عدن -- مقامات بینالمللی و محلی میگویند که تمدید آتشبس بشردوستانه در یمن برای سومین بار موجب کاهش اثرات جنگ بر ساکنان عادی از جمله آوارگان داخلی خواهد شد.
آنها گفتند که این آتشبس سبب ایجاد اعتماد میان طرفهای درگیر میشود و کشور را به سمت یک آتشبس فراگیر و پایان جنگ سوق میدهد.
هانس گروندبرگ، فرستادۀ سازمان ملل متحد در امور یمن، گفت که او تعاملات خود را با همۀ طرفها بهمنظور پشتیبانی از اجرای آتشبس و بررسی احتمالات برای تمدید آن پس از ۱۱ مرداد افزایش داده است.
گرونبرگ در بیانیهای به تاریخ ۳۰ تیر گفت: «یک آتشبس طولانی و گسترده، منافع مردم یمن را افزایش خواهد داد.»
نخستین آتشبس بشردوستانه از روز ۱۳ فروردین به اجرا درآمد و در روز ۱۲ خرداد برای دو ماه دیگر تمدید شد.
فرستادۀ ویژه سازمان ملل متحد تلاش میکند تا این آتشبس از روز ۱۱ مرداد برای شش ماه دیگر تمدید شود.
او گفت که تمدید آتشبس «زمینه را برای ایجاد اعتماد بیشتر میان طرفین و آغاز گفتوگوهای جدی» پیرامون اولویتهای اقتصادی و امنیتی فراهم میکند.
گروندبرگ گفت: «در نهایت، هدف از این اقدام حرکت بهسوی یک راه حل سیاسی است که بهطور جامع به این مناقشه پایان دهد.»
او افزود که این آتشبس تقریباً بهمدت چهار ماه ادامه داشته و طولانیترین دورۀ آرامش نسبی در این کشور درمدت بیش از هفت سال است.
در نتیجۀ این آتشبس شمار تلفات غیرنظامیان بهمیزان چشمگیری کاهش یافته است.
تداوم چالشها
با این حال، چالشهای متعددی در اجرای این آتشبس و تداوم آن باقی مانده است.
بستهشدن طولانیمدت جادههای بین شهر تعز با بقیۀ نقاط کشور که تحت محاصرۀ حوثیها قرار دارد، محل اختلاف است.
انجام مذاکره دربارۀ تعز یکی از شروط آتشبس میان طرفهای درگیر بود. با این حال، جادهها همچنان مسدود ماندند. بستهماندن مستمر آنها به دلیلی برای اعتراضات تقریباً روزانه علیه این گروه تبدیل شده است.
واشنگتن پست روز یکشنبه (۲ مرداد) گزارش داد، گلولهباران محلهای در تعز بهوسیلۀ حوثیها سبب کشته شدن دستکم یک پسربچه و مجروح شدن ۱۱ کودک دیگر شد. سن اکثر قربانیان کمتر از ۱۰ سال بود.
بر اساس گزارشی که الشرق الاوسط منتشر کرد، این حادثه نگرانیهای بیشتری را پیرامون دوام این آتشبس ایجاد کرده است، بهطوری که برخی تظاهرکنندگان هوادار دولت روز سهشنبه به این دلیل که حوثیها غیرقابل اعتماد هستند نیز اعتراض کردند.
بنا بر اعلام این رسانه، معترضان طی بیانیهای گفتند که حوثیها «به صلح اعتقاد ندارند و به وعدههای خود عمل نمیکنند.»
مقامات و تحلیلگران میگویند، حوثیها از آتشبس در یمن برای افزایش اقداماتشان بهمنظور جذب و بسیج نیرو بهره میگیرند و بهتازگی از فارغالتحصیل شدن بیش از ۵ هزار جنگجو خبر دادهاند.
گروندبرگ گفت: «من از پیگیری تلاشهایم برای نزدیکتر کردن طرفها بهمنظور دستیابی به توافق بر سر بازگشایی مستمر و ایمن راههای اصلی در تعز و دیگر استانها دست برنخواهم داشت.»
«این امر بهمنزلۀ یک اولویت برای این دورۀ آتشبس و هرگونه تمدید آن در آینده باقی خواهد ماند.»
بهگفتۀ گروندبرگ، مردم یمن و جامعۀ بینالملل خواهان این آتشبس هستند و توقع دارند که این آتشبس بهطور کامل اجرا، تمدید، و تقویت شود.
پشتیبانی از آتشبس
شورای فرماندهی ریاستجمهوری جدید یمن روز ۲۹ تیر اثربخشی این آتشبس بشردوستانه را ارزیابی کرد.
این شورا ضمن اشاره به تخلفات گستردۀ حوثیهای مورد حمایت ایران، بر تعهد دولت به پشتیبانی از کار فرستادۀ سازمان ملل متحد و همۀ تلاشهای منطقهای و بینالمللی در راستای برقراری صلح در یمن تاکید کرد.
تیم لندرکینگ، فرستادۀ ویژه ایالات متحده به یمن، اوایل این هفته در امان، پایتخت اردن، با گروندبرگ دیدار کرد. او در این دیدار بار دیگر حمایت کشورش از تلاشهای صلح در یمن را تکرار کرد.
ائتلاف عربی نیز با اعلام حمایت خود از تمدید این آتشبس و تصویب اقداماتی در جهت کمک به برقراری آن، یادآور شد که حملات هوایی از زمان اجرایی شدن این آتشبس متوقف شده است.
نبیل عبدالحفیظ، معاون وزیر امور حقوقی و حقوق بشر یمن، بهنقل از شورای فرماندهی ریاستجمهوری گفت: «ما با هر آتشبسی که هدف اصلی آن نشان دادن حسن نیت در مسیر صلح عادلانه و پایدار است، همسو هستیم.»
او به المشارق گفت: «اکنون ما در آستانۀ انقضای دومین آتشبس بشردوستانه هستیم. آن چه در مدت این دو آتشبس روی داده نشانههای مثبتی از حسن نیت طرف حوثی ارائه نمیدهد.»
سالم محمد، که برای سازمان الخیر یمن در استان الجوف کار میکند، گفت که این آتشبس بهمنظور جلوگیری از قربانی شدن شمار بیشتری از غیرنظامیان امری ضروری است. او یادآور شد که این جنگ طی هفت سال گذشته هزاران کشته و مجروح برجای گذاشته است.
او به المشارق گفت که سازمان الخیر بهدلیل کمبود بودجه، روند کاهش میزان کمکهای ارائهشده به اردوگاههای آوارگان در الجوف را آغاز کرده است. این اردوگاهها غیرنظامیانی را که از استانهای حجه، صعده، مأرب، و الحدیده گریختهاند، در خود جای دادهاند.
او گفت که پشتیبانیهای ارائهشده به آوارگان داخلی شامل سبدهای غذایی و پوشاک، چادر و تشک، و وجه نقد است.
محمد گفت که در نتیجۀ کاهش این کمکها، جنگ طولانی، و آوارگی وضعیت در اردوگاهها بهطور پیوسته رو به وخامت است، «و اگر این وضعیت ادامه یابد، فاجعۀ انسانی دو برابر خواهد شد.»
اثرات بشردوستانه
محمد گفت که برای آیندۀ یمن بسیار مهم است که جامعۀ بینالمللی حوثیها را تحت فشار قرار دهد تا به شرایط آتشبس پایبند بمانند.
او گفت که کمککنندگان نیز باید تشویق شوند تا نیازهای اساسی آوارگان این کشور را تامین کنند و این امر بهویژه دربارۀ گروههای آسیبپذیر که بیشترین صدمه را از ادامۀ جنگ دیدهاند، صدق میکند.
عبدالعزیز ثابت، اقتصاددان، با اشاره به تمدید آتشبس به المشارق گفت که این امر بار روی دوش مردم یمن را کاهش میدهد.
وی گفت: «اطلاعات فرستادۀ سازمان ملل متحد ورود ۲۶ کشتی حامل فرآوردههای نفتی طی دورۀ چهارماهه آتشبس را تأیید میکند. این در حالی است که سال گذشته تنها ۲۳ فروند از این کشتیها به [بندرهای یمن] وارد شد.»
ثابت گفت: «این امر نشاندهندۀ اهمیت تمدید این آتشبس برای ارائۀ این فرآوردههای نفتی و کاهش قیمت آنها است. چنین چیزی بر شهروندان تاثیری مثبت خواهد داشت.»
او همچنین به بازگشایی یکجانبۀ برخی از جادههای اصلی تعز توسط حوثیها در نتیجۀ اعتراضات انجام شده به محاصرۀ اولیۀ آنها اشاره کرد.
ثابت گفت: «آنها از گشایش یک جادۀ فرعی، به نام جاده ۵۰-۶۰ برای دست یافتن به یک هدف نظامی، یعنی مسلط شدن بر اردوگاههای نظامی نزدیک این جاده، خبر دادند.» بهگفتۀ او، این اقدام تنها نشاندهنده خودداری آنها از بازگشایی جادههای دیگر بود.
او از سازمان ملل خواست که از حوثیها بخواهد «نسبت به تمدید این آتشبس و بازگشایی جادهها در تعز و دیگر استانها با هدف کاستن از فشار و رنج شهروندان متعهد شوند.»