پشتیبانی سیستانی از ادغام اعضای حشدالشعبی در نیروهای امنیتی به دلیل نگرانی از نفوذ ایران

در حالی که اقتصاد عراق در مسیر بهبود قرار دارد و نیروهای امنیتی عرصه را بر بقایای «دولت اسلامی» (داعش) در کشور تنگ تر کرده اند، در خواست ها برای ادغام افراد حشدالشعبی در نیروهای نظامی رو به افزایش است.

مراجع دینی و کارشناسان عراقی می گویند نیروهای امنیتی عراق باید تنها مقام رسمی مسئول دفاع از کشور باشند.

جنگ سه ساله علیه داعش فرصتی را برای ظهور شبه نظامیان و جناح های مختلف، که بسیاری از آنها به ایران وفادار هستند، به وجود آورد.

در خرداد ۱۳۹۳ پس از آن که داعش بر شهرهای عراق به ویژه بر موصل تسلط یافت، علی سیستانی، مرجع عالی شیعیان، با صدور فتوایی جهاد علیه این گروه تروریستی را واجب کفایی اعلام کرد.

این فتوا معروف به «الجهاد الکفایی» خواستار شکلگیری گروه های مسلح نمی شد، بلکه عراقی ها را تشویق می کرد که به صورت داوطلب در صفوف نیروهای مسلح حضور یابند.

با این وجود، بسیاری از جناح هایی که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران از قبل در عراق پایه گذاری کرده بود و با دادن پول و اسلحه از آنها حمایت می کرد، از این فرصت برای اعلام موجودیت و علنی کردن حضورشان استفاده کردند.

پس از آن که داعش از مناطق تحت تصرف خود بیرون رانده شد، آن گروه های شبه نظامی مرتبط با ایران -- که به عنوان بخشی از حشدالشعبی فعالیت می کردند -- شروع به سازماندهی صفوف و گسترش نفوذشان کردند. آنها درنتیجه به تهدیدی تبدیل شدند که به گفته برخی تحلیلگران «میزان خطرناک بودن آن کمتر از داعش نیست.»

این گروه های شبه نظامی شامل کتائب حزب الله، عصائب اهل الحق، حرکت النجباء، سازمان بدر، تیپ های سیدالشهدا، و غیره هستند. آنها از فرمان های ولی فقیه که اشاره ای به علی خامنه ای، رهبر ایران، است، اطاعت می کنند.

ادغام در نیروهای امنیتی

احمد شوقی، تحلیلگر سیاسی عراقی، گفت: «این فتوا واضح بود.»

شوقی گفت که سیستانی در آن فتوا جوانان عراق را تشویق کرد که در نیروهای امنیتی داوطلب شوند، «اما اجازه شرعی را برای ایجاد جناح هایی که وفاداریشان به عوامل بیگانه است، به عنوان رقبای حکومت عمل می کنند، و قوانین را نقض می کنند، نداد.»

شوقی گفت، اکنون که پیروزی بر داعش به دست آمده و نیروهای عراقی به خوبی آموزش دیده اند و خودشان می توانند بقایای آن گروه را ریشه کن کنند، مرجعیت عالی شیعه عراق می خواهد همه چیز را به مسیر طبیعی خود باز گرداند.

وی افزود که مرجعیت بارها خواستار آن شده است که جنگجویانی که برای مبارزه با داعش داوطلب شده بودند، در صفوف نیروهای امنیتی ادغام شوند.

اسفند ماه گذشته، به دنبال اعلام چهار جناح همسو با نجف مبنی بر خروجشان از حشدالشعبی و ادغام شدن در ارتش عراق، گمانه زنی هایی مبنی بر این که سیستانی به فتوای وجوب جهاد کفایی پایان می دهد، به وجود آمد. اما این امر هنوز تحقق نیافته است.

شوقی گفت که با این حال، درخواست ها برای ادغام جنگجویان حشدالشعبی در ارتش اعلانی صریح مبنی بر پایان دادن به ضرورت این بسیج است و این فتوا به اهدافی که به منظور رسیدن به آنها صادر شده بود، دست یافته است.

لواء انصار المرجعیه، لواء علی اکبر، لشکر رزمی العباس، و لشکر رزمی امام علی روز ۲۸ اسفند گذشته تصمیمشان مبنی بر جدا شدن از حشدالشعبی را اعلام کردند.

این چهار جناح در نخستین کنفرانس هماهنگی خود در آذر ماه خواستار مهار و منزوی کردن شبه نظامیان وفادار به ایران شدند. آنها بر تعهدشان نسبت به پاسداری از اقتدار حکومت و نهادهای آن تأکید کردند، بر ‌وابستگی خود به نیروهای عراقی صحه گذاشتند، و از دولت خواستند روند پیوستن آنها به نیروهای امنیتی را نهایی کند.

نارضایتی گسترده از شبه نظامیان

پژوهشی که توسط هشام الهاشمی، کارشناس امنیتی، انجام شد، ترکیب و توازن قدرت در حشدالشعبی را آشکار کرد. این مطالعه پنج روز قبل از آن که الهاشمی در روز ۶ ژوئیه به دست شبه نظامیان مظنون به داشتن ارتباط با گروه های مورد حمایت ایران ترور شود، منتشر شده بود.

بر اساس این مطالعه، که عنوان آن «اختلافات داخلی در حشدالشعبی» بود، شبه نظامیان وابسته به ایران که زیر چتر حشدالشعبی فعالیت می کردند، به ۴۴ گروه متشکل از حدود ۷۰ هزار جنگجوی عراقی «وفادار» (که اشاره ای به وفاداری آنها به خامنه ای است) گسترش یافته بودند.

در مقابل، تعداد گروه های وابسته به سیستانی و سایر مراجع شیعه ۲۳ گروه متشکل از ۴۰ هزار جنگجو بود.

دراین تحقیق آمده است که میان دو طرف بر سر رفتار جناح های وفادار درون حشدالشعبی «اختلاف روزافزونی وجود دارد.»

این تحقیق نشان می دهد که این رفتار، امنیت و منافع دولت عراق را به نفع رژیم ایران تغییر می دهد.

شوقی گفت که شبه نظامیان مورد حمایت ایران بار سنگینی بر دوش عراق محسوب می شوند. به گفته او، دلیل این امر مشکلات امنیتی است که در نتیجه رفتارهای خصمانه آنها به وجود آمده است و به عراقی ها آسیب می رساند.

وی گفت که این شبه نظامیان دارای موشک و جنگ افزارهای سنگین هستند. به گفته او، اقدامات آنها به حاکمیت، منافع، و اقتصاد عراق، و نیز ثبات منطقه لطمه می زند.

به گفته شوقی، آنها باید «با تکیه بر تصمیم های شجاعانه ملی منحل شوند» و جنگ افزارهایشان توقیف شود.

ایاد الطوفان، کارشناس نظامی، می گوید تأیید سیستانی مبنی بر ادغام جناح های همسو با نجف در نیروهای امنیتی، حضور هر گونه گروه مسلح همسو با بیگانگان را نامشروع کرده است.

او افزود که السیستانی از نیروهای امنیتی عراق به عنوان «تنها مقام رسمی مسئول حفاظت از عراقی ها و دفاع از کشور» پشتیبانی می کند.

وی گفت که عراقی ها امیدوارند «شبه نظامیان به زودی از بین بروند تا آنها بتوانند از صلح و رفاه بهره مند شوند و بر ساختن و توسعه کشورشان تمرکز کنند.»

سیستانی شهریور ماه گذشته از الکاظمی، نخست وزیر عراق، که اعلام کرده بود انتخابات مجلس سال آینده زودتر از زمان تعیین شده برگزار خواهد شد، پشتیبانی کرده بود. این انتخابات قرار است ‌روز ۱۹ مهر، تقریباً یک سال زودتر از موعد، برگزار شود.

او گفت که انتخابات زودهنگام «مسیر درست و صلح آمیز» برای بیرون آمدن از مجموعه مشکلات سیاسی، اقتصادی، و بهداشتی کنونی که عراق با آنها روبروست، به شمار می رود.