خطاهای خجالت آور نظامی در نتیجه سال ها تخصیص نابجای اولویت ها در ایران

تحلیلگران می گویند که دو آتش سوزی اخیر، در یک کشتی نیروی دریایی و یک پالایشگاه بزرگ نفت، تازه ترین موارد از یک رشته اتفاقات ناخوشایند و گاه مرگبار است؛ اتفاقاتی که از تخصیص نابجای اولویت ها و درس های آموخته نشده رژیم ایران ناشی می شود.

به گفته نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران، یکی از بزرگترین کشتی های آن کشور روز ۱۲ خرداد هنگام انجام یک «مأموریت آموزشی» در نزدیکی بندر جاسک در دریای عمان آتش گرفت و غرق شد.

در همان روز، یک آتش سوزی بزرگ دیگر در یک پالایشگاه بزرگ نفت در جنوب تهران که وظیفه تأمین بخش عمده ای از سوخت پایتخت را بر عهده دارد، رخ داد.

به گزارش رسانه های دولتی، دو روز پیش صندلی‌پران (اجکتور) یک فروند هواپیمای اف-۴ در دست تعمیر ایران که قدمت آن به دهه ۱۳۴۰ باز می گردد، دچار نقص فنی شد. در این حادثه که بعداً دولت آنها را به عنوان یک مشکل فنی توصیف کرد، دو خلبان کشته شدند.

تحلیلگران می گویند رویدادهای اخیر، که به عنوان بخشی از مجموعه حوادث مرگبار چند ساله دیده می شود، کارایی راهبرد نظامی ایران و آمادگی نیروهای مسلح آن کشور را زیر سوال برده است.

یک تحلیلگر سابق نیروی دریایی ایران که نخواست نامش ذکر شود، در رابطه با حوادث اخیر گفت: «رویکرد ایران در زمینه تأمین بودجه نظامی مشکل ساز است.»‌

وی گفت: «مقامات عملاً در تلاش هستند که بودجه دو نهاد نظامی را تأمین كنند. اما هم زمان، برای سپاه پاسداران اولویت قائل هستند.»

او به المشارق گفت: «این بدان معناست که ارتش متعارف کشور در همه زمینه ها، از جمله آموزش، تجهیزات، جنگ افزارها، و سخت افزار، با کمبود بودجه رو به روست.»

او گفت: «آنها برای حفظ و نگهداری تجهیزات موجود مرتباً از قطعات تجهیزات نظامی قدیمی ساخته شده قبل از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ استفاده می کنند.» وی یادآور شد، در شرایط برقرار بودن تحریم های بین المللی که ایران را از خریدن اکثر جنگ افزارها منع می کند، مدرنیزه کردن این تجهیزات دشوارتر شده است.

جیسون بهاری، تحلیلگر امور ایران که ساکن آمریکاست، کشتی های ناوگان فرسوده ایران را به عنوان «موزه های شناور» توصیف کرد.

وی توضیح داد: «دولت ظاهر آنها را با نصب موشک اندازها و رادارهایی که اندکی بهبود یافته اند، تغییر داده است. اما فناوری اساسی آنها متعلق به ۵۰ سال قبل و حتی قدیمی تر است.»

رفتار غیرحرفه ای

تحلیلگران می گویند که تجهیزات فرسوده و قدیمی تنها بخشی از این معضل است. آنها یادآور می شوند که رفتار غیرحرفه ای نیروی دریایی سپاه با محکومیت بین المللی رو به رو شده است؛ چرا که این رفتار جان انسان ها را به خطر می اندازد و تأثیر بدی بر وجهه کل دستگاه نظامی ایران دارد.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، یک شناور ایالات متحده در روز ۲۰ اردیبهشت به سوی دوازده فروند قایق تندروی تهاجمی ایران که در گذرگاه باریک تنگه هرمز به یک زیردریایی نیروی دریایی آمریکا و کشتی های همراه آن به سرعت نزدیک می شدند، تیرهای هشدار شلیک کرد.

جان کربی، سخنگوی پنتاگون، گفت که در دومین حادثه مشابه طی دو هفته ۱۳ فروند قایق نیروی دریایی سپاه پاسداران با سرعت زیاد به هفت شناور آمریکایی نزدیک شدند و به فاصله ۱۴۰ متری آنها رسیدند. در آن زمان بود که یکی از شناورهای ایالات متحده ۳۰ گلوله را در دو مرحله رگبار به سوی آنها شلیک کرد.

کربی گفت: «متأسفانه تعرضات نیروی دریایی سپاه پاسداران پدیده تازه ای نیست.»

او گفت: «این رفتار، ناامن و غیرحرفه ای است. این نوع فعالیت ها می تواند منجر به آسیب دیدگی افراد شود و به یک خطای محاسباتی واقعی در منطقه بیانجامد.»

کربی گفت: «این به نفع هیچکس نیست.»

ژنرال کنت مکنزی، رئیس ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده (سنتکام)، روز ۲ خرداد در مصاحبه با ای بی سی نیوز به موضوع تعرض ایران به کشتی های آمریکایی در تنگه هرمز پرداخت.

او گفت که این موضوع «عمدتاً در سطح فرماندهان محلی» نیروی دریایی سپاه پاسداران بوده است. به این ترتیب، وی تمایز روشنی میان آن نیروها وپرسنل حرفه ای نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران قائل شده است.

او گفت که از مشخصه های نیروی دریایی سپاه «فعالیت های غیرمسئولانه ای است که فرماندهان رده پایین آن انجام می دهند.» وی افزود: «این که ایران قادر به اعمال مؤثر فرماندهی و کنترل این نیروها نیست، موضوعی نگران کننده است.»

درس های نیاموخته

به گفته تحلیلگران، ناکامی ها و حوادث سازمانی در دیگر بخش ها در سال های اخیر نشان دهنده عدم سرمایه گذاری ایران در زیرساخت های خود یا آموزش دادن به نیروهای دفاع و امنیت غیرنظامی خود است؛ امری که گاه با پیامدهای فاجعه باری رو به رو شده است.

در دی ماه ۱۳۹۵ یک آتش سوزی گسترده در ساختمان تجاری پلاسکو تهران رخ داد. در نتیجه آن آتش سوزی ده ها آتش نشان جان باختند.

دلیل ناکامی در مهار شعله های آتش کمبود تجهیزات و عدم مهارت حرفه ای در آتش نشانی عنوان شد. این آتش سوزی به قیمت شکست خوردن تلاش های محمدباقر قالیباف، شهردار وقت تهران، برای رسیدن به مقام ریاست جمهوری تمام شد.

در آن زمان حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، ابراز امیدواری کرد که فاجعه پلاسکو «درس عبرتی برای آینده» باشد.

اما آن درس هرگز آموخته نشد: اولویت های نابجای دولت، عدم رسیدگی به مردم، و اولویت دادن به سیاست های توسعه طلبانه منطقه ای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی موجب بروز سوانح قابل پیشگیری و گاه مرگبار در داخل و خارج از کشور طی چند سال گذشته شده است.

رسانه های محلی روز ۲ خرداد، از زخمی شدن نه نفر بر اثر انفجار در یک کارخانه تولید مواد منفجره در مرکز ایران خبر دادند. سه روز بعد، انفجار خط لوله در یک مجتمع پتروشیمی در نزدیکی سواحل ایران در خلیج فارس یک کشته بر جای گذاشت.

وقوع یک انفجار در تأسیسات غنی سازی اورانیوم نطنز در فروردین ماه بار دیگر نقایص امنیت داخلی رژیم ایران را در کانون توجه قرار داد.

در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۹، یک کشتی جنگی ایرانی طی تمرین های نظامی نیروهای دریایی جاسک به اشتباه هدف موشک نیروهای خودی قرار گرفت و ۱۹ خدمه آن کشته شدند.

و در دی ماه ۱۳۹۸، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پرواز ۷۵۲ هواپیمایی بین المللی اوکراین که به مقصد کیف در حرکت بود را کمی پس از برخاستن از فرودگاه بین المللی امام خمینی، هدف حمله قرار داد و جان همه ۱۷۶ سرنشین آن هواپیما را گرفت.

هزینه هنگفت تحمیل شده به مردم

رژیم ایران با موج فزاینده خشم مردم در رابطه با پیامدهای اقدامات و تصمیم های سپاه پاسداران رو به روست.

بنا بر ارقام ارائه شده در چندین گزارش منتشره توسط سازمان های دولتی و خصوصی ایران، تقریباً نیمی از ایرانیان در «فقر مطلق» به سر می برند. فقر مطلق به صورت داشتن درآمد کمتر از ۲۶۶ دلار در ماه تعریف شده است.

هم زمان با تورم سرسام آور - که نرخ سالانه آن طی سال های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۹ از ۳۰ درصد فراتر رفته است - اکنون هزینه روزانه خوراک یک خانواده چهار نفره ۳.۶ دلار تا ۶.۶ دلار است. البته این تنها در صورتی است که آنها به جز مواد غذایی اصلی، مانند پنیر و نان، چیز دیگری مصرف نکنند.

اما رژیم به جای تقویت اقتصاد شکننده و ضعیف ایران، انتخاب کرده است که منابع رو به کاهش خود را صرف سپاه پاسداران و نیروهای نیابتی آن در منطقه، از جمله حزب الله لبنان، شبه نظامیان عراقی، و حوثی ها در یمن کند.

مصاحبه جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، که به تازگی درز کرده است ، بیش از پیش مؤید اولویت های نابجای این رژیم است.

در پرونده ای که به طور گسترده در تاریخ ۵ اردیبهشت منتشر شده است، شنیده می شود که وزیر امور خارجه به نقش بسیار برجسته سپاه و نیروی قدس آن در سیاست خارجی ایران اعتراف کرده است.

ظریف در این مصاحبه تأکید می کند که ایران برای حضور منطقه ای و سیاست های توسعه طلبانه خود، بیش از دیپلماسی اولویت قائل است.

او گفت این سیاست ها، که قاسم سلیمانی، فرمانده کشته شده نیروی قدس سپاه، آنها را طراحی و در مورد آنها تصمیم گیری کرده بود، در دوران کاری سلیمانی همواره به دیپلماسی ترجیح داده می شدند.

او گفت که حتی در شرایطی که مواضع سپاه پاسداران «۲۰۰ درصد» به سیاست خارجی ایران آسیب می رساند، سلیمانی حاضر نبود برای دیپلماسی کوتاه بیاید.