ایجاد بحران سوخت ساختگی توسط حوثی‌ها با هدف احیای مجدد بازار سیاه و کسب سود چندبرابری

عدن - به‌گفتۀ مقامات و اقتصاددانان، حوثی‌ها به ایجاد بحران سوخت ساختگی در مناطق تحت کنترل خود ادامه می‌دهند تا سودشان را از فروش بنزین، سیلندرهای گاز پخت‌وپز و سایر فرآورده‌های نفتی در بازار سیاه به حداکثر برسانند.

از روز ١٣ شهریورماه که «طرح اضطراری» این گروه به اجرا درآمد و جایگاه فروش این فرآورده‌ها محدود شد، صنعا و سایر استان‌های تحت کنترل حوثی‌ها با کمبود شدید مشتقات نفتی مواجه شده‌اند.

پس از اعلام این محدودیت‌ها، فروش بنزین در بازار سیاه صنعا با قیمتی تقریباً دو برابر قیمت معمول از سر گرفته شد و بهای ٢۰ لیتر بنزین در بازار سیاه به ٢۰،۰۰۰ ریال یمن (٣٣ دلار) رسید، درحالی‌که قیمت رسمی آن ١٢،۰۰۰ ریال یمن (٢۰ دلار) بود.

در صنعا صف‌های طویل اتومبیل‌ها در مقابل معدود پمپ بنزین‌هایی که باز مانده‌اند به چشم می‌خورد.

در یکی از این صف‌ها محمد حمود، راننده تاکسی، به المشارق گفت از غروب روز گذشته در صف بوده است تا بنزین بزند و بتواند صبح زود سر کار برود و معاش خانواده‌اش را تأمین کند.

او از مقامات خواست به تعداد کافی پمپ بنزین برای استفادۀ تاکسی‌ها اختصاص دهند، زیرا تاکسی «منبع درآمد بسیاری از خانواده‌ها» به شمار می‌رود.

حمود گفت: «جایگاه‌ها تا بعدازظهر ١٣ شهریورماه به‌طور عادی بنزین می‌فروختند که ناگهان تعطیل شدند و وضعیت بحرانی اعلام شد.»

عیسی ناجی، راننده مینی‌بوس، به این نکته اشاره کرد که پس از اعلام تعطیلی، فروشندگان بازار سیاه به‌سرعت به خیابان‌ها آمدند تا مشتقات نفتی بفروشند.

او به المشارق گفت: «عوض‌شدن نقش فروشندگان در بازار سیاه و جایگاه‌ها باعث می‌شود احتمال بدهیم که این مسئله از قبل بین دو طرف هماهنگ شده است.»

ناجی گفت: «قیمت مشتقات در بازار سیاه بیش از دو برابر قیمت جایگاه‌های رسمی عرضه است و همین مسئله ما را مجبور می‌کند یک روز کار کنیم و روز بعد برای تهیۀ سوخت مقابل جایگاه‌های رسمی منتظر بمانیم.»

او افزود: «این وضعیت به‌طور کلی رنج همه و به‌طور خاص رنج رانندگان اتوبوس را تشدید می‌کند.»

احیای مجدد بازار سیاه

روز ١٦ شهریورماه رشاد العلیمی، رئیس شورای فرماندهی ریاست‌جمهوری گفت: «این حوثی‌ها هستند که از رسیدن کشتی‌های سوخت به بندرهای الحدیده جلوگیری می‌کنند تا دست‌آویزی برای احیای مجدد بازار سیاه داشته باشند.»

او در حین گفتگو با هانس گروندبرگ، نمایندۀ سازمان ملل متحد در یمن دربارۀ تازه‌ترین تحولات مربوط به تلاش‌های صلح گفت آنها این کار را «بدون اهمیت دادن به رنج شهروندان» انجام می‌دهند.

وزارت امور خارجۀ یمن گفت حوثی‌ها باعث این بحران شدند، زیرا این گروه از ١٩ مردادماه شرکت‌ها و تجار مشتقات نفتی را وادار کرده است سازوکار تعیین شده از ١٣ فروردین‌ماه در مورد بندرهای الحدیده را نقض کنند.

این وزارتخانه گفت همین امر مانع از ورود کشتی‌های حامل مشتقات نفتی مطابق با مفاد آتش‌بس شده است که از ١٣ فروردین‌ماه به اجرا درآمد و از آن زمان تاکنون دو بار تمدید شده است؛ و افزود حوثی‌ها از این طریق بحران سوخت ساختگی ایجاد کرده‌اند.

این وزارتخانه حوثی‌ها را متهم کرد که هدفشان از ایجاد این بحران، تسهیل واردات نفت قاچاق از ایران و فراهم کردن امکان واردات مستقیم سوخت توسط شرکت‌های خصوصی وابسته به رهبران حوثی‌ها بوده است.

همچنین، وزارت امور خارجۀ یمن این گروه مورد حمایت ایران را به احیای مجدد بازار سیاه متهم کرد که باعث می‌شود حوثی‌ها پول هنگفتی به جیب بزنند.

حوثی‌ها با ایجاد بحران مشتقات نفتی کنونی به‌دنبال آن هستند که مقادیر نفت ذخیره‌شدۀ وارداتی از زمان اجرای آتش‌بس را وارد بازار سیاه کنند و به این ترتیب سود خود را دو برابر کنند.

موانع جدید بر سر راه آتش‌بس

عبدالعزیز ثابت، اقتصاددان، به المشارق گفت آتش‌بس ١٣ فروردین‌ماه «ورود مشتقات نفتی از طریق بندر الحدیده را به مناطق تحت کنترل حوثی‌ها تسهیل کرد» و به بیش از شش ماه بحران عرضه پایان داد.

او گفت اعلام آتش‌بس همچنین «بازار سیاهی را که در خیابان‌های صنعا ریشه دوانده بود و باعث افزایش سرسام‌آور قیمت نفت شده بود، ریشه‌کن کرد.»

ثابت به این موضوع اشاره کرد که در دورۀ پیش از اعلام آتش‌بس، بالا بودن قیمت‌ها و کمبود مشتقات نفتی منجر به افزایش شدید قیمت مواد غذایی و هزینه‌های حمل و نقل شد.

او گفت از بین رفتن بازار سیاه که منبع اصلی درآمد ماشین جنگی حوثی‌ها است، این گروه را وادار کرد در سازوکار واردات مشتقات نفتی مورد توافق با سازمان ملل اختلال ایجاد کند.

فارس النجار، اقتصاددان، به المشارق گفت هدف حوثی‌ها از ایجاد این بحران «پدید آوردن موانعی تازه بر سر راه آتش‌بس بشردوستانه و امکان تمدید آن» بود.

بلیغ المخلفی، تحلیلگر سیاسی به المشارق گفت هدف حوثی‌ها تسهیل ورود نفت ایران و به حداکثر رساندن سود خودشان است.

او گفت این گروه مورد حمایت ایران «کمترین اهمیتی به رنج شهروندان نمی‌دهد و تنها به‌دنبال کسب سود برای خودش و برآورده کردن منافع ایران است».