قراردادهای جدید نشان‌دهنده گسترش سلطه سپاه بر اقتصاد ایران

تحولات اخیر در تهران میزان نفوذ سپاه بر اقتصاد ایران و تصمیمات رهبران این کشور را آشکار کرده است.

بر اساس یک گزارش تحقیقی که ٢٨ مهرماه در روزنامه پیام ما منتشر شد، امین توکلی‌زاده، معاون اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران گفت ضرورت دارد «نیروهای جهادی» - یعنی سپاه - به نیروهای مدیریت شهری اضافه شوند و باید به مدیریت کودکان کار کمک کنند.

کودکان کار که بسیاری از آنها برای گروه‌های بزرگ مافیایی کار می‌کنند، به طور دوره‌ای از خیابان‌ها جمع‌آوری و به خدمات اجتماعی در تهران سپرده می‌شوند.

اوایل مهرماه مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران از تصمیم شهرداری تهران برای واگذاری تمام طرح های خود به سپاه خبر داده بود.

در حالی که قبلاً اکثر طرح های تهران به سپاه اختصاص یافته بود، این قرارداد انحصاری به آن اجازه می‌دهد اقتصاد پایتخت – که بزرگ‌ترین بخش از اقتصاد ایران است - را به انحصار خود درآورد.

سهم عمده از اقتصاد

در رژیم ایران دستیابی به آمار و اطلاعات موثق در مورد هر موضوعی به‌ندرت امکان‌پذیر است و این مسئله درخصوص سپاه به مراتب دشوارتر است، با این حال بر کسی پوشیده نیست که سپاه به‌طور روشمند دارد هم بخش خصوصی و هم بخش دولتی اقتصاد کشور را در اختیار می‌گیرد.

برآوردی که در خردادماه ١٣٩٩ توسط قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا سپاه پاسداران منتشر شد، نشان می‌دهد که سپاه در نزدیک به ٨٠ درصد از کل «طرح های اقتصادی» در ایران مشارکت دارد، آنها را در اختیار گرفته است یا اداره می‌کند.

این موضوع طرح های بخش حمل و نقل، آب، ساخت و ساز، نفت و گاز را شامل می‌شود.

با اینکه قرارگاه خاتم الانبیا خود این اطلاعات را منتشر کرده است، اما سپاه نفوذش را بر اقتصاد ایران تکذیب می‌کند و می‌گوید این دولت است که صرفاً به دلیل توانمندی‌های سپاه از آن می‌خواهد طرح ها را مدیریت کند.

بسیاری ادعا می‌کنند سپاه پاسداران در پی گسترش دادن نفوذ خود و سوق دادن رژیم به سمت بنیادگرایی بیشتر از طریق هدایت کردن انتخابات مجلس و ریاست جمهوری بوده است.

اما حفظ قدرت بیشتر به معنای متحمل شدن ضربه شدیدتر از تحریم‌هایی است که فعالیت‌های مداخله‌جویانه سپاه در منطقه را هدف قرار می‌دهد. و وقتی چنین تحریم‌هایی سپاه پاسداران و نیروهای وابسته به آن را هدف قرار می‌دهند، عموم مردم نیز هزینه آن را می‌پردازند.

با این حال، این مسئله سپاه پاسداران را از پیگیری دستور کار منطقه‌ای خود منصرف نکرده است، با اینکه کشور با سقوط اقتصاد، نرخ تورم بالا و بیکاری وسیع دست و پنجه نرم می‌کند.

پیشی گرفتن سپاه پاسداران از سایر رقبا

دولت - و همچنین شهرداری تهران - ادعا می‌کنند سپاه پاسداران از بین همه شرکت‌کنندگان در مناقصه‌های مربوط به طرح ها و به دلیل کارآمدی آن انتخاب می‌شود.

اما سپاه پاسداران ارتباطاتی در درون نظام دارد و می‌تواند از سایر رقبا پیشی بگیرد، چراکه بیشترین پول را در اختیار دارد. وقتی بحث تحقق خواسته‌های سپاه به میان می‌آید قوه مجریه عملاً ناتوان است، چراکه علی خامنه‌ای، رهبر انقلاب پشتیبان سپاه است.

از ابتدای ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی تاکنون هر روز بر تعداد مدیران دولتی که جزو کهنه‌ کاران سپاه هستند، افزوده می‌شود.

سیستم برگزاری مناقصه طرح های عمرانی به نفع سپاه پاسداران است و همین مسئله باعث می‌شود این جمله در جامعه مهندسی عمران و ساختمان ایران اعتبار داشته باشد که «اگر برای سپاه پاسداران کار نکنی، نمی‌توانی کار بکنی.»

حمید شهنواز، مهندس عمران که شرکت بزرگ و پردرآمدش در سال ١٣٩٩ ورشکسته شد گفت این موضوع را به شکلی ملموس تجربه کرده است.

او گفت: «اگرچه شیوع ویروس کرونا مشکلات را تشدید کرد اما دلیل اصلی ورشکستگی ما تصاحب طرح ها توسط سپاه پاسداران بود. چراکه در تمام مناقصات طرح ها برنده می‌شد و دیر یا زود بالاخره ما را از دور خارج می‌کرد.»

شهنواز گفت: «من و شرکایم امیدوار بودیم تغییری رخ دهد، اگرچه می‌دانستیم چنین امیدی بیشتر به خواب و خیال می‌ماند.» اما در عرض سه سال، «وقتی سپاه طرح های بیشتری را در اختیار گرفت، اوضاع برای ما بدتر شد.»