بازار سیاه نفت در یمن در اثر تداوم جنگ

جنگ طولانی در یمن منجر به کمبود شدید واردات سوخت و رونق بازار سیاه برای مشتقات نفتی شده است.

مسئولین و کارشناسان اقتصادی به الشرفه گفتند که بازار سیاه به صورت منبع اولیه مشتقات نفتی درآمده و حتی برای بسیاری از افرادی که به دلیل جنگ کارشان را از دست داده اند، شغل ایجاد کرده است.

آنها گفتند که رونق بازار سیاه مشتقات نفتی در پی توقف واردات سوخت از سوی شرکت نفت یمن در ماه فوریه به دلیل جنگ و نبود ارز خارجی پیش آمده است.

عبدالله عبدالولی نعمان، معاون وزیر صنعت و تجارت، به الشرفه گفت: «اولویت نخست دولت، فراهم کردن ارز خارجی برای واردات مواد غذایی اساسی است و بانک مرکزی در دوره پیش موفق به انجام این کار شد.»

وی افزود که نهادهای دولتی به رهبری بانک مرکزی در جهت افزایش منابع مالی لازم برای شرکت نفت به منظور انجام وظیفه این شرکت در واردات مشتقات نفتی برخلاف مشکلات ناشی از جنگ تلاش می کنند.

وی گفت که برخلاف کاهش جهانی قیمت های نفت در بازار آزاد، قیمت مشتقات در بازار سیاه، بین 4,000 ریال یمن (16 دلار) و 8,000 ریال (32 دلار) در هر 20 لیتر متغیر است.

شرکت نفت یمن تمام مشتقات نفتی را با قیمت ارزان تر 2,800 ریال (11 دلار) در هر 20 لیتر در ماه فوریه ارائه می کرد.

تأثیر جنگ بر واردات

علی الحیمی، معاون روابط عمومی شرکت نفت یمن، به الشرفه گفت که جنگ مانع از واردات مشتقات نفتی از سوی این شرکت شده و به همین دلیل این شرکت نتوانسته نقدینگی کافی برای پشتیبانی از عملیات خود را از بانک مرکزی بگیرد.

وی گفت: «دادن اجازه واردات نفت به تاجران موجب ایجاد بازار سیاه شد و اکنون کنترل مشتقات نفتی در بازار را در دست دارد.»

عبدالجلیل حسان، یک کارشناس اقتصادی، گفت که بازار سیاه قادر به برآورده کردن تقاضا برای مشتقات نفتی به قیمتی است که به گرانی قیمت های بازار سیاه در سال گذشته نیستند. قیمت ها در سال گذشته تا 30,000 ریال (125 دلار) در هر 20 لیتر رسید.

حسان به الشرفه گفت که قیمت های بازار سیاه در سال گذشته بسیار بالاتر بودند؛ چرا که واردات مشتقات نفتی به شرکت های دولتی منحصر شده بود. وی افزود: «دادن اجازه واردات نفت به تاجران امسال باعث برداشته شدن بار از دوش شهروندان و دولت هر دو در سایه جنگ شده است.»

وی اظهار داشت که از زمان توقف واردات مشتقات نفتی از سوی شرکت نفت یمن در سه ماه پیش، قیمت ها در بازار سیاه برای مدتی در سطح 4,000 ریال در هر 20 لیتر ثابت ماند.

او افزود که با این وجود، افزایش نرخ تبدیل دلار در برابر ریال و ناتوانی کامیون های حمل نفت به ورود به صنعا به دلیل اوضاع امنیتی موجب افزایش دوباره قیمت ها شده که برخی اوقات تا 7,000 و 8,000 ریال در هر 20 لیتر هم می رسد.

عرضه و تقاضا

حسان گفت که قیمت های مشتقات نفتی براساس عرضه و تقاضا در بازار سیاه در نوسان است.

او گفت: «کشور دچار شرایط سخت و فوق العاده ای است و انتظار می رود که با سختی های گوناگون روبرو شود، به ویژه در رابطه با واردات از خارج.»

وی اظهار داشت: «برخلاف جنبه های منفی بازار سیاه، این بازار فرصت های شغلی گوناگونی را در پی توقف فعالیت های بازرگانی در اثر آغاز جنگ در مارس 2015 فراهم کرده است.»

محمد حمید، یک کارگر ساختمانی، به الشرفه گفت که او و سه برادرش در پی نزدیک به هفت ماه بیکاری، تصمیم گرفتند تا مشتقات نفتی در بازار سیاه بفروشند.

وی گفت: «ما برای اینکه بتوانیم مایحتاج روزانه فرزندانمان را تأمین کنیم، راضی بودیم هر کاری را انجام بدهیم.»

او گفت: «از تجربیات برخی از دوستانمان که در تجارت مشتقات نفتی در سال 2011 کار می کردند استفاده کردیم.» وی افزود که او و برادرانش نفت را از استان ذمار و شهر رداع در استان نزدیک البیضا تأمین می کنند.

حمید گفت که به دلیل آنکه تانکرهای نفتی نمی توانند نفت را از گذرگاه مرزی الوادیه در مرز عربستان سعودی از طریق استان مارب تحویل بدهند، این امر موجب بالا رفتن قیمت ها شده است. قیمت به میزان 4,000 ریال برای مدتی تثبیت شده بود.

وی افزود که با این وجود این افزایش ناگهانی اثر مثبتی بر تجارت او گذاشته است.