تحلیلگران میگویند دو مقام ارشد روسیه سعی کردهاند بهعنوان بخشی از کارزاری تبلیغاتی که ادعاهای مضحکی را مطرح کرده است، ایالات متحده را به خاطر نقشش در سوریه بدنام کنند.
در خبری که توسط خبرگزاری دولتی روسیه منتشر شد، سپهبد استانیسلاو گاجیماگومدوف، معاون بخش عملیات اصلی ستاد کل نیروهای مسلح تحریمهای ایالات متحده علیه رژیم بشار اسد در سوریه را محکوم کرد.
او مدعی شد این تحریمها که بر اساس قانون حفاظت از غیرنظامیان سوریه موسوم به قانون سزار سال ١٣٩٨ اعمال شدهاند، باعث افول سطح زندگی در سوریه شدهاند و موجب هراس شرکتها از جمله شرکتهای روسی برای ورود به «طرح های سودآور» شدهاند.
اولگ سیرومولوتوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه ادعا کرد نیروهای روسیه در سوریه اطلاعاتی در مورد طرحهای اطلاعاتی ایالات متحده برای بسیج کردن هستههای غیرفعال افراط گرایان در سوریه در اختیار دارند.
بنا به گفته سیرومولوتوف که سخنانش به شکلی گسترده در رسانههای دولتی روسیه و سوریه انعکاس یافت، این هستهها قصد دارند به نیروهای سوری و پرسنل نظامی روسیه و ایران حمله کنند.
او مدعی شد نیروهای روسیه در سوریه در حال اتخاذ تدابیری برای مقابله با آنها هستند.
بنا به گفته تحلیلگران، قانون سزار به منظور حفاظت از غیرنظامیان سوری و حصول اطمینان از اجرای عدالت علیه رژیم ددمنش اسد طراحی شده است که روسها نیز از آن حمایت میکنند.
حال آنکه ایالات متحده نه تنها از هستههای غیرفعال افراطگرایان در سوریه حمایت نمیکند، بلکه نیروی محرکه پشتوانه ائتلاف بینالمللی علیه داعش است که رهبر آن در اوایل ماه جاری در حمله نیروهای ایالات متحده کشته شد.
نقش مخرب روسیه
تحلیلگران گفتند کارزار کنونی روسیه برای بدنام کردن ایالات متحده بهخاطر نقشش در سوریه در چارچوب مقابله کنونی روسیه با اوکراین قابل تفسیر است و آن را ابزاری دیگر برای به رخ کشیدن قدرت روسیه در منطقه دانستند.
این اقدام همچنین در حالی صورت گرفت که سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه برای گفتگو با اسد و بازدید از پایگاه هوایی روسیه در حمیمیم در غرب سوریه به این کشور سفر کرد.
وزارت دفاع روسیه در بیانیهای اعلام کرد شویگو «برگزاری رزمایشهای نیروی دریایی روسیه در شرق مدیترانه را به رئیس جمهوری سوریه اطلاع داد.»
این وزارتخانه گفت دو طرف همچنین درباره «همکاری نظامی-فنی» و کمکهای بشردوستانه روسیه به مردم سوریه که «تحریمهای بازدارنده ایالات متحده و کشورهای غربی موجب رنج آنها شده است» گفتگو کردند.
دیدهبان حقوق بشر در گزارشی درباره وقایع سوریه در سال ١٤٠٠ که به تازگی منتشر شده است، تصویر بسیار متفاوتی را از نقش روسیه ترسیم میکند.
برطبق این گزارش خسارت اقتصادی جنگ در سوریه تا سال ١٤٠٠ معادل ١.٢ هزار میلیارد دلار بود.
بر اساس این گزارش «هزینههای متحمل شده عمدتاً به دلیل تخریب زیرساختها و آوارگی گسترده ناشی از یک دهه جنگ با استفاده از تاکتیکهای ممنوعه رخ داده است که عمدتاً توسط ائتلاف نظامی سوریه و روسیه بهکار گرفته شده است.»
«دیدهبان حقوق بشر به این نتیجه رسیده است که برخی از حملات این ائتلاف، جنایت جنگی محسوب میشود و ممکن است جنایت علیه بشریت باشد.»
در ادامه این گزارش آمده است اسد در اردیبهشت ماه گذشته، برای چهارمین دوره به ریاست جمهوری رسید آن هم «در انتخاباتی که تحت نظارت فرآیند سیاسی به رهبری سازمان ملل متحد برگزار نشد و معیارهای انتخابات آزاد و منصفانه را برآورده نکرد.»
این گزارش اعلام کرد: «دوره تازه ریاست جمهوری او درحالی آغاز شد که سرویسهای امنیتی او همچنان اقدام به دستگیری و شکنجه خودسرانه صدها نفر از جمله پناهجویانی میکردند که بازگشتهاند و در عین حال میلیونها نفر به دلیل دستاندازی دولتش به کمکها گرسنه میمانند.»
«نیازهای فاجعه بار»
بر اساس گزارش دیده بان حقوق بشر «کمبودهای معمول کالاهای اساسی، از جمله نان و سوخت به امری عادی تبدیل شده است و تعداد افراد نیازمند به کمکهای بشردوستانه در سال ١٤٠٠ به میزان ٢١ درصد افزایش یافته است.»
بنا به اعلام دفتر سازمان ملل متحد برای هماهنگی امور بشردوستانه در سوریه ١.٤٨ میلیون نفر دارای نیازهای «فاجعه بار» هستند.
در این گزارش آمده است نرخ واکسیناسیون کووید ١٩ اندکی بیش از ١ درصد است و «نگرانیهایی در مورد توانایی دولت درخصوص توزیع عادلانه واکسن، حتی در مناطق تحت تسلط آن وجود دارد.»
دیدهبان حقوق بشر به این موضوع اشاره میکند که در مناطق مجدداً به تصرف درآمده توسط رژیم سوریه، بسیاری از افراد توانایی پرداخت هزینه بازسازی یا نوسازی را ندارند و رژیم هیچ کمکی جهت بازسازی ارائه نمیکند.
این دیدهبان گفت: «به همین دلیل، بسیاری از ساکنان در چادرهای موقت زندگی میکنند و آب مورد نیاز برای آشامیدن را میجوشانند. آنها قادر به پرداخت اجاره برای رفتن به جایی دیگر نیستند.»
«نجات دادن کمک ها در سوریه» که عنوان گزارش تازه منتشر شده مرکز مطالعات استراتژیک و بینالمللی است به دستاندازی رژیم سوریه به کمکها در طول بیش از یک دهه اشاره میکند.
بر اساس گزارش مرکز مطالعات استراتژیک و بینالمللی، رژیم سوریه آنچنان تسلط شدیدی بر دسترسی گروههای امدادی به کمکها دارد که بهکار گرفته شدن بستگان مقامات ارشد رژیم توسط این گروهها به امری عادی تبدیل شده است.
ناتاشا هال، نویسنده گزارش مذکور به گاردین میگوید: کمتر پیش آمده است که «شخصی به اندازه دولت اسد مرتکب جنایات جمعی شده باشد و در عین حال در قدرت باقی بماند و تسلط دستگاه های کمک رسانی را در اختیار بگیرد.»
«بمباران کور»
جیمز اف. جفری، رئیس برنامه خاورمیانه مرکز ویلسون ٣٠ دی در نوشتهای در وبلاگش به حضور «تمام عناصر قدرت جهت مقابله با شورش» روسیه در سوریه اشاره میکند که موفق شد کمر جریان اصلی مخالفان را بشکند.
همین سیاست ظالمانه بود که باعث شد اسد تسلط سوریه را حفظ کند و امکان بقای رژیم ددمنش او را فراهم کرد.
جفری مینویسد: «اگرچه رویکرد روسیه انعطافپذیری سیاسی و دیپلماسی هوشمندانه را شامل میشد، اما بنیان اصلی آن ددمنشی بیرحمانه بود نظیر بمباران کور مناطق غیرنظامی نه تنها بهعنوان آسیب جانبی و ناخواسته، بلکه بهعنوان سیاستی عامدانه.»
او میگوید کارزار بمباران روسیه «بهسرعت باعث کسب برتری شد و نه تنها کسانی که از مقاومت حمایت میکردند را به وحشت انداخت، بلکه موجب تخریب پناهگاه و منابع معاش آنها، از غذا گرفته تا مراقبتهای پزشکی شد.»
او میافزاید: «روسیه شخصاً مداخله نکرد، اما چشم خود را بر روی تاکتیکهای وحشیانهتری بست که توسط متحدان سوری و مورد حمایت ایران آن به کار گرفته شد، از جمله حمله با سلاحهای شیمیایی، حبسهای دستهجمعی، اعدام و شکنجه.»
جفری میگوید: «روسیه همچنین از استراتژی پاکسازی قومی اسد حمایت کرد و با بیرون راندن میلیونها نفر از خانههایشان – که در نهایت نیمی از جمعیت کشور را شامل شد - هزینههای مخالفان را برای جامعه بینالمللی افزایش داد.»
مونا یعقوبیان، مشاور ارشد مؤسسه صلح ایالات متحده در امور سوریه، خاورمیانه و شمال آفریقا در تحلیل ۲۸ بهمن ١٣٩٩ خود «دست آخر بازی» روسیه را در سوریه بررسی میکند.
او مینویسد: «اگرچه مسکو به اهمیت بازگرداندن تمامیت ارضی کامل سوریه اقرار میکند (...)، دست آخر بازی روسیه به این موضوع توجه دارد که نقشآفرینان قدرتمند خارجی به اعمال تسلط خود بر مناطق مهم سوریه ادامه خواهند داد.»
«روسیه بجای خطرپذیری و انجام سرمایهگذاری قابل توجه برای بیرون راندن این قدرتهای خارجی از سوریه، دست به مشارکتی همافزا با یکی از آنها یعنی ترکیه زده است و در عین حال از مخالفت خود با بررسیهای تحریکآمیز دیگری یعنی ایالات متحده کاسته است.»
یعقوبیان میگوید دلیل این مسئله آن است که محدودیتهای فراوانی که روسیه هم در سوریه و هم در داخل کشورش با آنها روبه رو است، توانایی این کشور را برای به رخ کشیدن حداکثر قدرتش مهار میکند.