راه‌اندازی یک پالایشگاه نفت در ونزوئلا توسط ایران برای دور زدن تحریم‌ها

هم‌زمان با تلاش‌های مضاعف جمهوری اسلامی برای دور زدن تحریم‌های ایالات متحده از طریق ادامۀ همکاری خود با یک کشور مطرود و تحریم‌شده، نخستین پالایشگاه نفت فرامرزی ایران در ونزوئلا به بهره‌برداری رسید.

رسانه‌های ایران روز دوشنبه (۲۵ مهر) گزارش دادند، پالایشگاه «ال‌پالیتو»، پالایشگاهی که ایران در کاراکاس ساخته، به مرحلۀ بهره‌برداری رسیده است و روزانه ۱۰۰ هزار بشکه نفت پالایش خواهد کرد.

جواد اوجی، وزیر نفت ایران، ساخت و راه‌اندازی یک پالایشگاه نفت فرامرزی را «رؤیای ۴۳ سالۀ جمهوری اسلامی» توصیف کرد. او افزود، تهران در پی همکاری با کشورهای دیگر در این زمینه است.

ایران و ونزوئلا هر دو تحت تحریم‌های ایالات متحده و انزوای بین‌المللی قرار دارند.

تهران در اردیبهشت‌ماه به‌منظور تعمیر و راه‌اندازی مجدد پالایشگاه فرسوده «ال‌پالیتو» قراردادی به ارزش ۱۱۶ میلیون دلار با کاراکاس امضا کرد.

ایران نفت خام سنگین و دیگر کالاهای ونزوئلا را با بنزین، میعانات گازی، قطعات پالایشگاهی، و کمک‌های فنی مبادله می‌کند و هم‌زمان نفت سبک‌تری را برای استفاده به‌عنوان رقیق‌کننده به آن کشور تحویل می‌دهد.

به‌عنوان بخشی از این توافق، تهران روز ۲۱ خرداد دومین نفتکش را با ظرفیت ۷۵۰ هزار بشکه به ونزوئلا تحویل داد.

نخستین نفتکش ایرانی حامل ۱٫۵۳ میلیون بشکه بنزین اردیبهشت ۱۳۹۹ وارد آب‌های ونزوئلا شد.

نفتکش سوم در شهریورماه گذشته به کاراکاس تحویل داده شد. قرار است نفتکش چهارم در سال ۱۴۰۳ به شرکت دولتی نفت و گاز طبیعی ونزوئلا (پی‌دی‌وی‌اس‌ای) بپیوندد و به این ترتیب، قراردادی که میان دو کشور در سال ۱۳۸۵ مذاکره شد، تکمیل شود.

تحویل این نفتکش‌ها در حالی انجام می‌شود که ایالات متحده تحریم‌های اقتصادی شدیدی علیه ایران و ونزوئلا اعمال کرده است.

رویترز در ۱۲ مهر گزارش داد، ارائۀ محموله‌های بیشتر به آسیا از طریق واسطه‌ها و مبادله‌های رو به رشد با ایران، صادرات نفت ونزوئلا را افزایش داده است. به این ترتیب، شهریور‌ماه از نظر مقدار میزان صادرات نفت ونزوئلا در ردۀ سوم سال جاری میلادی قرار گرفت.

تحریم‌های ایالات متحده

اواخر ماه گذشته، وزارت خزانه‌داری ایالات متحده تحریم‌هایی را بر یک شبکۀ بین‌المللی شرکت‌های مرتبط با فروش صدها میلیون دلار فرآورده‌های پتروشیمی و نفتی ایران به مشتریانی در جنوب و شرق آسیا اعمال کرد.

در این گزارش آمده است، این اقدام، کارگزاران و شرکت‌های صوری ایرانی در امارات متحدۀ عربی، هنگ‌کنگ، و هند را هدف قرار داده است.

این اقدام، هم‌زمان با گزارش‌هایی مبنی بر افزایش صادرات نفت ایران به چین در ماه‌های خرداد و مرداد و نقض تحریم‌ها، در حالی صورت می‌گیرد که ایران در مواجهه با افزایش رقابت نفت خام روسیه در بازار، مجبور به کاهش قیمت‌های خود شده است.

وزارت خزانه‌داری ایالات متحده با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد، این شرکت‌ها «جابه‌جایی‌های مالی و حمل و نقل فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی ایران را تسهیل کرده‌اند» و در پنهان کردن مبدأ محموله‌های ایرانی نقش مهمی داشته‌اند.

وزارت خزانه‌داری گفت، این شرکت‌ها دو کارگزار ایرانی تحریم‌شده، به نام‌های «شرکت پتروشیمی تریلیانس» و «شرکت بازرگانی صنعت پتروشیمی خلیج فارس»، را قادر ساخته‌اند که ضمن انتقال وجوه خود، فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی ایران را برای خریداران آسیایی ارسال کنند.

وزارت امور خارجۀ ایالات متحده روز ۷ مهر اعلام کرد که دو نهاد مستقر در چین -- به نام‌های «شرکت ذخیره‌سازی و ترابری ژونگو با مسئولیت محدود» و «شرکت حمل و نقل دبیلو‌اس با مسئولیت محدود» -- را به‌دلیل مشارکت در تجارت پتروشیمی ایران در فهرست سیاه قرار داده است.

پیش از این، در تیرماه، وزارت خزانه‌داری و وزارت امور خارجۀ ایالات متحده دوازده تولیدکنندۀ محصولات نفتی و پتروشیمی، شرکت‌ حمل و نقل، و شرکت صوری را به‌دلیل نقض تحریم‌های نفتی تهران تحت تحریم قرار داد.

این ۱۵ شخص حقیقی و حقوقی از شبکه‌ای از شرکت‌های صوری مستقر در خلیج فارس برای تسهیل فروش و حمل و نقل غیرقانونی نفت و محصولات نفتی و پتروشیمی به شرق آسیا استفاده می‌کرده‌اند.

فرامرز ایرانی، تحلیلگر مسائل سیاسی ساکن کرمان، به المشارق گفت که تحریم‌های ایالات متحده باعث از بین رفتن سودهای کلانی شده است که واسطه‌ها با دور زدن تحریم‌ها به‌دست آورده‌اند.

وی افزود این واسطه‌ها افراد وابسته به رژیم هستند که «کاسبان تحریم» نامیده می‌شوند و از دورزدن تحریم‌ها برای خود کسب و کاری درست کرده‌اند.

اقدامات فریبکارانه

ایران روابطش با کشورهای شرقی،به‌ویژه چین و روسیه، را به‌شکل فزاینده‌ای گسترش داده است. ایران این اقدام را به بهانۀ رونق بخشیدن به اقتصاد تقریباً ورشکستۀ خود و مقاومت در برابر تحریم‌های بین‌المللی انجام داده است.

سال‌هاست که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی سهم عمده‌ای از بودجه و درآمدهای حاصل از فروش غیرقانونی نفت ایران را به خود اختصاص داده است.

کارشناسان به المشارق می‌گویند، چنین روندی به بروز نارضایتی در داخل ایران -- که با بحران اقتصادی حادی مواجه است-- دامن زده است؛ چرا که سپاه پاسداران خزانۀ خود را پر می‌کند و بودجه نیروهای وابستۀ منطقه‌ای خود را تأمین می‌کند.

فربد دبیرسیاقی، کارشناس بازرگانی و تحلیلگر مسائل ایران، می‌گوید: «سپاه در فروش نفت نقش عمده ای دارد و از درآمد به‌دست آمده برای سرکوب مخالفان ایرانی استفاده می‌کند.»‌

او می‌گوید، درآمدهای نفتی همچنین برای خریداری تجهیزات نظامی و تأمین مالی گروه‌های نیابتی سپاه پاسداران مثل حزب‌الله لبنان، گروه‌های شبه‌نظامی عراقی متحد، و حوثی‌ها در یمن استفاده می‌شود.

بخشی از این نفت در کشتی‌های تحت پرچم ایران توسط شرکت‌های تحت تحریم ایالات متحده، از جمله شرکت ملی نفت ایران و شرکت ملی نفتکش ایران، حمل می‌شوند.

ایران در تلاش برای فروش نفت و در امان ماندن از تحریم هایی که صنعت نفت و سپاه و شرکت‌های وابسته به آن را هدف قرار داده، راهبردهای دیگری را نیز به‌کار گرفته است.

بنا بر گزارش‌های متعدد، از جمله این راهبرد‌ها می توان به استفاده از کشتی‌هایی که تحت پرچم کشورهای دیگر فعالیت می‌کنند، انتقال کشتی به کشتی محموله‌ها در آب‌های آزاد، و تلاش برای مخفی کردن صادرات نفت اشاره کرد.

دیگر رفتارهای فریبکارانه شامل دستکاری یا غیرفعال کردن سامانۀ خودکار کشتی -- با هدف «تاریک شدن» مسیر آن -- است. این سامانه که سیستمی برای جلوگیری از برخورد است، موقعیت کشتی در دریا را به‌طور مداوم مخابره می‌کند.

شرکت‌های ردیابی نفتکش‌ها می‌گویند که چین، مقصد اکثر این محموله‌ها است. رژیم ایران به سوریه و ونزوئلا نیز نفت فرستاده است.

تهران با پشتیبانی چین و از طریق فروش میلیون‌ها بشکه نفت به پالایشگاه‌های چینی و انتقال کشتی به کشتی در آب‌های ایران با استفاده از کشتی‌هایی که نام‌‌شان تغییر داده شده، دور زدن تحریم‌های بین‌المللی را ادامه می‌دهد.

ایران از مراکز و شبکه‌های متعددی متشکل از افراد و شرکت‌ها در سراسر منطقۀ شرق آسیا برخوردار است؛‌ مراکزی که به ایران کمک می‌کنند فراورده‌های نفتی و پتروشیمی را به چین تحویل دهد.

این در حالی است که مردم ایران با افزایش تورم، بیکاری، و انبوهی از مشکلات اقتصادی و اجتماعی دیگر دست و پنجه نرم می‌کنند.