«پیشرفت بزرگ» سازمان ملل متحد در جلوگیری از فاجعۀ نشت نفت یمن

روز پنجشنبه (۱۸ اسفند) مقامات گفتند که سازمان ملل متحد به‌منظور تخلیۀ نفت و جلوگیری از بروز یک حادثۀ نشت فاجعه‌بار، یک فروند کشتی را به منطقه آورده‌اند تا محمولۀ نفت یک نفتکش را که سال‌هاست در سواحل یمن به گل نشسته و در حال فرسایش است تخلیه کند.

برنامۀ توسعۀ سازمان ملل متحد در اقدامی غیرعادی اعلام کرد که قراردادی را برای خرید یک کشتی ویژۀ حمل نفت خام با شرکت بزرگ نفتکش‌سازی «یوروناو» امضا کرده است. این نفتکش برای تخلیۀ نفت کشتی تحت محاصرۀ «اف‌اس‌اُ صافر» به سوی یمن در حرکت است.

این کشتی ۴۷ ساله که حاوی ۱٫۱ میلیون بشکه نفت است، از شهریور ۱۳۹۳، یعنی از زمانی که کودتای حوثی‌های مورد حمایت ایران در صنعا آتش جنگ جاری یمن را شعله‌ور کرد، تعمیر نشده است.

کشتی صافر در ساحل بندر الحدیده که تحت کنترل حوثی‌هاست، به حال خود رها شد. الحدیده یک دروازۀ حیاتی برای انتقال محموله‌ها به یمن است. یمن به‌شدت به کمک‌های اضطراری خارجی وابسته است.

آخیم اشتاینر، رئیس برنامۀ توسعۀ سازمان ملل متحد، این توافق را یک «پیشرفت بزرگ» خواند و گفت که این تلاش از «خطر بروز یک فاجعۀ زیست‌محیطی و انسانی عظیم جلوگیری خواهد کرد.»

به‌گفتۀ اشتاینر، این شناور طی یک ماه آینده حرکت خواهد کرد و اگر همه چیز طبق برنامه پیش برود، «عملیات انتقال کشتی به کشتی در اوایل اردیبهشت‌ماه آغاز خواهد شد.»

مقامات سازمان ملل متحد از درهم شکسته شدن این کشتی و بروز یک نشت نفتی که می‌تواند کمک‌های خارجی را به‌شدت مختل کند و پاکسازی آن حدود ۲۰ میلیارد دلار هزینه خواهد داشت، ابراز نگرانی کرده‌اند.

بروز یک فاجعۀ زیست محیطی می‌تواند باعث مسدود شدن تنگۀ باب‌المندب شود و با ایجاد وقفه در فعالیت کانال سوئز هزینۀ سنگینی را بر اقتصاد جهان تحمیل کند.

یک عملیات پرمخاطره

سازمان ملل متحد چندین سال به دنبال یافتن یک راه‌حل بوده و تقاضا داشته است که یک کشتی به این منظور اهدا یا کرایه داده شود.

با توجه به افزایش شدید قیمت‌ها در صنایع کشتیرانی در سال گذشته به‌دلیل تهاجم روسیه به اوکراین، سازمان ملل متحد که نتوانسته بود گزینه دیگری را پیدا کند، سرانجام تصمیم گرفت این کشتی را که به‌گفتۀ این سازمان، آخرین کشتی موجود در بازار بود، خریداری کند.

دیوید گرسلی، مسئول کمک‌های بشردوستانۀ سازمان ملل متحد در یمن، در یک تماس ویدیویی از عدن گفت: «صریح بگویم ما چاره‌ای جز خریداری یک شناور نداشتیم.»

او گفت: «این واقعیت که ما به این مرحله رسیده‌ایم، نوعی احساس آرامش را در یمن ایجاد کرده است.»

به‌گفتۀ سازمان ملل متحد، برآورد می‌شود که این عملیات نجات حدود ۱۲۹ میلیون دلار هزینه داشته باشد که از این رقم مبلغ ۷۵ میلیون دلار دریافت شده و قول ۲۰ میلیون دلار دیگر نیز گرفته شده است.

اشتاینر هشدار داد که هنوز هم احتمال دارد سازمان ملل متحد در صورت دریافت نکردن مبالغ باقی‌مانده، این عملیات را متوقف کند.

ایالات متحده که ۱۰ میلیون دلار کمک کرده است، ضمن استقبال از این اعلان سازمان ملل متحد، از دیگر کشورها و همچنین کمک‌کنندگان خصوصی خواست که این کسری مبلغ مورد نیاز را جبران کنند.

اشتاینر یادآور شد که این عملیات یک مأموریت پرمخاطره است «و ممکن است آن‌طور که انتظار می‌رود، پیش نرود.»

او گفت: «ما هر آن چه که باور داریم در توان‌مان است برای کم کردن آن خطرات انجام داده‌ایم. اما در نهایت، تا زمانی که آن نفت تخلیه نشود، ما در حال فعالیت در یک فضای عملیاتی بسیار پیچیده خواهیم بود.»‌

اختلاف‌نظر حوثی‌ها و دولت یمن، که از سوی جامعۀ بین‌المللی به‌رسمیت شناخته شده، بر سر مالکیت این نفت کار خروج آن را پیچیده کرده است.

حوثی‌ها به مانع‌تراشی در اجرای این روند و استفاده از این وضعیت به‌عنوان یک اهرم چانه‌زنی سیاسی متهم شده‌اند.

گرسلی گفت: «در نهایت، چنین به‌نظر می‌رسید که اقدام اصلح از نظر زمانی این باشد که نفت را خارج کنیم تا بتوانیم به موضوع فروش نفت در آینده -- نفتی که همچنان بسیار مطلوب است -- رسیدگی کنیم.»