مصمم‌تر شدن متحدان برای اعزام نیروهای تقویتی در نتیجهٔ آزار و اذیت فزایندهٔ ایران برای کشتی‌ها در خلیج فارس

به‌دنبال موارد اخیر توقیف غیرقانونی کشتی‌های تجاری توسط ایران، ایالات متحده با هماهنگی نیروهای بین‌المللی و منطقه‌ای فعال در تنگهٔ هرمز جابه‌جایی کشتی‌ها و هواپیماهای ویژهٔ گشت‌زنی در این تنگه و حوالی آن را افزایش داده است.

ناوگان پنجم نیروی دریایی ایالات متحده مستقر در بحرین، با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که با هم‌پیمانان و شرکای خود برای محافظت از این گلوگاه حیاتی در خلیج فارس همکاری می‌کند.

جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی ایالات متحده، روز ۲۲ اردیبهشت به خبرنگاران گفت: «ما شاهد تهدیدهای مکرر، توقیف تسلیحات، و حملات ایران علیه شناورهای بازرگانی بوده‌ایم؛ شناورهایی که از حقوق و آزادی‌های ناوبری خود در آب‌های بین‌المللی و آبراه‌های راهبردی در منطقه استفاده می‌کنند.»

او گفت: «ایالات متحده اجازه نخواهد داد که قدرت‌های خارجی یا منطقه‌ای آزادی کشتیرانی از طریق آبراه‌های خاورمیانه، از جمله تنگهٔ هرمز، را به خطر بیندازند.»‌

فرماندهان فرماندهی مرکزی نیروی دریایی ایالات متحده (ناوسنت) و نیروهای فرانسوی مستقر در اقیانوس هند (الیندین) روز ۲۳ اردیبهشت در مورد چرخش‌ها و تاکتیک‌های جدید گفت‌وگو کردند.

توقیف دو کشتی توسط ایران طی یک هفته

آسوشیتدپرس روز ۱۷ اردیبهشت گزارش داد، دو نفتکشی که به‌تازگی توسط ایران توقیف شده‌اند، در سواحل یکی از شهرهای بندری اصلی آن کشور در تنگهٔ هرمز لنگر انداخته‌اند.

عکس‌های ماهواره‌ای «پلنت لبز پی‌بی‌سی» نشان می‌دهد که کشتی‌های «ادونتج سوئیت» و «نایووی» روز ۱۶ اردیبهشت در نزدیکی یک پایگاه نیروی دریایی، واقع در جنوب بندرعباس در استان هرمزگان ایران، لنگر انداخته‌اند.

نیروی دریایی ایران روز ۶ اردیبهشت کشتی «ادونتج سوئیت» را که با پرچم جزایر مارشال در دریان عمان در حرکت بود، توقیف کرد. این کشتی حامل نفت خام کویت بود.

توقیف روز پنجشنبه تنها یکی از آخرین حوادث این چنینی در داخل و اطراف تنگهٔ هرمز محسوب می‌شود که همواره محل حملات مرموز علیه کشتی‌ها، سرنگونی پهپادها، و توقیف نفتکش‌ها بوده است.

بنا بر اعلام این رسانه، «سوئز راجان» به‌دلیل اتهام حمل نفت تحریمی ایران در دریای جنوبی چین تحت تحقیقات وزارت دادگستری ایالات متحده قرار دارد.

همچنین، تصاویر ماهواره‌ای نشان داده‌اند که دومین کشتی به‌نام نفتکش نایووی، که تحت پرچم پاناما تردد می‌کرد، روز ۱۳ اردیبهشت توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در تنگهٔ هرمز توقیف شد.

بنا به اعلام نیروی دریایی ایالات متحده، نفتکش نایووی از دبی به‌سمت بندر فجیرهٔ امارات در حرکت بود که توسط نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران متوقف شد.

در این بیانیه آمده است: «سپس، نیروی دریایی سپاه پاسداران، این نفتکش را وادار کرد مسیر خود را تغییر بدهد و به‌سوی آب‌های سرزمینی در سواحل بندرعباس ایران حرکت کند.»

در حالی که کشتی نایووی در حال حمل هیچ محموله‌ای نبوده، بنا بر داده‌های «اطلاعات بازار جهانی اس‌اندپی» که آسوشییتدپرس آن را مشاهده کرده است، این کشتی در تیرماه ۱۳۹۲ از یک کشتی دیگر به نام «عمان پراید» نفت دریافت کرده است.

نفتکش ویژهٔ انتقال نفت خام «عمان پراید» (افتخار عمان) با پرچم لیبریه در مردادماه ۱۴۰۰ توسط وزارت خزانه‌داری ایالات متحده به‌دلیل «مشارکت در یک شبکهٔ بین‌المللی قاچاق نفت» که به ایران در دور زدن تحریم‌های صادرات نفت کمک می‌کرد، تحریم شد.

نیروی دریایی ایالات متحده با انتشار بیانیه‌ای در روز ۷ اردیبهشت ۱۴۰۲ گفت: ««آزار دادن مداوم کشتی‌ها و نقض حقوق کشتیرانی در آب‌های منطقه از سوی ایران به‌عنوان تهدیدی برای امنیت دریایی و اقتصاد جهانی محسوب می‌شود.»

سابقهٔ طولانی آزار و اذیت

توقیف‌های اخیر تازه‌ترین موارد در کارنامهٔ طولانی جمهوری اسلامی ایران در زمینهٔ اذیت و آزار، حمله، و ایجاد مزاحمت برای شناورهای بازرگانی با پرچم بین‌المللی است.

در بسیاری از این موارد، ایران کشتی‌ها و خدمهٔ آنها را توقیف می‌کند تا بتواند در مذاکرات با غرب از آنها به عنوان یک مهره برای چانه‌زنی استفاده کند.

چند نمونهٔ اخیر نشان‌دهنده این تاکتیک‌های فریبکارانه است.

ایران در آبان‌ماه گذشته دو نفتکش یونانی را که اردیبهشت پارسال در خلیج فارس توقیف کرده بود، آزاد کرد و به بن‌بست دیپلماتیکی که روابط میان آتن و ایران را چند ماه تیره کرده بود، پایان داد.

هر یک از نفتکش‌های «پرودنت واریر» و «دلتا پوسیدون» در زمان توقیف حامل حدود یک میلیون بشکه نفت بودند. توقیف آنها اندکی پس از هشدار تهران به آتن در مورد اتخاذ «اقدامات تنبیهی» در رابطه با مصادرهٔ نفت ایران توسط ایالات متحده از نفتکشی که در سواحل یونان نگه داشته می‌شد، روی داد.

نیروی دریایی ایران در دی‌ماه ۱۳۹۹، نفتکش «هانکوک شیمی» متعلق به کرهٔ جنوبی را در حین عبور از تنگهٔ هرمز توقیف کرد. این نفتکش در شرایطی توقیف شد که ایران به‌دنبال آزادسازی وجوه مسدودشدهٔ خود در بانک‌های کره‌ای بود.

این کشتی چهار ماه بعد آزاد شد.

نیروهای مشکوک به حمایت توسط ایران در مرداد ۱۴۰۰، در تلاش برای ربودن نفتکش «ام‌وی آسفالت پرینسس» وارد عرشهٔ آن شدند و به خدمه دستور دادند کشتی را به‌سمت ایران ببرند. با رسیدن کشتی‌های ایالات متحده و عمان، مظنونان آن کشتی را ترک کردند.

به گزارش خبرگزاری مؤسسهٔ نیروی دریایی ایالات متحده، اواخر همان سال، نیروهای دریایی سپاه نفتکش «ام/وی سوتیس» را که تحت پرچم ویتنام در دریای عمان در حرکت بود، تحت کنترل خود درآوردند. آنها محمولهٔ نفت خام آن کشتی را در بندرعباس تخلیه کردند و دو هفته بعد آن را در دریا آزاد کردند.

پس از این حادثه، «تانکر ترکرز» -- یک وب‌سایت بین‌المللی رهگیری نفت‌کش‌ها -- مسیر حرکت نفتکش سوتیس از خرداد ۱۴۰۰ را منتشر کرد که نشان می‌داد این نفتکش ۷۰۰ هزار بشکه را از نفتکش «ام/وی» عمان پراید تحول گرفته است.

به‌گفتهٔ تارنمای «تانکر ترکرز»، این نفتکش در مرداد‌ماه گذشته تلاش کرد محمولهٔ خود را در چین تخلیه کند، اما به‌دلیل تحریم‌ها از پذیرش آن خودداری و این نفتکش به ایران بازگردانده شد.

«تانکر ترکرز» چنین نتیجه گرفته است که سوتیس به ایران بازگردانده شده است تا نفتش را تخلیه کند و بار دیگر برای فروش آن تلاش شود.

«کشتی‌های ارواح»

نفتکش «گلف اسکای» در تیر‌ماه ۱۳۹۹ به‌همراه خدمهٔ هندی خود در آب‌های نزدیک امارات متحدهٔ عربی ناپدید شد.

به گزارش بی‌بی‌سی، رد این کشتی یک ماه بعد، در ایران پیدا شد؛ جایی که بعدها در قالب یک کشتی مظنون به فعالیت به‌عنوان «کشتی ارواح» به رژیم کمک می‌کرد تا با نقض تحریم‌ها نفتش را جابه‌جا کند.

مدارک نشان می‌دهد که فرستندهٔ امواج کشتی «گلف اسکای» هفته‌ها پس از ربوده شدن خاموش بوده است. زمانی که این فرستنده اوایل شهریور ۱۳۹۹ برای اولین بار پس از مدت‌ها روشن شد، مشخص شد که این شناور در سواحل جنوبی ایران قرار دارد.

به گزارش بی‌بی‌سی، نفتکش «گلف اسکای» بعداً به «ریما» تغییر نام داد و مالکیت آن تغییر کرد، به‌طوری که این کشتی اکنون متعلق به یک شرکت معدنی مستقر در تهران به نام «تجارت صنعت مشتاق» (ام‌تی‌اس) است.

امیر دیانت، مدیرعامل شرکت «تجارت صنعت مشتاق»، از همدستان قدیمی مقامات ارشد نیروی قدس سپاه پاسداران است. او اردیبهشت ۱۳۹۹ به‌دلیل کمک به نیروی قدس برای درآمدزایی و قاچاق اسلحه به خارج از کشور، توسط خزانه‌داری ایالات متحده تحریم شد.

یک نفتکش به نام «استنا امپرو» با پرچم بریتانیایی روز جمعه با ۲۳ خدمه در آن کشتی در تنگهٔ هرمز به‌وسیلهٔ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی توقیف شد.

این نفتکش دو ماه در بندرعباس ایران نگهداری می‌شد و تنها پس از فشارهای بین‌المللی آزاد شد.

ایران در فروردین ۱۳۹۴، کشتی «مرسک تیگریس» را در زمان حرکت این شناور در تنگهٔ هرمز توقیف کرد. توقیف این شناور به‌دلیل اختلاف حقوقی بود که ایران می‌گفت هیچ پیامد سیاسی نداشته است.

به گزارش خبرگزاری مؤسسهٔ نیروی دریایی ایالات متحده، با وجود این ادعاها، نحوهٔ توقیف این کشتی توسط نیروی دریایی سپاه -- یعنی محاصرهٔ این کشتی در یک مسیر کشتیرانی بین‌المللی و شلیک به‌سوی آن -- انتقادهای بسیاری را برانگیخت.

این کشتی تجاری حدود یک هفته بعد آزاد شد.