اردوگاه الهول، تنها روزنه امید و «واپسین دستاویز» بقایای داعش برای تحقق رؤیای خلافت

مسئولان محلی می گویند که «دولت اسلامی» (داعش) که در عراق و سوریه متحمل شکست نظامی شده است، و جنگجویانش کشته یا زندانی شده اند، و یا مجبور شده اند که خودشان را مخفی کنند، اکنون اردوگاه الهول واقع در استان الحسکه سوریه را واپسین امید خود برای احیاء می دانند.

این اردوگاه بیابانی وسیع توسط نیروهای دموکراتیک سوریه اداره می شود و در حدود ۶۲ هزار نفر را در خود جای داده است. از جمله این افراد، همسران و بیوه زنان جنگجویان داعشی و فرزندان آنها هستند. بسیاری از خود آنها نیز افراطی محسوب می شوند.

به رغم زیان های فراوان وارده شده به این گروه، این اردوگاه همچنان بستری فعال برای ایدئولوژی افراطی به شمار می رود. از این رو، این اردوگاه مرکز توجه داعش برای تجدید قوا و استخدام نیروست.

سازمان ملل متحد پنجشنبه (۲ بهمن)، گفت که در بازه زمانی ۱۲ دی تا ۲۷ دی «گزارش هایی را درباره قتل ۱۲ تن از ساکنان سوری و عراقی این اردوگاه» دریافت کرده است. سازمان ملل نسبت به وضعیت امنیتی «به شکل فزاینده غیرقابل مهار» هشدار داده است.

زنان تندروی داعشی در الهول یگان های حسبه («پلیس مذهبی») تشکیل داده اند. این یگان ها، گروه های خودسری هستند که تفسیر سختگیرانه داعش از شرع را اعمال و مجازات های آن را اجرا می کنند. آنها در حال اجرای شست و شوی مغزی کودکان این اردوگاه هستند.

مسئولان با اشاره به گزارش های نگران کننده ای که در هفته های اخیر منتشر شده است، می گویند که این کودکان به شدت و به طور کامل در برابر بهره برداری شدن و مورد سوءاستفاده قرار گرفتن، آسیب پذیر هستند.

کنشگران سوری آگاه از این وضعیت می گویند که تلاش های داعش برای راه یافتن به این اردوگاه و وادار کردن کودکان برای پیوستن به آن گروه به دلیل کمبود منابع مالی، محدود شده است. این تلاش ها همچنین در نتیجه اقدامات امنیتی نیروهای دموکراتیک سوریه و ائتلاف بین المللی با مانع رو به رو شده است.

آنها یادآور شده اند که به دلیل بیرحمی این گروه، ساکنان محلی پذیرای آن نیستند.

فرهاد خوجه، افسر نیروهای دموکراتیک سوریه، می گوید که با این حال، الهول همچنان «واپسین فرصت داعش برای استخدام کودکان و تبدیل کردن آنها به بمب های ساعتی است تا آن گروه از آنها هر طور که می خواهد بهره برداری کند.»

به گفته سازمان ملل متحد، در حدود ۳۴ هزار کودک زیر ۱۲ سال در الهول زندگی می کنند.

خوجه گفت که کودکان خردسالی که هنوز با مادرانشان زندگی می کنند، بیش از نیمی از جمعیت این اردوگاه را تشکیل می دهند. وی افزود که بسیاری از مادران آنها «هنوز از ایدئولوژی آن گروه پیروی می کنند و رؤیای احیاء و گسترش آن را دارند.»

سوءاستفاده از پسران نوجوان

نرمین عثمان، یک امدادگر هلال احمر کردی اردوگاه الهول، به یک «پدیده خطرناک که اخیراً در این اردوگاه مشاهده شده است» اشاره کرد.

او گفت که چندین نوزاد در الهول دیده شده اند.

او توضیح داد که این یک تحول غیرعادی است، چرا که مادران این نوزادها، همسران جنگجویان داعشی هستند؛ جنگجویانی که یا در جنگ کشته شده اند، یا اکنون زندانی هستند، و یا خودشان را پنهان کرده اند.

وی گفت که تحقیقات اولیه درباره این وضعیت آشکار کرده است که زنان تندروی این اردوگاه پسران نوجوان را وادار می کنند که زن بگیرند تا بتوانند بچه دار شوند، بچه ها را بر اساس ایدئولوژی داعش بزرگ کنند، و آنها را برای «بازسازی خلافت» اعزام کنند.

عمار صالح، کنشگر رسانه ای و اجتماعی، در واکنش به گزارش های مربوط به ازدواج نوجوانان، از بابت ساده لوحی این زنان ابراز شگقتی کرد.

او گفت: «پس از آن همه جنایت که به نام دین انجام شد - از جمله بریدن سر مخالفان و اجرای مجازات ها - چگونه ممکن است که زنان داعشی و بازماندگان داعش باور داشته باشند که آن گروه می تواند بازگردد؟»

به گفته عثمان، با این وجود «زنان داعش با کمک برخی از هسته های آن گروه با هدف جمع آوری پول، برای خودشان در رسانه های اجتماعی تبلیغ می کنند.»‌

او گفت که بیشتر پولی که آنها دریافت می کنند، توسط کسانی داده می شود که فریب خورده اند و برایشان دلسوزی می کنند. وی افزود که این زنان از آن وجوه «برای تأمین مالی فرار از آن اردوگاه، خریداری اسلحه، و سازماندهی صفوفشان» استفاده می کنند.

به گفته او، آنها یک یگان حسبه را ایجاد کرده اند. اعضای آن یگان چادرهای کسانی را که با آنها مخالفت کنند یا از قرار گرفتن در صف آنها خودداری کنند به آتش می کشند. به گفته او، آنها همچنین در این اردوگاه زنان را مورد حمله قرار می دهند و حتی کار را به جایی رسانده اند که مخالفان خود را ترور می کنند.

این مشکلات اغلب در بخشی که به اصلاح «بخش مهاجران» الهول نام دارد، دیده می شود. این بخش همسران و بیوه زنان جنجگویان خارجی داعش را در خود جای داده است. آنها عموماً تندروترین ساکنان این اردوگاه محسوب می شوند.

جلوگیری از احیاء داعش

عثمان گفت که تنفر از داعش در سایر بخش های این اردوگاه فراگیر است.

او خاطرنشان کرد که در هفته های اخیر ده ها خانواده سوری آن اردوگاه را ترک کرده و به مناطق محل سکونت اصلی شان بازگشته اند. به گفته او، بازگشت این خانواده ها پس از آن روی داد که مشخص شد آنها در قتل ها دست نداشته اند و با ایدئولوژی آن گروه فاصله گرفته اند.

این کار با صدور ضمانتنامه های عشایری و خانوادگی امکان پذیر شد.

خوجه گفت: «این گروه بیرون از این اردوگاه عملاً فرصتی [برای سازماندهی مجدد] ندارد، که دلیل آن افزایش آگاهی غیرنظامیان و تلاش های شدید امنیتی انجام شده توسط نیروهای دموکراتیک سوریه و نیروهای [کردی] آسایش است.»

وی افزود که این نیروها با پشتیبانی ائتلاف بین المللی «بی وقفه» در حال انجام عملیات جست و جو برای یافتن هسته های باقی مانده داعش بوده اند؛ هسته هایی که از مناطق بیابانی به عنوان پناهگاهی امن استفاده می کنند.

صالح گفت که اگرچه داعش از لحاظ نظامی شکست خورده است «برخی هسته های پنهان آن همچنان مشغول انجام اقدامات تروریستی علیه غیرنظامیان، ترور کردن کسانی که آنها را گزارش می دهند، یا کسانی که با نیروهای ائتلاف [بین المللی] یا نیروهای دموکراتیک سوریه همکاری می کنند، هستند.»

وی افزود که برخی از این هسته ها محصولات کشاورزی را به آتش کشیده اند. به گفته او، این اقدام زیان های سنگینی را بر ساکنان غیرنظامی محلی وارد کرده است.

او گفت که بقایای داعش تمام تلاش خود را انجام می دهند تا زندگی عادی کسانی را که به مناطق سابقاً زیر سلطه این گروه - مانند الحسکه، الرقه، و دیرالزور - باز می گردند، مختل کنند؛‌ چرا که آنها می دانند نتیجه بازگشت افراد به منطقه چه خواهد بود.

«آنها به خوبی می دانند که وقتی جوامع از تنش و جنگ فاصله می گیرند، کسب و کارها بازگشایی می شوند، فرصت های شغلی فراهم می شوند، و جوانان دیگر از بیکاری رنج نمی برند. این باعث می شود که مسیر آن گروه به طور دائمی مسدود شود.»