ایران همچنان در پی استفاده از شیوه‌های فریبکارانه برای دور زدن تحریم‌ها

معاملات مشکوک رژیم ایران شامل قاچاق و انتقال غیرقانونی نفت، دزدی دریایی و اقدامات پولشویی با استفاده از شرکت‌های صوری با هدف اجتناب از تحریم‌ها همچنان با قوت ادامه دارد.

اقدامات ایران حاکی از عدم پایبندی این کشور نسبت به احیای توافق هسته‌ای ١٣٩٤ موسوم به برنامۀ جامع اقدام مشترک (برجام) است. این موضوع ایران را با دور تازه‌ای از تحریم‌های ایالات متحده مواجه کرده است که تازه‌ترین آنها روز ١٥ تیرماه اعلام شد.

آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجۀ ایالات متحده در توئیتر گفت: «در صورت عدم پایبندی ایران برای بازگشت به برجام که نتیجه‌ای است که ما همچنان در پی دستیابی به آن هستیم، به استفاده از اختیارات خود برای هدف قرار دادن صادرات محصولات انرژی ایران ادامه خواهیم داد.»

او در بیانیۀ جداگانه‌ای گفت: «ایالات متحده در پی گرفتن مسیر دیپلماسی معنادار به‌منظور تحقق بازگشت متقابل به اجرای کامل برنامۀ جامع اقدام مشترک صادق و ثابت‌قدم بوده است».

او گفت: «این ایران است که تا به امروز نتوانسته است پایبندی مشابهی را نسبت به این مسیر از خود نشان دهد.»

ادامۀ ارسال نفت توسط ایران برای رژیم سوریه که خود مورد تحریم است، نمونۀ بارز بی‌توجهی تهران نسبت به تعهدات خود و قوانین بین‌المللی محسوب می‌شود.

شیوه‌های فریبکارانۀ کشتیرانی

در روز ١٣ تیرماه خبرگزاری تسنیم ایران گزارش داد یک نفتکش ایران وارد بندر بانیاس سوریه شد. این سومین اقدام در نوع خود طی هفته‌های اخیر است.

بنا به اعلام خبرگزاری تسنیم، این نفتکش در روز ١١ تیرماه و پس از گشایش خط اعتباری جدید بین دو کشور، وارد این بندر در دریای مدیترانه واقع در شمال‌غرب سوریه شد.

بنا به اعلام گروه مشاورۀ متحد علیه ایران هسته‌ای (UANI) مستقر در ایالات متحده، روز ٣ تیرماه، دو نفتکش ایرانی با نام‌های داران و گلرو محموله‌های خود را در بندر بانیاس تخلیه کرده بودند. نفتکش آرمان ١١٤ ایران نیز در حال انتقال محموله، به صورت کشتی به کشتی، به کشتی ترادن حامل پرچم کامرون بود.

ایران معمولاً از روش انتقال کشتی به کشتی برای جلوگیری از شناسایی مقصد محمولۀ خود استفاده می‌کند. در این روش، کشتی‌ها فرستنده‌های خود را در دریا خاموش می‌کنند و محمولۀ نفتی خود را مخفیانه منتقل می‌کنند.

داده‌های گروه متحد علیه ایران هسته‌ای نشان می‌دهد سوریه پس از چین دومین واردکننده بزرگ نفت ایران است. جمهوری اسلامی در اردیبهشت‌ماه روزانه بیش از ١١١،۰۰۰ بشکه نفت به ارزش بیش از ٤۰۰ میلیون دلار به سوریه تحویل داده است.

با این حال، باید منتظر ماند و دید آیا به ازای این محموله‌ها پولی به ایران پرداخت خواهد شد یا خیر و این کار چگونه صورت می‌گیرد.

روز ١٣ تیرماه، سانا، خبرگزاری رسمی سوریه گزارش داد بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه «مرحلۀ تازه‌ای» از قرارداد خط اعتباری را بین دمشق و تهران تأیید کرده است.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، هدف از این قرارداد تأمین انرژی و سایر اقلام مورد نیاز سوریه برای جبران کمبودهای این کشور است.

سوریه در اثر بیش از یک دهه جنگ داخلی ویران شده است، جنگی که ده‌ها میلیارد دلار برای بخش هیدروکربن آن هزینه داشته است.

در تیرماه ١٣٩٤، پارلمان سوریه قراردادی را با ایران تصویب کرد که به موجب آن سوریه یک میلیارد دلار خط اعتباری دریافت کرد.

این قرارداد بعد از گشایش دو خط اعتباری مشابه در سال ١٣٩٢ به ارزش ٤/٦ میلیارد دلار منعقد شد. آن قراردادها به ایران اجازه می‌داد نفت مورد نیاز سوریه را تأمین کند.

در گزارش گروه متحد علیه ایران هسته‌ای آمده است: «ایران به طیف گسترده‌ای از شیوه‌های فریبکارانه در صنعت کشتیرانی برای دور زدن تحریم‌های بین‌المللی علیه فرآورده‌های نفتی خود دست زده است».

این گزارش اعلام کرد: «فعالیت‌های کشتیرانی فریبکارانۀ رژیم، ایمنی و شفافیت صنعت بین‌المللی دریایی را به خطر می‌اندازد.»

دزدی دریایی

جمهوری اسلامی همزمان با اقدامات کشتیرانی فریبکارانه، به تهدید کردن کشتی‌های نفتی در تنگۀ هرمز با توسل به دزدی دریایی ادامه داده است.

با توجه به بحران انرژی جهانی کنونی که ناشی از تهاجم روسیه به اوکراین است، تنگۀ هرمز که یک پنجم نفت تولیدی جهان از آن عبور می‌کند، اهمیت حیاتی‌تری پیدا کرده است.

روز ٣۰ خردادماه، ناوگان پنجم ایالات متحده گفت یک کشتی نیروی دریایی ایالات متحده پس از نزدیک شدن یک قایق تندروی نظامی ایرانی در این تنگه به آن، منور هشدار شلیک کرده است.

بیانیۀ نیروی دریایی ایالات متحده اعلام کرد: «سه شناور نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در جریان عبور ناوهای نیروی دریایی ایالات متحده از تنگۀ هرمز، رفتاری خطرناک و غیرحرفه‌ای انجام دادند».

«یکی از این شناورها با سرعتی زیاد و خطرناک به کشتی [یو‌اس‌اس] سیروکو نزدیک شد و تنها پس از آن تغییر مسیر داد که این کشتی گشت ساحلی ایالات متحده برای جلوگیری از برخورد، سیگنال‌های هشدار صوتی فرستاد.»

بنا بر این بیانیه «این شناور ایرانی همچنین در حین این تعامل به فاصلۀ ٥۰ یاردی (٤٥ متری) کشتی نیروی دریایی ایالات متحده رسید و سیروکو با شلیک منور هشدار به این اقدام پاسخ داد.»

نیروی دریایی ایالات متحده اعلام کرد این حادثه یک ساعت طول کشید و با خروج شناور نیروی دریایی سپاه پاسداران از منطقه به پایان رسید.

واشنگتن بارها سپاه پاسداران را به ایجاد اخلال در ترافیک دریایی در تنگۀ هرمز متهم کرده است.

پیش از این حادثه نیز نیروهای سپاه پاسداران در روز ٦ خردادماه سوار عرشۀ دو نفتکش حامل پرچم یونان در خلیج فارس شدند و آنها را توقیف کردند.

یونان توقیف این دو کشتی توسط تهران را «به‌منزلۀ دزدی دریایی» دانست و آن را محکوم کرد.

مواجهۀ روز ٣۰ خردادماه نخستین اقدام در نوع خود نیست.

سپاه پاسداران در تیرماه ١٣٩٨ نفتکش استنا ایمپرو حامل پرچم بریتانیا را همراه با ٢٣ خدمۀ آن در تنگۀ هرمز توقیف کرد.

این نفتکش به‌مدت دو ماه در بندرعباس در ایران نگهداشته شد و تنها پس از فشارهای بین‌المللی آزاد شد.

در دی‌ماه ١٣٩٩ نیز نیروی دریایی ایران نفتکش هانکوک شیمی کره جنوبی را در حین عبور از تنگۀ هرمز توقیف کرد. توقیف این نفتکش در حالی صورت گرفت که ایران به‌دنبال آزادسازی وجوه مسدود‌شدۀ خود در بانک‌های کره جنوبی بود. این کشتی چهار ماه بعد آزاد شد.

نارضایتی داخلی

ایران توانسته است از جمله با بهره‌گیری از خدمات بانکی در چین و برخی از کشورهای خاورمیانه، وضعیت مالی خود را موقتاً بهبود ببخشد.

وال استریت ژورنال در گزارش خود در روز ١ خردادماه به نقل از دیپلمات‌ها و مقامات ایرانی و غربی نوشت ایران «از طریق شبکه‌ای از شرکت‌های نیابتی، صرافی‌ها و واسطه‌ها» تحریم‌ها را دور زده است.

حسن زمانی، کارشناس بازار سرمایه گفت نهادهای ایرانی تحت کنترل دولت حساب‌های بانکی را در خارج از ایران افتتاح کرده‌اند و شرکت‌هایی را تأسیس کرده‌اند تا نفت و فرآورده‌های نفتی ایران را با استفاده از هر واحد پول ممکن به فروش برسانند.

زمانی گفت: «ایران در حال حاضر بهشت پولشویی جهان محسوب می‌شود، زیرا عضو گروه ویژۀ اقدام مالی (FATF) نیست.»

رژیم ایران با دور‌زدن تحریم‌ها و استفاده از این عواید برای تأمین سلاح گروه‌های شبه‌نظامی نیابتی خود در لبنان، عراق، سوریه و یمن باعث شده است اکثریت جمعیت کشورش دچار فقر شوند.

برخی از ناظران می‌گویند جنگ‌های خارجی رژیم و حمایت آن از گروه‌های نیابتی، استراتژی حساب شده‌ای برای منحرف کردن اذهان ایرانی‌ها و جلوگیری از اعتراض آنها به وضعیت وخیم داخلی است.

این استراتژی آشکارا شکست خورده است.

اما در داخل ایران، در چند ماه گذشته ایرانی‌ها تقریباً هر روز علیه فساد دولتی و مجموعه‌ای از مشکلات اجتماعی از جمله عدم پرداخت دستمزدها، کمبود مزایا، پایین بودن حقوق، شرایط نامطلوب کاری و بیکاری تظاهرات کرده‌اند.

ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری، با انتصاب تعداد نامعقولی از مقامات سابق و فعلی سپاه پاسداران در اکثر مناصب اصلی دولتش به خشم مردم نسبت به دولت دامن زده است.

سپاه پاسداران مستقیماً تحت نظر علی خامنه‌ای، رهبر ایران است و تقریباً بر کل اقتصاد کشور تسلط دارد.

سپاه پاسداران مخالفان ایرانی را تحت تعقیب قرار می‌دهد، عناصر شبه‌نظامی را آموزش می‌دهد تا در امور منطقه مداخله کنند و می‌کوشد انتخابات را دستکاری کند. ناظران و شهروندان می‌گویند این نیرو پول این فعالیت‌ها را از جیب مردم ایران بیرون می‌کشد.

پول مورد نیاز برای آن دسته از اقداماتی که از محل بودجۀ کشور تأمین نمی‌شود، از طریق قاچاق مواد مخدر غیرقانونی و سلاح‌های غیرمجاز فراهم می‌شود و نیروی قدس که بازوی سپاه پاسداران در خارج از کشور است و چندین گروه نیابتی آن دست به چنین اقداماتی می‌زنند.