کاهش یافت.»‌

او گفت که بسیاری از ساکنان روستاهای ادلب برای پخت و پز و تهیهٔ غذا دنبال گیاهان خوراکی مانند کاسنی می‌گردند؛ «چون آنها رایگان هستند و می‌توانند به تأمین یک وعدهٔ غذایی برای خانواده کمک کنند.»

همبستگی، نه عادی‌سازی

در سال ۱۳۹۰، سوریه به‌دلیل سرکوب خشونت‌آمیز اعتراضات دموکراسی‌خواهانه از اتحادیهٔ عرب اخراج شد.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، تحلیلگران اکنون می‌گویند، شتاب دیپلماتیک به‌وجود آمده پس از زمین‌لرزه می‌تواند روابط رژیم سوریه را با کشورهای خاورمیانه، که تاکنون در برابر عادی‌سازی مقاومت کرده‌اند، تقویت کند.

بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه -- که تلاش کرده است از این بحران برای تغییر وضعیت نابسامان خود به‌عنوان یک حکومت مطرود استفاده کند -- روز یکشنبه در سفری کم‌سابقه به امارات متحدهٔ عربی رفت. امارات متعهد شده است بیش از ۱۰۰ میلیون دلار کمک‌های مرتبط با زلزله ارائه کند.

عبدالخالق عبدالله، تحلیلگر اماراتی، گفت که امارات «و بسیاری دیگر از کشورهای عربی متقاعد شده‌اند که زمان آشتی با اسد ... و بازگشت سوریه به اتحادیهٔ عرب و مجموعهٔ کشورهای عربی فرا رسیده است.»‌

ماه گذشته، وزیر امور خارجهٔ عربستان سعودی گفت که جهان عرب در آستانهٔ رسیدن به اجماعی بر سر این موضوع است که برای رسیدگی به بحران‌های انسانی، از جمله زمین‌لرزهٔ اخیر، به رویکرد تازه‌ای در قبال دمشق نیاز است. عربستان سعودی نیز کمک‌هایی را در رابطه با زلزلهٔ اخیر ارسال کرده است.

این در حالی است که کشورهای دیگر با هر نوع عادی‌سازی به‌شدت مخالف هستند.

فرانسه، آلمان، بریتانیا، و ایالات متحده روز ۲۵ اسفند با انتشار بیانیه‌ای به مناسبت دوازدهمین سالگرد قیام سوریه گفتند که در این حرکت «مردم سوریه به‌طور مسالمت‌آمیز به‌پا خاستند تا آزادی و کرامت‌شان را مطالبه کنند.»

در این بیانیه آمده است: «از آن زمان تاکنون، تقریباً ۲۵۰ هزار غیرنظامی سوری کشته شده‌اند. اکثر آنها را رژیم اسد کشته است؛ رژیمی که در واکنش به مطالبات مردم آن کشور دست به جنایت زده است و این جنایت‌ها تا به امروز ادامه دارد.»

این بیانیه یادآور می‌شود که شمار زیادی از مجموع ۱۰ هزار سوری که بر اثر زمین‌زلزلهٔ اخیر در داخل این کشور و نیز در ترکیه کشته شده‌اند، کسانی بودند که پس از فرار از رژیم اسد به آنجا پناه برده بودند.

در این بیانیه آمده است: «ما به پشتیبانی از جامعهٔ مدنی سوریه و پایان دادن به نقض حقوق بشر و تجاوزهایی که مردم سوریه از رژیم اسد و دیگران -- مدت‌ها قبل از وقوع زلزله متحمل شده‌اند -- متعهد هستیم.»

این بیانیه می‌افزاید: «ما روابط‌مان را با رژیم اسد عادی نمی‌کنیم و هزینهٔ بازسازی خسارات به‌بار آمده توسط رژیم در جریان درگیری را نیز تأمین نمی‌کنیم.»

در بیانیهٔ مشترک آمده است که تحریم‌ها علیه رژیم سوریه لغو نخواهد شد، هر چند معافیت‌های اضطراری از تحریم‌ها با هدف تسهیل ارسال کمک‌های بشردوستانه و مقابله با بلایای طبیعی به مناطق زلزله‌زده صادر شده است.

این بیانیه همچنین تأکید می‌کند: «ما برای حفظ منافع مردم سوریه، تا زمانی که پیشرفتی واقعی و پایدار در مسیر رسیدن به یک راه‌حل سیاسی حاصل نشود، عادی‌سازی نخواهیم کرد.»‌