درز کردن فایل صوتی ظریف و آشکار شدن نقش سپاه در طولانی کردن جنگ یمن

عدن - ناظران می گویند که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران سال هاست مانع از تلاش های صلح در یمن شده است. آنها در این رابطه به فایل صوتی مصاحبه درزکرده و جنجالی اخیر جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، به عنوان گواه دیگری بر این مدعا استناد می کنند.

ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در این مصاحبه که روز ۵ اردیبهشت منتشر و به طور گسترده ای پخش شد، به نقش بسیار بزرگ سپاه، به ویژه نیروی قدس، در سیاست خارجی ایران - شامل نفوذ ایران در یمن - اذعان كرده است.

فایل صوتی این مصاحبه ۱۹۰ دقیقه ای با ظریف زمانی درز کرد که ظریف در آستانه سومین دور مذاکرات وین به عراق رفته بود. هدف از این گفت و گوها احیای توافق بین المللی سال ۱۳۹۴ در مورد برنامه هسته ای ایران،‌ موسوم به برنامه جامع اقدام شترک (برجام) است. این فایل صوتی بخشی از یک مصاحبه ویدیویی است که در روز ۶ اسفند انجام شده بود.

وزیر امور خارجه ایران در جریان این مصاحبه بارها تأکید می کند که جمهوری اسلامی برای حضور منطقه ای و سیاست های توسعه طلبانه خود بیش از دیپلماسی ارزش قائل است.

او گفت این سیاست ها، که قاسم سلیمانی، فرمانده کشته شده نیروی قدس سپاه، آنها را طراحی و در مورد آنها تصمیم گیری کرده بود، در دوران کاری سلیمانی همواره به دیپلماسی ترجیح داده می شدند.

جواد ظریف گفت که حتی در شرایطی که مواضع سپاه پاسداران «۲۰۰ درصد» به دیپلماسی و سیاست خارجی ایران آسیب می رساند، سلیمانی حاضر نبود برای دیپلماسی از «میدان» کوتاه بیاید.

نقش مخرب

فایل صوتی درز کرده ظریف از نقش مخرب سپاه پاسداران در یمن و دیگر کشورها پرده برداشت.

خالد احمد، تحلیلگر سیاسی یمنی، گفت که اظهارات ظریف تأیید می کند اختلاف ایران با عربستان سعودی عمدتاً در مداخله های سلیمانی، از جمله در یمن، ریشه دارد.

احمد گفت: «این مداخله ها بر ایدئولوژی فرقه گرایانه شیعی رژیم ایران مبتنی بود؛ این مداخله ها باعث به وجود آمدن شکاف بی سابقه ای در ساختار اجتماعی یمن شد.»

محمود الطاهر، یک تحلیلگر سیاسی دیگر، گفت: «ظریف حقیقت را گفت ... او فاش کرد که حوثی ها ساخته دست ایران هستند، بخشی از سپاه پاسداران محسوب می شوند، و برای خدمت کردن به عنوان بازوی نظامی سپاه و حمله به همسایگانش در منطقه ایجاد شده اند.»

نبیل عبدالحفیظ، معاون وزیر حقوق بشر یمن، گفت: «آن چه یمن اکنون نیاز دارد، مذاکرات حقیقی و صلح فراگیری است که در آن حوثی ها یک حزب سیاسی خلع سلاح شده و بخشی از یک کشور دموکراتیک پیشرفته خواهند بود.»

وی گفت که صلح فقط از طریق گفت و گو میان طرف های یمنی به وجود می آید. او با این حال افزود که جامعه بین المللی باید آگاه باشد که سپاه پاسداران و نیروی نیابتی آن، یعنی حزب الله، به مثابه عروسک گردانان حوثی ها عمل می کنند و این برای صلح خوب نیست.

تلاش های صلح

جنگ در یمن از زمان آغاز آن در سال ۱۳۹۳ تاکنون ده ها هزار کشته بر جای گذاشته است. به گزارش خبرگزاری فرانسه، آتش این جنگ طی دو ماه گذشته و به دنبال حمله حوثی ها برای تصرف مأرب، واپسین پایگاه دولت در شمال، بار دیگر شعله ور شده است.

عربستان سعودی اسفند ماه گذشته در چهارچوب پیشنهادهای تازه ای برای پایان دادن به این جنگ شش ساله ایده یک آتش بس تحت نظر سازمان ملل متحد را ارائه کرد. اما حوثی ها (انصارالله) مورد حمایت ایران بلافاصله این پیشنهاد را رد کردند.

ریاض، ایالات متحده، و بخش اعظم جامعه بین المللی، تهران را به حمایت تسلیحاتی و موشکی از حوثی ها و نیز کمک کردن به آنها برای ساختن پهپادهای مورد استفاده در حمله به قرارگاه های عربستان سعودی متهم کرده اند. ایران اگرچه این اتهامات را رد کرده و گفته است که حمایتش از حوثی ها صرفاً سیاسی است، اعتراف کرده که با دادن فناوری موشکی به آنها کمک می کند.

ناوگان پنجم نیروی دریایی ایالات متحده روز یکشنبه (۱۹ اردیبهشت) اعلام کرد که طی روزهای ۱۶ و ۱۷ اردیبهشت یک محموله عظیم جنگ افزارهای غیرقانونی روسی و چینی را از قایقی با تابعیت نامشخص که در آب های بین المللی واقع در شمال دریای عرب در حرکت بود، توقیف کرده است.

یک مقام وزارت دفاع ایالات متحده که خواست ناشناس بماند، گفت، تحقیقات اولیه نیروی دریایی آمریکا نشان داده که این شناور از ایران آمده است و این سلاح ها مشابه سلاح های موجود در محموله های توقیف شده دیگری است که به مقصد حوثی ها در حرکت بود.

در روز ۹ اردیبهشت، تیم لندرکینگ، فرستاده ویژه ایالات متحده در امور یمن، برای ملاقات با مقامات عربستان سعودی و عمان به آن دو کشور سفر کرد.

وزارت خارجه ایالات متحده با انتشار بیانیه ای گفت که این گفت و گوها بر «اطمینان یافتن از انتقال منظم و بدون مانع کالاها و کمک های بشردوستانه در سراسر یمن، ترویج یک آتش بس پایدار، و گذار احزاب به یک روند سیاسی متمرکز» بود.

تلاش های فرستاده ویژه ایالات متحده با پیام های مثبت محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، در زمینه دستیابی به ثبات و صلح در منطقه هم زمان بود. وی در این پیام ها گفت که تحقق این موضوع به تغییر رفتار ایران بستگی دارد.

او روز ۷ اردیبهشت در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «ما علاقه مند به ثبات ایران هستیم. اما مشکل در رفتار منفی تهران در زمینه برنامه هسته ای، برنامه موشکی بالستیک، و حمایت آن از گروه های شبه نظامیان خارجی نهفته است.»

در همین حال، خبرگزاری فرانسه گزارش داده است که عربستان سعودی و ایران در حال انجام مذاکرات پنهانی هستند. پیشتر گزارش هایی مبنی بر ملاقات خالد بن علی الحمیدان، رئیس سازمان اطلاعات سعودی، با مقامات ایرانی در بغداد، در روز ۲۰ فروردین منتشر شده بود.

بنا بر اعلام منابع متعدد از جمله یک مقام غربی آشنا با این روند، انتظار می رود دو طرف گفت و گوهای بیشتری را در این ماه انجام دهند.

سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، روز دوشنبه گفت: «تنش زدایی و (ایجاد) روابط میان دو کشور بزرگ اسلامی در منطقه خلیج فارس به نفع هر دو کشور است.»