فوران خشم در سوریه به‌دلیل استتار محموله‌های نظامی توسط ایران در قالب «کمک به زلزله‌زدگان»

گزارشی تازه نشان می‌دهد که پس از زلزلهٔ مرگبار بهمن‌ماه سال گذشته، د‌رحالی‌که جامعهٔ جهانی به‌دنبال ارسال اقلام امدادی به سوریه بودند، ایران از این فاجعه برای انتقال محموله‌های تجهیزات نظامی و سلاح با هواپیما استفاده کرد.

این در حالی است که سایر کشورها برای کاهش درد و رنج مردمی که متحمل ١١ سال جنگ شده بودند، مواد غذایی و کمک‌های بشردوستانه تحویل می‌دادند. این اقدام ایران خشم مردم سوریه را برانگیخت، آنها این اقدام را نوعی بازی قدرت خودخواهانه تلقی می‌کنند.

رویترز در روز ٢٤ فروردین‌ماه طی گزارشی اختصاصی اعلام کرد پس از این زلزله، صدها محمولهٔ حامل تجهیزات نظامی و سلاح از ایران به فرودگاه‌های حلب، دمشق و لاذقیه منتقل شده است.

نُه منبع سوری، ایرانی، اسرائیلی و غربی به رویترز گفتند این پروازها به‌مدت هفت هفته ادامه پیدا کرد و کاروان‌هایی از کامیون‌ها، سلاح و تجهیزات را به مقاصد دیگری در این کشور منتقل کردند.

فتحی السید، پژوهشگر مرکز مطالعات منطقه‌ای و استراتژیک الشرق، گفت این تجهیزات در دیرالزور و دمشق انبار شده است.

این نخستین بار نیست که نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی سلاح و نیروهای شبه‌نظامی خود را از طریق فرودگاه‌های سوریه منتقل می‌کند.

السید به المشارق گفت سپاه پاسداران و نیروهای نیابتی آن از مدت‌ها پیش از گذرگاه‌های غیرقانونی مرزی با عراق در مجاورت ابوکمال برای انتقال تجهیزات نظامی استفاده می‌کنند.

ایران پس از وقوع زلزله با هیاهوی فراوان کامیون‌های حامل کمک‌های بشردوستانه را ارسال کرد.

با این حال السید متذکر شد «حجم محموله‌های هوایی و زمینی که ایران بنا به ادعای خود جهت امدادرسانی زلزله به سوریه تحویل داده است، با مقادیر اندک کمک‌های توزیع‌شده بین غیرنظامیان همخوانی ندارد».

او گفت: «کاری که ایران انجام داده است به‌منزلهٔ نقض کنوانسیون‌های بین‌المللی و سوءاستفاده از شرایط اضطراری است که امکان انتقال کمک‌ها را حتی در زمان تحریم‌ فراهم می‌کند.»

به‌گفتهٔ او با توجه به تلاش‌های مداوم امدادرسانی در مواقع بروز بلایای طبیعی، محموله‌هایی که پس از زلزله از ایران به سوریه می‌رسند چندان مورد نظارت قرار نمی‌گیرند.

او در اظهار نظر خود درخصوص گزارش رویترز گفت به احتمال زیاد عملیات قاچاق آشکاری در حال انجام است و سلاح‌ها و تجهیزات نظامی در کانتینرها با برچسب مواد غذایی یا مصالح ساختمانی جاسازی شده‌اند.

او یادآور شد که سپاه پاسداران برای سیستم پدافند هوایی خود که مورد اصابت حملات هوایی قرار گرفته بود و متحمل خسارات زیادی شده بود، نیاز مبرمی به تجهیزات داشت.

واحدهای ویژه قاچاق

شیار ترکو، پژوهشگر امور ایران، به المشارق گفت سپاه پاسداران مجموعه‌ای از ابزارها را برای انجام عملیات قاچاق در منطقهٔ خاورمیانه، شمال آفریقا و سایر نقاط آفریقا در اختیار دارد که توسط افسران عالی‌رتبه اداره می‌شوند.

او گفت این مجموعه شامل «شبکهٔ درهم تنیده‌ای از شرکت‌ها در سراسر جهان است که مالکیت کشتی‌ها و هواپیماها را در اختیار دارند و آنها را اجاره می‌کنند» و توضیح داد که از آنها برای تحویل «سلاح، تجهیزات نظامی و موشک به بسیاری از کشورها» استفاده می‌شود.

به‌گفتهٔ ترکو این مجموعه معمولاً با عبور دادن هواپیماها و کشتی‌ها به چندین کشور پیش از رسیدن به مقصد نهایی و تخلیهٔ محموله‌، از جلب توجه و تحریم اجتناب می‌کند.

به‌گفتهٔ او در مورد سوریه، سپاه پاسداران تجهیزات نظامی را به بهانهٔ ارسال کمک‌های بشردوستانه مستقیماً از ایران منتقل کرد.

واحد ١٩۰ شناخته‌شده‌ترین نهاد قاچاق نیروی قدس محسوب می‌شود و شامل ٢٤ نفر از جمله بهنام شهریاری از شرکت بازرگانی بهنام شهریاری است که مستقیماً با بنیانگذاران سپاه پاسداران و نیروی قدس در ارتباط بوده است.

به‌گفتهٔ ترکو، شهریاری که در لیست سیاه ایالات متحده و اتحادیهٔ اروپا قرار دارد، از نام‌های دیگری از جمله حجت‌الله نریمانی و سیدعلی اکبر میروکیلی نیز استفاده می‌کند.

او «شرکت‌های صوری زیادی در سراسر جهان در اختیار دارد که از طریق قاچاق نفت، کالاهای قاچاق، سلاح و پول به سپاه پاسداران کمک مالی می‌کنند».

ترکو گفت طبق گزارش‌ها این شبکه با واسطه‌ها و مقامات دولتی در چین، روسیه و تعداد زیادی از کشورهای دیگر ارتباطاتی دارد.

به‌گفتهٔ او شهریاری روابط نزدیکی با مقامات حزب‌الله لبنان و حوثی‌های مورد حمایت ایران دارد و به‌مدت چندین دهه تأمین‌کنندهٔ اصلی سلاح و تجهیزات نظامی آنها بوده است.

او همچنین به افغانستان، آذربایجان، عراق، سودان و ترکیه سلاح فرستاده است.

ترکو گفت واحد ١٨۰۰۰ به رهبری حسن مهدوی نیز عملیات قاچاق را انجام می‌دهد و طبق گزارش‌ها، مهدوی سازماندهی محموله‌ها و برنامه‌ریزی زمان حرکت، مقصد و زمان رسیدن آنها را تعیین می‌کند.

واحد ١٨۰۰۰ فعالیت‌های خود را با واحدهای دیگر هم هماهنگ می‌کند، مانند واحد ٤۰۰ به مدیریت حامد عبداللهی و واحد ٤٤۰۰ که یک شبکهٔ لبنانی وابسته به حزب‌الله است و توسط محمد کثیر، معروف به «حاج فادی» اداره می‌شود.

فرودگاه‌ها و گذرگاه‌های زمینی

بشیر البسام، حقوقدان سوری، به المشارق گفت ایران اشتیاق زیادی برای در اختیار گرفتن کنترل فرودگاه‌های دمشق و حلب و گذرگاه‌های زمینی سوریه با عراق، به‌ویژه گذرگاه‌های نزدیک البوکمال داشته است.

به‌گفتهٔ او ایران کنترل بخش‌هایی از استان لاذقیه را هم در اختیار گرفته است و تمام این اقدامات «عامدانه برای تسهیل انتقال سلاح، تجهیزات و پرسنل به‌منظور حمایت از رژیم سوریه و شبه‌نظامیان نیروی قدس برنامه‌ریزی شده است».

البسام گفت نیروی قدس به خسارات جانی یا مادی احتمالی که ممکن است در اثر استفاده از فرودگاه‌ها، گذرگاه‌ها و بنادر غیرنظامی برای اهداف نظامی رخ دهد، کوچک‌ترین اهمیتی نمی‌دهد.

او گفت این نیرو دارای «دفاتر دائمی در تمامی بنادر زمینی، هوایی و دریایی برای هماهنگی ورود، دریافت و توزیع این محموله‌ها، هم در سوریه و هم در لبنان» است و همچنین نمایندگان گروه‌های وابسته به سپاه پاسداران را در سوریه، عراق و لبنان در اختیار دارد.

به‌گفتهٔ او سلاح و تجهیزات نظامی از تهران به سوریه توسط ایران ایر، ماهان ایر، خطوط هوایی کاسپین و خطوط هوایی معراج منتقل می‌شود. این شرکت‌های هواپیمایی ایرانی به‌دلیل فعالیت‌های تروریستی خود در لیست سیاه قرار گرفته‌اند.