بسیاری در عراق از این بابت نگران هستند که کتائب حزبالله و سایر گروههای شبهنظامیان عراقی مورد حمایت ایران برای تحقق برنامهٔ ایران در منطقه، اقتصاد و اعتبار کشورشان را از بین ببرند، کاری که حزبالله لبنان در لبنان انجام داده است.
شبهنظامیان تا بن دندان مسلح مورد حمایت ایران هم در عراق و هم در لبنان، خارج از حیطهٔ کنترل دولت اقدام میکنند، در فعالیتهای غیرقانونی مانند قاچاق مواد مخدر و سلاح دست دارند و در فرآیند تصمیمگیری ملی از نفوذ زیادی برخوردارند.
مقامات عراقی به المشارق گفتند فعالیت این گروههای شبهنظامی، تهدیدی واقعی برای ثبات هر دو کشور محسوب میشود.
از جملهٔ مهمترین این دغدغهها مداخلهٔ آنها در درگیریهای منطقهای بدون اجازهٔ دولت، ارتکاب حملات تروریستی از کشورهایی که در آن فعالیت میکنند، و قاچاق برونمرزی مواد مخدر و اسلحه است.
فعالیتهای قاچاق آنها بهطور مداوم از طریق زمین و هوا صورت میگیرد.
رویترز در روز ٢٣ فروردینماه گزارش داد پس از زلزلهٔ مرگبار بهمنماه سال گذشته، ایران از این فاجعه سوءاستفاده کرد و زیر پوشش تحویل دارو و غذا محمولههای تجهیزات نظامی و سلاح را با هواپیما منتقل کرد.
طبق این گزارش، ظرف هفت هفته پس از وقوع زلزله، صدها محموله شامل تجهیزات نظامی و سلاح از ایران با هواپیما به فرودگاههای حلب، دمشق و لاذقیه منتقل شد.
مقامات عراقی به المشارق گفتند ایران به بهانهٔ ارسال کمکهای بشردوستانه، مهمات، موشک و پهپادهایش را با استفاده از «صدها» کامیون بهصورت زمینی برای گروههای نیابتی منطقهای خود در سوریه ارسال کرده است.
انتقال این محمولههای زمینی توسط شبهنظامیان بانفوذ عراقی از جمله کتائب حزبالله صورت میگرفت. کتائب حزبالله در شهر مرزی القائم عراق که درست در مقابل شهر البوکمال سوریه در آن سوی مرز است، حضور دارد.
با این حال، بهگفتهٔ مقامات، این مسائل پنهان نمانده است و گزارشهای افشاشده در مورد جزئیات این فعالیتهای غیرقانونی نشان میدهد که ایالات متحده فعالیتها و تحرکات این گروههای مسلح را زیر نظر گرفته است.
شبکههای قاچاق تهران
ایران سالها است که از مفهوم خودخواندهٔ «محور مقاومت» استفاده میکند که به ائتلاف بین تهران و گروههای وابسته به آن، از جمله کتائب حزبالله و عصائب اهلالحق در عراق، حزبالله در لبنان و حوثیها در یمن اشاره دارد.
در چندین جبهه
کتائب حزبالله یکی از نقشآفرینان کلیدی در قاچاق برونمرزی بین عراق و سوریه بوده است، چراکه با حزبالله لبنان روابط نزدیکی دارد. حزبالله لبنان خود یکی از شرکای این «محور» است که در سوریه فعالیت میکند و مجرای اصلی عملیات قاچاق مواد مخدر در منطقه محسوب میشود.
کتائب حزبالله همچنین فعالیتهای خود را با واحدهای لجستیکی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که تجهیزات نظامی را به سوریه و لبنان منتقل میکنند، هماهنگ میکند.
از جملهٔ این واحدها میتوان به واحد ١٩۰ اشاره کرد که شناختهشدهترین نهاد قاچاق نیروی قدس سپاه پاسداران است و ریاست آن را بهنام شهریاری بر عهده دارد. شهریاری در لیست سیاه ایالات متحده و اتحادیهٔ اروپا قرار گرفته است.
شهریاری ادارهٔ یک شبکهٔ جهانی از شرکتهای صوری را برعهده دارد. این شبکه از طریق قاچاق نفت، سلاح و کالاهای قاچاق بودجهٔ سپاه پاسداران را تأمین میکند و روابط نزدیکی با حزبالله لبنان و حوثیها دارد.
بهگفتهٔ منابع اطلاعاتی، در سالهای اخیر واحد ١٩۰ هزاران تُن سلاح را برای نیروهای نیابتی ایران، رژیم بشار اسد در سوریه، حزبالله لبنان و حوثیها در یمن منتقل کرده است.
بنا به گزارشها واحد ٤٤۰۰ حزبالله (که با عنوان واحد ١۰٨ نیز شناخته میشود) انتقال سلاح، تکنولوژی و سایر پشتیبانیهای ارسالی از ایران را در سراسر سوریه به لبنان تسهیل میکند.
واحد ٤۰۰ سپاه پاسداران که ریاست آن را سرهنگ حامد عبداللهیان، افسر اطلاعات سپاه پاسداران و محافظ سابق قاسم سلیمانی، فرمانده فقید نیروی قدس برعهده دارد نیز در حملونقل سلاح دخالت دارد.
واحد ٤۰۰ به ترور خبرنگاران و فعالان عراقی مخالف برنامههای ایران متهم شده است.
بنا به گزارشها، واحد ١٨۰۰۰ که یک واحد جاسوسی شبهنظامی به رهبری حسن مهدوی است سازماندهی ارسال محمولههای قطعات نظامی را از ایران به سوریه با استفاده از هواپیماهایی که در فرودگاههای حلب، دمشق و لاذقیه فرود میآمدند، برعهده داشت.
در تیرماه، گزارشهایی مبنی بر وجود یک واحد جدید (واحد ٧۰۰) به سرپرستی یکی از مقامات سابق نیروی قدس بهنام گل فراست منتشر شده است که در زمینهٔ تأمین سلاح و تجهیزات برای شبهنظامیان ایرانی در سوریه و حزبالله در لبنان فعالیت دارد.
زیانبار بودن برای منافع عراق
طارق الشمری، تحلیلگر مسائل سیاسی، به المشارق گفت قاچاق سلاح بخشی از استراتژی ایران برای تداوم حضور خود بهعنوان نیروی تهدیدکننده است. او ایران را به مسلح کردن نیروهایش در سوریه و تلاش برای تقویت نیروهای نیابتی خود در منطقه متهم کرد.
او گفت: «حمایت لجستیکی که کتائب حزبالله و سایر گروههای شبهنظامی عراقی جهت حملونقل سلاح و مواد مخدر به ایران ارائه میکنند، برای منافع عراق بسیار خطرناک و زیانبار است.»
بهگفتهٔ او این گروهها باعث میشوند این خطر بهوجود بیاید که پای عراق به درگیریهای خارج از مرزهایش کشیده شود و برای اقدامات کنونی این کشور جهت احیای امنیت پس از جنگ علیه «دولت اسلامی عراق و شام» (داعش) و اعتراضات داخلی زیانبار هستند.
همچنین، او توضیح داد «کمک به تحقق دستور کار ایران با هدف کلیدی فتوای آیتالله العظمی علی سیستانی» که از عراقیها خواسته بود برای دفع خطر داعش بهعنوان داوطلب در صفوف نظامی وارد شوند، همخوانی ندارد.
او گفت: «چنین فتوایی برای تضعیف حاکمیت کشور یا تخریب آن صادر نشد، ولی این دقیقاً همان کاری است که شبهنظامیان متحد ایران در حال حاضر انجام میدهند.»
احمد شوقی، تحلیلگر مسائل سیاسی اهل عراق گفت [این فتوا] «مجوز شرعی برای تأسیس گروههایی که به نقشآفرینان خارجی وفادار هستند، بهمنزلهٔ رقیب دولت عمل میکنند و به نقض قانون میپردازند، صادر نکرده است.»
پس از شکست داعش در عراق، شبهنظامیان مورد حمایت ایران شروع به گسترش دامنهٔ نفوذشان کردند و متعاقباً خود بهنوعی تهدید تبدیل شدند.
این گروههای شبهنظامی که علاوه بر کتائب حزبالله شامل عصائب اهلالحق، حرکتالنجبا، سازمان بدر و گردانهای سیدالشهدا و گروههای دیگر هستند از دستورات ولی فقیه (علی خامنهای، رهبر ایران) پیروی میکنند.
لزوم مهار کردن فعالیتهای شبهنظامیان توسط عراق
کتائب حزبالله به فعالیتهای قاچاق خود از طریق گذرگاههای زمینی غیرقانونی بین عراق و سوریه، مانند گذرگاه السکاک واقع در شهر مرزی الحری در دیرالزور ادامه میدهد.
شبهنظامیان، علاوه بر قاچاق سلاح، تجارت مواد مخدر غیرقانونی با کمک حزبالله لبنان را نیز در انحصار خود دارند. آنها با گرفتن تعرفههای گمرکی از قاچاقچیان دامها، مواد غذایی و تنباکو بین دو کشور خزانههای خود را تقویت میکنند.
شیخ ثائر البیاتی، دبیرکل شورای قبایل عرب، به المشارق گفت شبهنظامیان مورد حمایت ایران در حمایت از برنامهٔ توسعهطلبانهٔ ایران نقش اساسی دارند و در واقع امنیت ملی و منطقهای را تضعیف میکنند.
او افزود: «قاچاق سلاح و مواد مخدر از جمله فعالیتهای غیرقانونی فراوان این گروههای آشوبگر است که از دستورات سپاه پاسداران تبعیت میکنند و به طرحها و برنامههای مخرب آن عمل میکنند و این کار را به بهای به خطر انداختن منافع عراقیها انجام میدهند.»
او گفت عراق باید فعالیت این گروههای شبهنظامی را مهار کند چراکه همگی بهدنبال تحکیم منافع ایران در منطقه به بهای زیان رساندن به کشورهایی مانند عراق هستند.