بهگفتهٔ بعضی از ناظران، کمکهای ارسالی ایران و حزبالله، گروه نیابتی ایران در لبنان، برای قربانیان زمینلرزهٔ سوریه بسیار گزینشی بوده است.
آنها گفتند این کمکها در راستای پیشبرد هدف کلی ایران -- نفع مالی و نظامی از این کشور جنگزده -- صورت گرفته است و بیشتر از اینکه جنبهٔ بشردوستانه داشته باشد نقش یک کارزار تبلیغاتی را دارد.
در پی زمینلرزههای مرگبار ۱۷ بهمن، حزبالله کاروانی از ۲۵ کامیون حاوی کمکهای بشردوستانه را در ۲۳ بهمن به استان لاذقیه فرستاد؛ این استان پایگاه خانوادگی بشار اسد، رئیسجمهوری سوریه، است.
این کمکها تحت عنوان کارزار امدادی «رحمت» حزبالله برای تقلیل رنج مردم سوریه در مواجهه با این فاجعه ارسال شد.
اما حزبالله برای مناطق تحت کنترل اپوزیسیون که دچار بیشترین خسارت شدهاند هیچ کمکی ارسال نکرد.
هاشم صفیالدین، مقام ارشد حزبالله، در بیروت به گزارشگران گفت: «اکنون وقت حمایت است، وقت کمک است».
اولویت با مناطق تحت کنترل رژیم
مصباح الاحدب، نمایندهٔ پیشین مجلس لبنان، به المشارق گفت: «وقتی یک فاجعهٔ انسانی رخ میدهد، جامعهٔ بینالمللی با همدلی کامل عمل میکند، درست همینطور که در واکنش به ترکیه و سوریه عمل میکند».
او گفت ایران و حزبالله در ارسال کمک به مناطق تحت کنترل رژیم و متحدانش تبعیض قائل شدند.
وی افزود آنها بر اساس همکاری مداومی که با رژیم سوریه دارند عمل کردند نه بر اساس نیازهای بشردوستانهای که زمینلرزه ایجاد کرده است.
احدب گفت حزبالله و ایران «بر اساس منافعی که ماندن اسد در مسند قدرت برایشان دارد عمل میکنند، که خود گویای این نکته است که چرا فقط به مناطق رژیم کمک میکنند».
یک مقام حزبالله به خبرگزاری المدن لبنان گفت این حزب مورد حمایت ایران قانون قیصر سال ۲۰۱۹ برای محافظت از غیرنظامیان سوریه (قانون قیصر) را، که برای بازخواست اسد در قبال ارتکاب جنایات جنگی علیه مردم سوریه طراحی شده است، بهرسمیت نمیشناسد.
این مقام گفت: «ما برای اینکه به برادران سوری خود کمک کنیم، قانون قیصر را مقابل چشمان همه نادیده میگیریم».
احداب گفت اما این حرف بیمعناست چرا که ایالات متحده تحریمهای قانون قیصر را بهمدت ۱۸۰ روز تعلیق کرده است تا امکان تحویل کمکها به کلیهٔ مناطق متأثر از زمینلرزه فراهم شود.
حسان قطب، مدیر مرکز پژوهش و مشاورهٔ لبنان، گفت رژیم ایران و حزبالله اهمیتی برای درد و رنج مردم سوریه، خصوصاً مخالفان سیاستها و ایدئولوژی آنها، قائل نیستند.
وی خاطرنشان کرد: «ایران و حزبالله نقش رژیم سوریه را در تخریب شهرها و روستاهای سوریه، آوارگی مردم و تخریب زیرساختهایی چون بیمارستانها که دیگر برای علاج تبعات زمینلرزه وجود ندارد نادیده گرفتند».
کارزار تبلیغاتی
نوفل ضو، روزنامهنگار و مسئول هماهنگی تجمع برای حاکمیت، گفت شتاب ایران و حزبالله برای کمک به مردم زلزلهزدهٔ سوریه، که خیلی هم تبلیغش را کردند، بهجای اینکه یک «طرح بشردوستانه» باشد «یک کارزار تبلیغاتی است».
او به المشارق گفت ایران و حزبالله هیچ کمکی برای سوریهای زلزلهزده در مناطق اپوزیسیون نفرستادهاند چون خودشان مسبب ویرانی آن مناطق، بهویژه حلب و شمال سوریه، و کشته شدن ساکنان آن مناطق بودهاند.
فتحی السید، تحلیلگر امور ایران، گفت زمینلرزه نشان داد آنچه حقیقتاً برای ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامیاش اهمیت دارد کسب منافع نظامی، سیاسی یا مادی است.
بهگفتهٔ آقای سید، که در مرکز مطالعات منطقهای و راهبردی خاورمیانه کار میکند، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ناتوانی خود را در برداشتن هر گام واقعی برای کمک به مردم سوریه نشان داده است.
او گفت: «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طوری عمل کرد که انگار هیچ اتفاقی نیفتاده است و هیچ یک از عناصر خود را برای کمک به مردم زلزلهزده اعزام نکرد و در آواربرداری و نجات افراد زیر آوار به داوطلبان کمک نکرد».
وی افزود وابستگان ایران در سوریه «صرفاً مزدورانی هستند که برای پول میجنگند».
او گفت سپاه پاسداران در بلایای طبیعی داخل ایران نیز مقداری از پولهای اهدایی به مردم را دزدیده است.
مازن زکی، مدیر دفتر رسانههای جدید در مرکز تحقیقات و مطالعات میدانی ابن ولید، گفت مبلغ کمکهای ارسالی ایران برای قربانیان زمینلرزه با اغراق در رسانههای دولتی ایران و سوریه اعلام شده است.
او با اشاره به «تقریباً ناچیز» بودن این کمکها، افزود تعجبی هم ندارد چون نشان میدهد تهران در اثر بحران اقتصادی فلجکنندهٔ ناشی از فساد قادر به کمک بیشتر نیست.