بشار اسد، رئیسجمهوری سوریه، اخیراً از تهران بازگشت. او طی این سفر نادر و غیرمترقبه در روز یکشنبه (١٨ اردیبهشت) با علی خامنهای، رهبر ایران و ابراهیم رئیسی، رئیسجمهوری ایران، دیدار کرد.
اگرچه دستور کار بشار اسد روشن نبود، اما سفر او در زمانی انجام میشود که ایران بهدنبال کسب نفوذ اقتصادی و ارضی بیشتر در سوریه است، آن هم درحالیکه توجه روسیه، «متحد» و رقیب ایران به جنگ اوکراین منحرف شده است.
رسانههای سوریه روز سهشنبه گزارش دادند بشار اسد موفق به گشایش یک خط اعتباری تازه با ایران برای خرید انرژی و سایر کالاهای ضروری شده است. چنین اقدامی سوریه را بیش از پیش به جمهوری اسلامی بدهکار میکند.
بشار اسد از زمان آغاز جنگ در سوریه که تاکنون باعث کشته شدن حدود ٣٥٠ هزار غیرنظامی سوری شده است، تنها یک بار آن هم در سال ١٣٩٨ به ایران سفر کرده است.
خامنهای از این فرصت استفاده کرد و علناً از بشار اسد تمجید کرد، درحالیکه او در سطح بینالمللی منفور است و در حال حاضر با تحریمها و اتهامات جنایات جنگی تازه مواجه است.
خامنهای با ستایش این رژیم بهخاطر «مقاومت و پافشاری در یک جنگ بینالمللی» گفت این مسئله «موجب افزایش اعتبار سوریه» در صحنۀ بینالمللی میشود.
ایران مشغول هزینه کردن میلیاردها دلار در سوریه
تهران از زمان آغاز جنگ در سوریه، نزدیکترین متحد منطقهای رژیم سوریه بوده است و میلیاردها دلار برای حمایت از بشار اسد در این جنگ هزینه کرده است. جنگی که علیه مردم سوریه که خواهان آزادی، کرامت انسانی و دموکراسی بودند به راه انداخته شد.
بر اساس برخی برآوردها، ایران هزاران سرباز را بهمنظور جنگیدن در کنار نیروهای نظامی رژیم سوریه به این کشور اعزام کرده است. از جملۀ این نیروها میتوان از شبهنظامیانی نام برد که نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی آنها را آموزش داده و مسلح کرده است.
خامنهای به نقش نیروی قدس در کمک به بشار اسد جهت ادامه جنگ علیه مردم خود اشاره کرد و از قاسم سلیمانی، فرمانده کشته شده نیروی قدس، به عنوان «یکی از دلایل کلیدی پیروزی سوریه در جنگ» یاد کرد.
او گفت «رفتار سلیمانی در سوریه» شبیه «رفتارش در زمان جنگ عراق و ایران» بود و یادآور شد که این فرماندۀ کشتهشده و «نخبگان سپاه پاسداران، کمک به بشار اسد در جنگ سوریه را وظیفه و مسئولیتی مقدس میدانستند».
خامنهای همچنین به سفر بشار اسد در اسفندماه گذشته به امارات متحدۀ عربی اشاره کرد. این سفر نخستین سفر بشار اسد از زمان آغاز جنگ در سوریه بود و اسد طی آن با مقامات اماراتی دیدار کرد.
امارات متحدۀ عربی همگام با بیشتر کشورهای عربی، بلافاصله پس از شروع جنگ روابط خود را با سوریه قطع کرد و در یک مقطع زمانی نیز از جناحهای مخالف سوری حمایت کرد.
رسانههای تندروی ایران که گزارش سفر مذکور را منتشر کردند، به بشار اسد بهخاطر «پیروزی بر غرب» تبریک گفتند.
اما ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجۀ ایالات متحده به کشورهایی که ممکن بود قصد عادیسازی روابط با رژیم بشار اسد را داشته باشند، هشدار داد.
پرایس گفت: «ما از کشورهایی که در حال بررسی امکان تعامل با رژیم بشار اسد هستند میخواهیم جنایات وحشتناکی را که این رژیم در دهۀ گذشته علیه مردم سوریه انجام داده است، بهدقت بسنجند.»
رنج کشیدن غیرنظامیان در سوریه و ایران
تهران با در اختیار قرار دادن پول، نیروهای شبهنظامی و مهمات، مسلح کردن و آموزش دادن شبهنظامیان برای حمایت از رژیم بیرحم بشار اسد به حمایت از دمشق ادامه میدهد. این اتفاق در شرایطی رخ میدهد که ایرانیها در داخل کشور با شرایط اقتصادی وخیم دستوپنجه نرم میکنند.
مردم ایران با افزایش قیمتها، پایین بودن درآمد، بیکاری و سایر مشکلات اقتصادی و اجتماعی مواجه هستند، چراکه دولت در آستانۀ ورشکستگی قرار دارد.
در همین حال، روز یکشنبه صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) هشدار داد کودکان سوری اکنون بیش از هر زمان دیگری در طول این جنگ به کمک نیاز دارند.
ژولیت توما، سخنگوی یونیسف به خبرگزاری فرانسه گفت در مجموع ٩/٣ میلیون کودک سوری هم در داخل این کشور و هم در کل منطقهای که مردم به آنجا گریختهاند نیازمند کمک هستند.
یونیسف گفت: «در حال حاضر بیش از ٦/٥ میلیون کودک در سوریه به کمک نیاز دارند که بالاترین میزان ثبتشده از زمان آغاز این بحران است.»
تعداد ٢/٨ میلیون کودک پناهندۀ سوری نیز در کشورهای همسایه به کمکها متکی هستند.
با این حال، خامنهای در سفر اخیر بشار اسد، سوریۀ امروز را در مقایسه با سال ١٣٩٠ «مکان بهتری» دانست و گفت که پیش از جنگ «سوریه منزلت و اعتباری فعلی را نداشت».
او در ادامه به تمجید از بشار اسد بهدلیل «روحیۀ قوی و استوارش» پرداخت و قول داد روابط با سوریه بیش از پیش گسترش یابد.
نقض گستردۀ حقوق بشر
حدود یک دهه پیش، ناوی پیلای کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد در آن زمان دربارۀ جنایات بشار اسد و نقض شدید حقوق بشر در سوریه شدیداً هشدار داد.
او در سال ١٣٩٢ گفت یک کمیسیون مسئول تحقیق در مورد نقض حقوق بشر در سوریه «شواهد فراوانی ... [درخصوص] جرایم بسیار جدی، جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت ارائه کرده است.»
پیلای گفت: «شواهد نشان میدهد مسئولیت این اتفاقات برعهده بالاترین سطح دولت، از جمله رئیس دولت است» که به بشار اسد اشاره داشت.
این روزها موارد نقض شدید حقوق بشر رژیم سوریه علیه مردم خودش که شامل استفاده از سلاحهای شیمیایی میشود، همچنان در حال افشا شدن است.
ویدئوی قتلعام غیرنظامیان سوری در فروردین ١٣٩٢ در ناحیۀ تضامن واقع در حومه دمشق، افسران اطلاعاتی رژیم سوریه را نشان میدهد که در ناحیه تضامن دمشق غیرنظامیان دارای چشمبند را مسخره میکنند و سپس با شلیک گلوله آنها را میکشند.
ویدئوی قتلعام مذکور پس از مدتها در فروردینماه امسال و آن هم پس از افشاگری گاردین و مجلۀ اینترنتی نیولاینز منتشر شد.
تحقیقات نیویورک تایمز نشان داد که در اسفندماه گذشته، دو گور دستهجمعی کشف شد که مملو از اجساد هزاران سوری بود. بسیاری از این افراد زیر شکنجۀ رژیم کشته شده بودند.
یکی از شاهدان عینی مراسم تدفین به این روزنامه گفت بسیاری از اجساد دچار کبودی و زخم بودند و ناخنهای بعضی از آنها کنده شده بود. روی برخی از این اجساد چیزی شبیه به رد طناب در اطراف گردن یا زخمهای گلوله دیده میشد.