اقدامات سوءاستفاده‌گرانه «قهرمانان» مورد حمایت کرملین در سوریه و ورای آن

یوگنی پریگوژین، تاجر روس، برای اولین بار علناً اعتراف کرد که گروه واگنر را تأسیس کرده است و ارتش مزدوران مرموز خود را «گروهی از افراد وطن‌پرست» خواند.

اما بسیاری از شهروندان کشورهای آشوب‌زده‌ای که این گروه مزدور روسی در آن مناطق فعالیت می‌کند، از جمله سوریه، با این ادعا مخالفند. دلیل این مخالفت کارنامه طولانی و سیاه این گروه در زمینه بهره‌کشی و نقض حقوق بشر است.

پریگوژین، متحد نزدیک ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، که قبلاً داشتن هرگونه ارتباط با گروه واگنر را انکار کرده بود، روز دوشنبه (٤ مهرماه) اعتراف کرد که این گروه را در سال ١٣٩٣ برای اعزام نیرو به منطقه دونباس اوکراین تأسیس کرده است.

پریگوژین در بیانیه‌ای از جانب شرکت کنکورد که به خودش تعلق دارد، گفت: «من خودم سلاح‌های قدیمی را تمیز کردم، جلیقه‌های ضدگلوله را تهیه کردم و متخصصانی را پیدا کردم که بتوانند در این زمینه به من کمک کنند.»

او در مورد نیروهای مزدورش گفت: «این افراد، که قهرمانانی هستند که از مردم سوریه، مردم سایر کشورهای عربی، کشورهای فقیر آفریقایی و آمریکای لاتین دفاع کردند، به ارکان سرزمین مادری ما تبدیل شده‌اند.»

گروه واگنر به ارتکاب جنایات جنگی، سوءاستفاده و دخالت در درگیری‌های سراسر جهان از جمله در اوکراین، سوریه، لیبی، مالی، چاد، جمهوری آفریقای مرکزی، سودان، موزامبیک و ونزوئلا متهم است.

به گفته منتقدان، گروه واگنر«ارتش مرموز پوتین» است که از آن با انکار قابل قبول برای پیشبرد منافع کرملین استفاده می‌شود.

قتل وحشتناک در سوریه

روز ٢٤ اسفندماه ١٣٩٩ سه گروه از وکلای مدافع یک شکایت حقوقی بی‌سابقه را علیه گروه واگنر در مسکو مطرح کردند؛ دلیل این شکایت بریدن سر یک مرد سوری در سال ١٣٩٦ و سوءاستفاده‌هایی بود که از نظر آنها جنایات جنگی تلقی می‌شود.

دادگاه شهر مسکو در اسفندماه ١٤۰۰ این پرونده را رد کرد.

در کلیپ‌های ویدئویی مربوط به این قتل وحشتناک، چهار مزدور روسی وابسته به گروه واگنر که در سوریه فعالیت می‌کنند، در حال کشتن یک جوان سوری دیده می‌شوند.

آنها پاهای این جوان را با پتک می‌شکنند، سینه‌اش را خرد می‌کنند، سرش را می‌برند، دست‌هایش را می‌برند و جسدش را از پا آویزان می‌کنند، سپس جسدش را به آتش می‌کشند.

محمد العبدالله، روزنامه‌نگار سوری، پس از افشای این ویدئو به المشارق گفت فرد قربانی، اهل شهر الخریطه در دیرالزور است.

او خدمت اجباری سربازی‌اش را در ارتش سوریه به پایان رسانده بود و سپس به لبنان رفت تا به‌عنوان کارگر روزمزد مشغول به کار شود. پس از بازگشت به سوریه برای انجام وظیفه به‌عنوان نیروی ذخیره به پایگاه هوایی تیاس (T-4) در استان حمص اعزام شد.

العبدالله گفت او فرار کرد اما توسط مزدوران روسی در منطقه نفتی الشاعر دستگیر شد و به دست آنها چنین سرنوشتی برایش رقم خورد.

کسب منفعت از جنگ

بشیر البسام، وکیل سوری، گفت روسیه به دنبال در اختیار گرفتن کنترل منابع طبیعی کلیدی در سوریه است و برای حمایت از رژیم ددمنش بشار اسد در این کشور می‌جنگد.

به گفته او منابع مورد نظر شامل نفت، فسفات و سیلیکون است و گروه‌های مزدور مانند گروه واگنر تحت پوشش مبارزه با گروه‌هایی مانند «دولت اسلامی عراق و شام» (داعش) برای محافظت از این منابع به میدان آورده شده‌اند.

در حال حاضر مشاوران نفت و گاز روسیه به همراه تکنیسین‌هایی از شرکت اورو پولیس، یکی دیگر از شرکت‌های روسی متعلق به پریگوژین، در شهر پالمیرا در سوریه اقامت دارند.

گروه واگنر به همراه پلیس نظامی روسیه کنترل پالمیرا را در دست دارد.

العبدالله گفت اورو پولیس قراردادهای بلندمدتی را با رژیم سوریه منعقد کرده است و براساس این قراردادها ٢٥ درصد از درآمد نفت و گاز تولید شده در مناطق تحت کنترل گروه واگنر به این شرکت داده می‌شود.

به گفته او گروه واگنر از تکنیسین‌ها در پالمیرا و طی رفت‌وآمد روزانه‌شان به میدان‌های نفت و گاز محافظت می‌کند.

این گروه همچنین از مزارع و یک کارخانه کود شیمیایی در نزدیکی حمص و مناطق اطراف تعداد زیادی از معادن فسفات در پالمیرا «محافظت» می‌کند.

غارت، قتل، تجاوز

مارات گابیدولین، یکی از فرماندهان سابق شرکت واگنر، در آذرماه ١٣٩٩ به سایت خبری مستقل روسی مدوزا گفت مزدوران گروه واگنر مرکز یونسکو را در پالمیرا غارت کردند.

او به یاد می‌آورد که «سنگ‌های باستانی» و یک «نقشه برجسته» را در پایگاه‌های واگنر در سوریه دیده است.

فارین پالیسی در روز ٥ فروردین‌ماه گزارش داد مزدوران سوری و لیبیایی که دستمزد اندکی دریافت می‌کنند و با تجهیزات نامناسبی کار می‌کنند، در جمهوری آفریقای مرکزی نیز دست به غارت گسترده‌ای زدند. آنها مرغ، بز و سایر احشام و همچنین پول، موتورسیکلت و تشک دزدیدند.

در تیرماه ١٣٩٧ سه روزنامه‌نگار در حین انجام تحقیق در مورد عملیات واگنر در جمهوری آفریقای مرکزی برای یک رسانه تحقیقی طی یک کمین کشته شدند.

در اوایل فروردین‌ماه، انجام عملیاتی در مورا در مالی، صدها کشته برجای گذاشت.

ارتش مالی و شاهدانی که مطبوعات و دیده‌بان حقوق بشر با آنها مصاحبه کردند، این عملیات را قتل عام غیرنظامیان خواندند. طی این عملیات سربازان مالی و جنگجویان خارجی که گمان می‌رفت روس‌ها باشند، دست به تجاوز جنسی و غارت زدند.

در اوایل همین ماه، ویدئویی از پریگوژین در یک مجتمع زندان کیفری در مرکز روسیه منتشر شد که طی آن قراردادهایی را برای جنگیدن در اوکراین به زندانیان پیشنهاد می‌داد که شرایط وحشتناکی داشت.

او گفت: «اگر شش ماه خدمت کنید، به خانه می‌روید و آزاد هستید. اگر می‌خواهید [در گروه واگنر] بمانید، می‌توانید این کار را انجام بدهید. هیچ‌کس به زندان برنمی‌گردد.»

«اگر به اوکراین بروید و به این نتیجه برسید که آنجا جای شما نیست، ما این کار را تمرد تلقی می‌کنیم و به شما شلیک خواهیم کرد. کسی سؤالی دارد؟»

«آشپز پوتین»

پریگوژین ٦١ ساله که از خانواده‌ای متوسط برخاست بعدها به عضوی از حلقه نزدیکان پوتین تبدیل شد. او پس از محکوم شدن به کلاهبرداری و سرقت ۹ سال را در زندان گذراند و در سال ١٣٦٩ آزاد شد.

او در دهه ١٣٧۰ با فروش هات داگ تجارت نسبتاً موفقی را به راه انداخت.

سپس از آنجا وارد تجارت رستوران‌داری شد و رستوران مجللی را در سن پترزبورگ افتتاح کرد که پوتین هم از جمله مشتریان آن بود. پوتین در آن زمان در حال گذار از سازمان کاگ‌ب شوروی به سیاست محلی بود.

گروه پذیرایی کنکورد که پریگوژین آن را در مقطعی تأسیس کرد برای کرملین کار می‌کرد و جایزه «آشپز پوتین» را برایش به ارمغان آورد.

طبق گزارش‌های رسانه‌های روسی، او میلیاردر است و ثروت هنگفتی را از قراردادهای دولتی کسب کرده است، هرچند میزان واقعی ثروتش مشخص نیست.

او تاکنون همواره داشتن هرگونه ارتباطی را با گروه واگنر انکار کرده بود.

پریگوژین در خردادماه امسال در دادگاه عمومی اتحادیه اروپا ادعا کرد که «هیچ اطلاعی از نهادی به نام گروه واگنر» ندارد. او در این دادگاه به دنبال به چالش کشیدن حکم سال ١٣٩٩ مبنی بر مسدود شدن دارایی‌هایش در اتحادیه اروپا و قرار گرفتنش در فهرست سیاه ویزا به دلیل اعزام نیروهای گروه واگنر به لیبی بود.

دادگاه ادعای پریگوژین را رد کرد.

پریگوژین و شرکت‌های مرتبط با او در اروپا و ایالات متحده تحریم هستند و خود او نیز به «اتهام مشارکت در توطئه برای کلاهبرداری از ایالات متحده» در فهرست افراد تحت تعقیب اداره تحقیقات فدرال ایالات متحده (اف‌بی‌آی) قرار دارد.