واگذاری فرودگاه ملی سوریه توسط رژیم این کشور به شرکت صوری مرتبط با ایران به‌دلیل کمبود نقدینگی

بیروت - یک شرکت سرمایه‌گذاری خصوصی که به‌گفتهٔ برخی مستقیماً با ایران مرتبط است، در آستانهٔ تملک ٤٩% از سهام سرمایه‌گذاری در فرودگاه بین‌المللی دمشق است، مسئله‌ای که نگرانی‌های امنیتی و اقتصادی را برانگیخته است.

در تیرماه، رسانه‌های مخالف سوری گزارش دادند یک شرکت تازه تأسیس به‌نام «شرکت خصوصی سرمایه‌گذاری ایلوما» با سرمایه‌گذاری در ازای ٢۰% درآمد خالص این فرودگاه در دههٔ اول و ٢٥% در دههٔ دوم، تقریباً نیمی از مالکیت آن را در اختیار خواهد گرفت.

سازمان هوانوردی غیرنظامی سوریه ٥١% باقی‌ماندهٔ سهام را در اختیار خواهد داشت.

اقتصاددانان سوری و مخالفان رژیم مدعی هستند که ایران این شرکت سرمایه‌گذاری را کنترل می‌کند و به‌گفتهٔ آنها شرکت مزبور صرفاً پوششی برای فرار از تحریم‌های ایالات متحده است.

به گزارش رسانهٔ الرصد که تمرکز فعالیت آن بر استان سویدا در سوریه است، این شرکت به‌نام علی محمد دیب، رامیا حمدان دیب و رزان نزار حمیره ثبت شده است که هر کدام یک سوم مالکیت آن را در اختیار دارند.

یک درصد باقی‌مانده به رامیا دیب اختصاص یافته است. به‌گفتهٔ این رسانه همین مسئله او را قادر می‌سازد مدیریت این شرکت را برعهده بگیرد که بنا بر گزارش‌ها هدف آن مدیریت و سرمایه‌گذاری در تأسیسات گردشگری و خدمات فرودگاهی است.

همچنین، این شرکت قصد دارد در مناقصه‌ها و مزایده‌های بخش دولتی شرکت کند، سهام انواع شرکت‌ها را خریداری کند و در تأسیس آنها مشارکت کند یا در مدیریت آنها و سایر مسائل نقش ایفا کند.

در همین حال، عنب بلدی، رسانهٔ مستقل سوریه فاش کرد که علی و رامیا دیب اهل استان لاذقیه و از خویشاوندان سرلشکر ناصر دیب، معاون وزیر کشور سوریه هستند.

بنا به اعلام این رسانه، وزیر کشور یکی از بنیانگذاران شرکت امنیتی خصوصی حفاظت و امنیت سند هم‌سو با روسیه است که از سرمایه‌گذاری‌های روسیه در صنعت نفت، گاز و فسفات در سوریه محافظت می‌کند.

رزان حمیره یکی از شرکای شرکت اینفینیتی و هفت شرکت دیگر با علی نجیب ابراهیم است که بنا بر گزارش‌ها «نام مستعار اقتصادی مربوط به یاسر ابراهیم» از مشاوران نزدیک به بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه، است.

به‌دست گرفتن کنترل زیرساخت‌های حیاتی

مصطفی النعیمی، از مخالفان سوری و پژوهشگر حاضر در مجمع عرب برای تحلیل سیاست‌های ایران گفت ایران «در پشت پردهٔ سرمایه‌گذاری در بخش خصوصی و دولتی در سوریه برای تحقق پروژهٔ خود حاضر است.»

او گفت رژیم ایران «به گونه‌ای با رژیم اسد برخورد می‌کند که گویی یکی از شعبه‌های رژیم ایران در خاک سوریه است».

او گفت ایران، اسد را به‌چشم «مجری خواسته‌هایش» می‌بیند و هدفش به‌دست گرفتن کنترل تأسیسات حیاتی سوریه با توجه به فقدان چشم‌اندازی روشن برای راه‌حل سیاسی در این کشور است.

النعیمی گفت این امکانات شامل فرودگاه بین‌المللی دمشق است و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در آنجا باند پرواز خود را در اختیار دارد و آن را به باندی نظامی تبدیل کرده است که رژیم سوریه کنترلی بر آن ندارد.

به‌گفتهٔ او در حال حاضر از این باند «برای حمل و نقل و تجارت سلاح» استفاده می‌شود.

النعیمی گفت مؤسسان شرکت خصوصی سرمایه‌گذاری ایلوما «پوششی برای خانواده بشار اسد» هستند.

او گفت اسما، همسر اسد به‌عنوان «پوششی برای سرمایه‌گذار اصلی یعنی پروژهٔ متعلق به ایران» عمل می‌کند.

به‌گفتهٔ او این شرکت با نام‌هایی جعلی که در فهرست تحریم‌های ایالات متحده حضور ندارند فعالیت می‌کند و همین مسئله به آنها امکان می‌دهد در خدمت رژیم و پروژهٔ ایران باشند و برای آنها دلار تأمین کنند.

او یادآور شد این مسئله آنها را قادر می‌سازد تا در آنچه که بدان «اقتصاد سایه» گفته می‌شود، سرمایه‌گذاری کنند.

او گفت امروز ورود ایران به کل فرودگاه «به‌منزلهٔ اوج گرفتن فعالیت‌های آن در کنار تصرف بنادر لاذقیه و طرطوس توسط این کشور با مشارکت روسیه با هدف قاچاق سلاح و موتورهای ایران برای موشک‌های بالستیک کوچک و میان‌برد محسوب می‌شود».

او اصرار ایران بر سرمایه‌گذاری در فرودگاه را ناشی از متحمل شدن «ضرباتی که به پروژهٔ ایران در منطقهٔ البوکمال وارد شده است که خود شریان زمینی اصلی شبه‌نظامیان ایرانی در سوریه است» دانست.

تشدید بحران‌های سوریه

سمیر نشار، از مخالفان سوری، گفت که ایلوما احتمالاً «سالانه بیش از ١٢٥ میلیون دلار سرمایه‌گذاری نمی‌کند، درحالی‌که تصور می‌رود مبالغ سرمایه‌گذاری مورد نیاز بسیار بیشتر باشد.»

«این مسئله تأیید می‌کند که رژیم دچار بحران است».

به‌گفتهٔ نشار، رژیم سوریه پس از توافق عربستان و ایران، بازگشت به اتحادیهٔ عرب و عادی‌سازی روابط با برخی کشورها به‌ویژه عربستان سعودی انتظار داشت حمایت اقتصادی دریافت کند.

او افزود: «اما هیچ اتفاقی نیفتاد و عربستان سعودی برخلاف وعده‌اش سفارت خود را در خردادماه در دمشق بازگشایی نکرد».

سوریه آبزرور روز سه‌شنبه (١٧ مردادماه) گزارش داد ریاض بازسازی سفارت خود را در دمشق متوقف کرده است و با وجود انتصاب سفیران جدید در سایر کشورهای جهان، سفیری را برای سوریه تعیین نکرده است.

نشار گفت بحران‌های متعدد سوریه «رژیم را مجبور می‌کند تأسیسات حیاتی را برای تأمین منابع مالی واگذار کند، به‌ویژه که بحران اقتصادی به سطح غیرقابل تحملی رسیده است.»

به‌گفتهٔ او رژیم «به‌ویژه با توجه به افت شدید نرخ مبادلهٔ پوند سوریه دچار مخمصهٔ بزرگی است و برای پوشش دادن حقوق کارمندان و افراد وابسته به خود به بودجهٔ جاری نیاز دارد.»

او افزود منابع درآمد فسادآمیز دیگر نمی‌تواند نیازهای رژیم را پوشش دهد، «و همین باعث می‌شود سایر تأسیسات را برای سرمایه‌گذاری واگذار کند».

محمد عبدالسلام حاج بکری، اقتصاددان سوری گفت: «منابع ثروت در سوریه دیگر وجود خارجی ندارد، زیرا بیشتر آنها در رهن ایران و روسیه هستند.»

به‌گفتهٔ او دادن اجازهٔ ورود یک شرکت سرمایه‌گذاری به فرودگاه بین‌المللی دمشق «تنها راهی است که رژیم جهت پرداخت بدهی‌های خود و کسب نقدینگی برای حفظ قدرت در پیش دارد».

بکری گفت دستکاری نام شرکت‌ها توسط رژیم برای فرار از تحریم‌های اعمال‌شده بر آن برای کمک به خود این رژیم، روسیه و ایران صورت می‌گیرد.

او افزود در همین حال، روسیه و ایران «شرایط خود را سختگیرانه‌تر می‌کنند و سرمایه‌گذاری خود را در تأسیسات سوریه از جمله این فرودگاه تحمیل می‌کنند.»