تداوم بازگشت افراد از اردوگاه‌های الهول و راج سوریه با سرعتی یکنواخت

قاهره - به‌گفتۀ مقامات اردوگاه‌های الهول و راج که تحت کنترل کردها هستند و در شمال شرق سوریه واقع شده‌اند، پس از مداخلۀ کشورها برای پذیرفتن مسئولیت شهروندان خود و بازگردان آنها به میهنشان، وضعیت امنیتی این مراکز در حال بهبود است.

مقامات کرد بارها از کشورها خواسته‌اند شهروندان خود را از اردوگاه‌های شلوغ از جمله اردوگاه الهول که بزرگترین آنها است به کشورشان بازگردانند. با این حال بیشتر کشورها از ترس تهدیدات امنیتی و واکنش‌های سیاسی این کار را به‌شکلی پراکنده انجام داده‌اند.

هزاران زن و کودک بستگان ستیزه‌جویان «دولت اسلامی عراق و شام» (داعش) که در اردوگاه الهول زندگی می‌کنند اهل تقریباً ٦۰ کشور هستند و مجموع تعداد آنها حدود ٥٦،۰۰۰ نفر است.

حدود ٢٩،۰۰۰ نفر از این افراد عراقی هستند که اکثریت قریب به اتفاق آنها را تشکیل می‌دهند. حدود ١٨،۰۰۰ نفر سوری هستند و حدود ٨،۰۰۰ نفر دیگر تبعۀ دیگر کشورهای اروپایی، آسیایی و سایر نقاط منطقه محسوب می‌شوند.

نیروهای سوریۀ دموکراتیک (SDF) و نیروهای امنیتی داخلی کردها (آسایش) اخیراً در واکنش به خشونت‌های داخل این اردوگاه عملیات امنیتی گسترده‌ای را انجام دادند. این دومین عملیات از این نوع در یک سال گذشته است.

اما مقامات همچنان تأکید داشته‌اند که بازگرداندن این افراد به کشورهایشان ضروری است. در این میان، تلاش‌ها برای ترغیب کشورها جهت خارج کردن شهروندان خود از این اردوگاه و برعهده گرفتن مسئولیت مراقبت و بازپروری آنها افزایش یافته است.

چنین اقداماتی در صورت لزوم شامل برگزاری محاکمۀ عادلانه برای آنهاست تا اطمینان حاصل شود که در صورت ارتکاب هرگونه اقدام ناقض قانون به دست عدالت سپرده می‌شوند.

به‌گزارش خبرگزاری فرانسه، آلمان روز چهارشنبۀ گذشته (١٣ مهرماه) از بازگرداندن ١٢ نفر از اردوگاه راج خبر داد.

در همان روز، اریک دوپون-مورتی، وزیر دادگستری فرانسه، اعلام کرد که طی هفت اقدام در مجموع ٧٧ کودک زیر سن قانونی به کشور بازگردانده شده‌اند و شش نفر دیگر نیز از عراق به فرانسه بازگشته‌اند.

تاجیکستان، بلژیک و عراق از جمله کشورهایی هستند که در سال جاری برخی یا همۀ شهروندان خود را از اردوگاه‌های سوریه به کشورشان بازگردانده‌اند.

«مسئولیت نداشتن کودکان»

روز چهارشنبه آنالنا بربوک، وزیر امور خارجۀ آلمان، اعلام کرد هفت کودک و چهار زن به آلمان بازگشته‌اند. پسر نوجوان ١١ ساله‌ای که به سوریه برده شده بود نیز در بین این گروه بود.

بربوک در اشاره به وضعیت شهروندان آلمانی گرفتار در اردوگاه‌های سوریه گفت: «این اقدام باعث شد تقریباً پروندۀ تمام موارد معلوم را ببندیم و این مسئله باعث آسودگی خاطر من شد.»

او افزود: «من به‌ویژه از این جهت آسوده خاطر هستم که کودکان در قبال انتخاب‌های سرنوشت‌ساز والدین خود مسئول نیستند» و گفت امکان نداشت آنها «بدون آینده‌ای معلوم در اردوگاه‌های شمال شرق سوریه» به حال خود رها شوند.

وزارت امور خارجۀ آلمان گفت این زنان و این نوجوان باید «در قبال کارهای خود پاسخگو باشند» و پس از ورود به کشور بازداشت شدند.

گفته می‌شود تنها در یک مورد هنوز بازگشت مورد توافق انجام نشده است و در موارد دیگر مادران مایل به بازگشت نیستند.

این وزارتخانه گفت ٧٦ نوجوان و ٢٦ زن طی شش اقدام از شمال شرق سوریه به آلمان بازگردانده شده‌اند.

دولت فرانسه نخستین اقدام برای بازگرداندن اتباع خود را در اوایل سال جاری انجام داد. با این حال، پس از این اقدامات اعلام‌شده حدود ١۰۰ زن و نزدیک به ٢٥۰ کودک جزو شهروندان فرانسوی هستند که همچنان در اردوگاه‌های سوریه به‌سر می‌برند.

روز ١١ مهرماه، رسانه‌های استرالیا گزارش دادند که دولت تصمیم گرفته است حدود ٢۰ زن استرالیایی و ٤۰ کودک را از اردوگاه‌ها به میهن برگرداند.

کلر اونیل، سخنگوی وزارت کشور استرالیا گزارش بازگشت افراد از اردوگاه‌های الهول و راج را تأیید نکرد و تنها گفت دولت از شهروندان خود محافظت خواهد کرد.

تلاش‌ها برای حفظ امنیت

مددکاران اردوگاه‌های الهول و راج به المشارق گفتند نیروهای دموکراتیک سوریه در حفظ امنیت و جلوگیری از گسترش ایدئولوژی افراط‌گرایانه موفق بوده‌اند.

نرمین عثمان، امدادگر هلال احمر کردها، گفت نیروهای دموکراتیک سوریه با حمایت کامل ائتلاف بین‌المللی، تلاش‌های «چشمگیری» را برای حفظ امنیت در اردوگاه‌ها انجام می‌دهند.

او گفت حفظ امنیت در داخل اردوگاه‌ها و جلوگیری از تشکیل هسته‌های جدید داعش و احیای مجدد ایدئولوژی افراط‌گرایانه از طریق عملیات‌های امنیتی منظم و جامع انجام می‌شود.

به‌گفتۀ او اردوگاه راج زنان و کودکان خارجی متعلق به تعدادی از کشورها را در خود اسکان داده است و یکی از اردوگاه‌های امن تلقی می‌شود.

عثمان گفت در حال حاضر غربالگری مجدد خانواده‌ها در اردوگاه الهول به‌منظور انتقال تدریجی مادران و کودکان به اردوگاه راج در حال انجام است. بخش سومی در این اردوگاه ایجاد شده است تا پذیرای آنها باشد.

هدف از این اقدام کاهش ازدحام در اردوگاه الهول و همچنین تسهیل روند غربالگری اتباع خارجی در اردوگاه راج است تا مقدمات تحویل آنها به مقامات کشورهایشان فراهم شود.

فرهاد خوجه، افسر نیروهای سوریه دموکراتیک به المشارق گفت بسیاری از کشورها شروع به بازگرداندن اتباع خود کرده‌اند و عملیات تحویل آنها با حمایت لجستیکی و امنیتی ائتلاف بین‌المللی در دست انجام است.

بشیر البسام، وکیل سوری گفت کشورهای زیادی هستند که شهروندانشان در این اردوگاه‌ها حضور دارند. او یادآور شد که این کشورها هم از نظر مسائل بشردوستانه و هم از نظر قضایی مسئول رسیدگی به آنها هستند.

او افزود: «با این حال، برخی از کشورها از پذیرفتن بار مسئولیت خود شانه خالی کرده‌اند و سرعت بازگرداندن شهروندانشان را کند کرده‌اند. با این همه، این اردوگاه‌ها تحت کنترل هستند، اگرچه گهگاه حوادثی نیز رخ می‌دهد.»

به‌گفتۀ او اردوگاه راج مکانی امن تلقی می‌شود و نیروهای دموکراتیک سوریه نه تنها امنیت اردوگاه و ساکنان آن را حفظ کرده‌اند، بلکه جلوی گسترش دوبارۀ ایدئولوژی داعش به‌ویژه در میان کودکان را نیز گرفته‌اند.