رمضان دشوار مسلمانان در پی افزایش قیمت مواد غذایی به سبب جنگ اوکراین

بیروت -- تهاجم روسیه به اوکراین، که سبب تشدید مشکلات کمبود خوراک در قسمت‌هایی از خاورمیانه و شمال آفریقا شده،تدارک برای ماه رمضان را مختل و بسیاری را مجبور کرده است که به صرف یک وعده افطار ساده و محقر بسنده کنند.

در کشورهایی همانند لبنان، مصر، و یمن، مسلمانانی که به طور سنتی پس از یک روز روزه داری از سحر تا غروب، با وعده‌های غذایی مجلل خانوادگی افطار می‌کردند، اکنون با توجه به افزایش سرسام‌آور بهای مواد غذایی و سوخت، حتی برای تامین مواد غذایی اولیه خود نیز با مشکل رو‌به‌رو هستند.

روسیه و اوکراین، که مناطق وسیعی از آنها زیر کشت غلات است، در شمار کشورهای «سبد نان» اصلی جهان قرار دارند. از همین رو، این کشورها سهم بزرگی از صادرات چندین قلم کالای اساسی مانند گندم، روغن نباتی، و ذرت جهان را به خود اختصاص می دهند.

اختلال در جریان صادرات که ناشی از تهاجم روسیه به اوکراین و تحریم‌های بین‌المللی علیه روسیه است، ترس از بروز یک بحران جهانی گرسنگی را، به‌ویژه در سراسر خاورمیانه و آفریقا - جایی که اثرات منفی آن اکنون نیز دیده می شود - برانگیخته است.

اثرات این اختلال در کشورهایی مانند یمن، یکی از فقیرترین کشورهای جهان عرب، آشکارتر است؛ جایی که به دلیل جنگ ویرانگری که توسط کودتای ۱۳۹۳ حوثی‌های مورد حمایت ایران آغاز شد، یکی از وخیم‌ترین بحران‌های انسانی جهان را برانگیخت.

از سال گذشته تاکنون قیمت‌ مواد غذایی در یمن دو برابر شده و ترس از تشدید قحطی افزایش یافته است؛ چرا که اوکراین تقریبا یک سوم واردات گندم یمن را تامین می کرد.

محسن صالح، یکی از ساکنان صنعا، گفت که همه ساله پیش از ماه رمضان قیمت‌ها بالا می رود، «اما امسال قیمت‌ها به طور دیوانه‌واری افزایش یافته است.»

او گفت: «طاقت مردم به سرآمده. وضعیت اقتصادی بسیار دشوار است. بیشتر مردم یمن فقیرند و [از این شرایط] به تنگ‌ آمده‌اند.»

وعده های افطار محقر

ماه رمضان برای بسیاری از مردم سوریه، کشوری که از سال ۱۳۹۰ به دلیل جنگ تقریباً ۶۰ درصد از جمعیتش به ناامنی غذایی دچار شده، یادآور دردناکی از روزهای خوب گذشته است.

از زمان آغاز جنگ اوکراین قیمت روغن پخت و پز بیش از دو برابر شده و به مقادير محدود به فروش می‌رسد.

حتی رژیم سوریه نیز به عنوان هم‌پیمان سرسخت مسکو از این وضعیت در امان نمانده و حکومت اسد هم اقدام به جیره‌بندی گندم، شکر، و برنج کرده است.

بسمه شعبانی، یکی از ساکنان دمشق، با نگاهی به سالی که به دلیل همه گیری ویروس کرونا هم با مشکل رو به رو بود، گفت: «فکر می کردم ماه رمضان گذشته محقرانه ترین رمضانی که گذراندیم، باشد».

«اما به نظر می رسد که ما امسال حتی غذای بیشتری را از سفره‌هایمان حذف خواهیم کرد.»

«ما دیگر قادر به تهیه بیش از یک نوع غذا برای سفره‌هایمان نیستیم، و من نگران آن هستم که مبادا در آینده حتی این یک نوع غذا را هم نتوانیم تهیه کنیم.»

در لبنان نیز، شبکه‌های خیریه محلی در حال ناپدید شدن هستند. این در حالی است که بحران اوکراین بر جمعیت لبنان که به دلیل بحران اقتصادی بی‌سابقه سال ۱۳۹۸ و نیز سرازیر شدن سیل عظیم پناهجویان سوری گریخته از جنگ به شدت آسیب دیده، فشار بیشتری وارد کرده است.

بوجار حوجه، مدیر لبنانی «کراینترنشنال»، می گوید: «همبستگی شدیدی که به ویژه در ماه‌هایی مانند رمضان ایجاد می شود، امسال به شیوه چشمگیری محک خواهد خورد.»

او می گوید: «ابرتورم و قیمت های رو به افزایش مواد غذایی در بازارهای محلی، ماه رمضان را که مدت ها در انتظارش بودیم، برای بسیاری از لبنانی ها چالش برانگیز کرده است.»

بسیاری از مردم «برای آوردن غذای افطار به سفره‌هایشان تقلا می‌کنند».

نگرانی از بحران نان در لبنان تشدید شده است. لبنان حدود ۶۰ درصد گندم، غلات، و روغن نباتی خود را از اوکراین وارد می کند.

امین سلام، وزیر اقتصاد و بازرگانی لبنان، می گوید نگران آن است که قیمت هر تن گندم بین ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش یابد، که در این صورت هزینه هر تن گندم از ۳۶۰ تا ۴۰۰ دلار به حدود ۵۰۰ دلار افزایش خواهد یافت.

«همه چیز گران تر شده»

در مصر، که یکی از بزرگترین واردکنندگان گندم از جمهوری‌های شوروی سابق است، مسلمانان در آستانه ماه مبارک رمضان با مهار هزینه‌ها، مخارجشان را کاهش می‌دهند.

عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر، در اسفند ماه دستور تعیین سقف قیمت نان بدون یارانه را صادر کرد. گفتنی است که تهاجم روسیه موجب افزایش ۵۰ درصدی قیمت نان شده است.

واحد پول کشور نیز در همان ماه ۱۷ درصد از ارزش خود را از دست داد.

ام بدریا، فروشنده خیابانی در غرب قاهره، می گوید: «اگر کسی در گذشته ۳ کیلوگرم سبزیجات خریداری می کرد، الان فقط یک کیلو سبزی می‌خرد.»

حتی عربستان سعودی که کشوری نفت خیز است نیز این فشار را احساس می کند.

احمد الاسد، کارمند بخش خصوصی، می گوید: «همه چیز در حال گران تر شدن است ... هر بار که من خرید می‌کنم حدود ۲۰ تا ۳۰ ریال عربستان سعودی، (۵ تا ۸ دلار آمریکا) بیشتر از دفعه قبل برای محصولات مشابه هزینه می‌کنم.»

در این میان قطر با اقدامی نمادین در پایین بردن قیمت مواد غذایی در آستانه ماه رمضان، یک استثناء محسوب می شود.

وزارت بازرگانی و صنعت قطر گفت: «از روز چهارشنبه (۴ فروردین) تا پایان ماه مبارک رمضان، در هماهنگی با مراکز فروش عمده در قطر، بهای بیش از ۸۰۰ قلم کالا کاهش یافته است.»