اقتصاددانان محلی می گویند سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (آی آر جی سی) ایران برای مقابله با تحریم های فلج كننده آمریكا به تلاش برای قاچاق نفت در بازار سیاه اقدام کرده وناامیدانه سعی می کند از این راه درآمدی کسب کند.
فتحی السید، اقتصاددان متخصص در امور ایران و محقق مرکز الشرق برای مطالعات منطقه ای و استراتژیک گفت: «تحریم های آمریكا علیه ایران و شرکت های وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نتیجه داده است.»
وی به المشارق گفت این تحریم ها «ابزاری اساسی برای قطع منابع مالی سپاه» بوده است. وی اشاره کرد که ولی ایران به طور مداوم در تلاش است تا از طریق عملیات قاچاق زمینی و دریایی تحریم ها را دور بزند.
وی افزود، علاوه بر قاچاق نفت در نقض تحریم ها «ایران سعی دارد تنش را در منطقه نیز افزایش دهد.»
وی گفت، جای تعجب نیست که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای قاچاق نفت به سوریه و عراق تلاش می کند، زیرا ایران برای ایجاد نفوذ در این کشورها تلاش زیادی کرده است.
وی گفت، قاچاق از طریق زمین و دریا و از طریق عراق صورت می گیرد، «زیرا امکان حرکت تانکرهای نفتکش از ایران به عراق و سپس به سوریه وجود دارد تا با فروش آن در بازار سیاه منابع مورد نیاز رژیم سوریه تأمین گردد.»
وی گفت، این نقض تحریم ها است و خاطرنشان کرد که اینگونه تخلفات فقط مختص طرف ایرانی نیست بلکه شامل سوریه نیز می شود، که خود تحت تحریم های بی شمار، از جمله تحریم بخش نفت آن، قرار دارد.
عملیات بازار سیاه
سامی غیط، محقق مرکز الشرق برای مطالعات منطقه ای و استراتژیک به المشارق گفت: «تعدادی از ابرتانکرها، مظنون به قاچاق نفت خام ایران به برخی کشورهای دیگر هستند تا تحریم های ایالات متحده را دور بزنند.»
وی گفت: «سوء ظن ها به ویژه معطوف به تانکر گریس1 و دستینی است که فرمانده آن سروان نعیم اصغر عوان تبعه پاکستان است.»
غیط گفت: «مقصد اولیه آن ها به طور معمول بنادر ترکیه خواهد بود، سپس تانکرها پس از خاموش شدن ردیاب های خود به سواحل سوریه حرکت می کنند تا محموله خود را در بنادر سوریه، مانند بنیه و لاذقیه، تخلیه کنند.»
وی گفت: «مقامات ایران و سوریه به این عملیات اعتراف کرده اند و در باره آن تبلیغ هم کرده اند در حالیکه می توان آن ها را به جنایات بین المللی متهم کرد.»
وی توضیح داد: «این کار قاچاق از طریق بازار سیاه است كه تحت تحریم های بین المللی ممنوع است.»
وی گفت عملیات قاچاق دریایی با استفاده از تانکرهای نفتی غول پیکر از طریق آبهای سرزمینی قابل انجام است و «این تانکرها می توانند محموله خود را به تانکرهای دیگری منتقل کنند یا شناسه آنها را تغییر دهند.»
وی گفت: «در راه زمینی، این امکان وجود دارد که ایران ناوگان بزرگی از كامیون های نفتکش را كه برای انتقال صادرات نفت آن بین كشورهای منطقه سفر می كنند، برای صادرات نفت استفاده كند.»
غیط گفت هم قاچاق دریایی و هم قاچاق زمینی به روش های پیشرفته ای نیاز دارد و همچنین به شرکت هایی نیاز دارد که زیر نظارت آژانس های نظارت نباشند، تا بتوان از طریق آن ها سفارشات حمل و نقل و تحویل نفت را صادر کرد و گواهینامه مربوط به کشور مبدأ تغییر داد..
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در مخمصه
شاهر عبدالله، استاد اقتصاد دانشگاه عین شمس، به المشارق گفت: «تشخیص دقیق میزان صادرات نفت ایران در این زمان دشوار است زیرا این صادرات در خارج از پروتکل های رسمی انجام می شود.»
وی گفت که این کار مستلزم فرار از سیستم های نظارت بین المللی با خاموش کردن ترانسپوندرها و دستگاه هایی است که امکان ردیابی حرکات نفتکش را فراهم می آورد.
وی با اشاره به اینکه ایران در حال کاهش قیمت نفت خود برای جذب خریداراست، گفت ایران قاچاق نفت خود را «به عنوان فروش در بازار خاکستری معرفی می کند، که آن را از طریق شرکت های خصوصی که در زمینه قاچاق تخصص دارند» انجام می دهد.
عبدالله گفت: ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی «در وضعیت دشوار قراردارند، زیرا صادرات نفت منبع اصلی درآمد ارزی کشور است و ایران قبلا در صادرات نفت با 2.5 میلیون بشکه در روز در رده سوم کشورهای اوپک قرار داشت.»
لیکن پس از تحریم ها، صادرات نفت به پایین ترین حد خود رسیده است.
وی گفت: «قاچاق به بهترین راه حل برای تهران تبدیل شده است، اگرچه درآمد حاصل از آن دیگر مانند گذشته نیست، زیرا قیمت جهانی نفت در حال کاهش بود است.»
وی همچنین گفت، ایران مجبور است نفت خود را با قیمتی بفروشد «که تقریبا نصف قیمت های رسمی جهانی است و به همین دلیل با این عملیات قاچاق، در صورت موفق بودن، فقط مقادیر اندکی پول به صندوق های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ریخته می شود.»
وی افزود این «مقدار برای رفع بحران آن ها کافی نیست.»