صنعا -- بندر سالم و خانوادۀ چهار نفرۀ او که سه سال پیش از بندر الحدیده یمن آواره شدهاند، اکنون در چادر زندگی میکنند. این چادر در یک پیادهرو، کنار پارکی در مرکز صنعا برپا شده است و در معرض انواع عوامل محیطی قرار دارد.
این جنگ طولانی که هشت سال پیش در پی کودتای حوثیها در صنعا آغاز شد، سبب از دست رفتن خانه و دارایی این خانواده شد و اعضای آن را به کمکهای انساندوستانه وابسته کرد؛ کمکهایی که اغلب از سوی حوثیهای مورد حمایت ایران به سرقت میروند و به مصرف جنگجویان خودشان میرسند.
سالم و همسرش دو هفته پیش صاحب یک نوزاد شدند، اما آنها قادر نیستند برای نوزادشان شیر کافی و برای خانواده خوراک کافی تهیه کنند.
او گفت: «من با جمعآوری جعبهها و بطریهای پلاستیکی روزانه ۶۰۰ ریال یمن (۲.۴۰ دلار) درآمد دارم.»
اگرچه آنها با شرایط دشواری مواجه هستند، بهنظر میرسد وضع سالم و خانوادهاش بهتر از شرایط برادر او مهدی است. مهدی که میخواهد زندگی فرزندانش را که هنوز در الحدیده هستند، تأمین کند، روی یک تشک کنار چادر سالم میخوابد.
مهدی میگوید که قبلاً در بندر الحدیده کار میکرد، اما شغلش را از دست داده و مجبور شده «برای یافتن شغلی بهمنظور تأمین زندگی هفت فرزندش» به صنعا برود.
۴٫۳ میلیون آواره
بهگفتۀ مرکز مطالعات و رسانههای اقتصادی، که یک سازمان غیردولتی مستقر در یمن است، در بحبوحۀ درگیریهای جاری قحطی کشور را تهدید میکند.
بنا بر گزارشی که «کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان» در مردادماه منتشر کرد، یمن از نظر «تعداد آوارگان داخلی در ردۀ چهارم جهان قرار دارد.»
بنا بر این گزارش، تعداد آوارگان داخلی یمنی در حدود ۴٫۳ میلیون نفر برآورد شده است. این گزارش میافزاید که یمن همچنین میزبان ۹۵۸۱۵ پناهنده و پناهجو است که عمدتاً از سومالی و اتیوپی آمدهاند.
بر اساس این گزارش، حدود ۲۸۶ هزار یمنی در سال ۱۴۰۰ آواره شدهاند و نزدیک به ۴۰ هزار تن نیز از دی ماه ۱۴۰۰ تاکنون ناگزیر خانههایشان را ترک کردهاند.
پس از هفت سال جنگ ویرانگر، حدود ۲۳٫۴ میلیون یمنی (۷۳ درصد از کل جمعیت) برای زنده ماندن به کمکهای بشردوستانه متکی هستند.
نجیب السعدی، رئیس واحد اجرایی مدیریت اردوگاه آوارگان داخلی، به المشارق گفت که بیش از سه میلیون آوارۀ داخلی در مناطق تحت کنترل دولت زندگی میکنند و مابقی آنها در مناطق تحت سلطۀ حوثیهای مورد حمایت ایران هستند.
او گفت، آوارگان داخلی ۱۳ درصد از کل جمعیت یمن را تشکیل میدهند.
بحران انسانی یمن
السعدی افزود: «جابهجایی آوارگان از جوامع شهری مانند صنعا و أب به استانهایی مانند مأرب، حضرموت، و برخی مناطق ساحلی در الحدیده و تعز، که از لحاظ اقتصادی در وضعیتی شکننده هستند و زیرساختهای خدماتی کافی ندارند، بحران انسانی یمن را تشدید کرده است.»
بهگفتۀ واحد اجرایی مدیریت اردوگاه آوارگان داخلی، بارندگیهای سیلآسای اخیر در یمن به همه اردوگاههای آوارگان در سراسر کشور آسیب رساند.
بهگفتۀ این واحد، اما اردوگاههای واقع در مأرب بیشترین آسیب را دیدند؛ چرا که تعدادی از این اردوگاهها بر اثر بارندگی بهطور کلی از بین رفتند.
سازمان بهداشت جهانی روز ۲۷ مرداد اعلام کرد که سیل در مأرب هزاران پناهگاه را تخریب کرده است. این سازمان همچنین از کمک تیمهای پزشکی به آسیبدیدگان از سیل خبر داد.
سازمان بهداشت جهانی همچنین ۳۴ مرکز نظارت را بهمنظور شناسایی همهگیریهای احتمالی برپا کرده است.
احمد العبادی، رئیس ادارۀ بهداشت استان مأرب، گفت که این استان با داشتن ۴۵۰ هزار نفر جمعیت و پذیرش ۳٫۱۵ میلیون آواره، بهدلیل ازدحام بیش از حد با انواع همهگیری دست به گریبان است.
او با اشاره به اینکه آوارگان داخلی در اردوگاههای آسیبپذیر و فاقد امکانات بهداشتی کافی زندگی میکنند، افزود: «مصائب انسانی با بارندگی شدیدی که سیلابهایی را به دنبال داشت، تشدید شد.»
بهگفتۀ العبادی، آزمایشهای سریع ۱۸۸ مورد ابتلا به وبا و ۱۸۰ مورد ابتلا به تب دنگی، و نیز مواردی از ابتلا به مالاریا را ثبت کرده است.
افزایش موارد آوارگی
عبدالعزیز ثابت، اقتصاددان، در اینباره گفت که آوارگان داخلی «آسیبپذیرترین گروه در یمن هستند.» او خواستار «تلاشهای هماهنگ» نهادهای دولتی و سازمانهای بینالمللی برای «نجات این آوارگان و ارائه خدمات به آنها» شد.
او به المشارق گفت که بارندگی موسمی هر ساله اردوگاههای آوارگان را تخریب میکند و این امر بهویژه در مأرب، جایی که بسیاری از اردوگاهها در دشتهای سیلابی واقع شدهاند، روی میدهد.
بهگفتۀ او، کمبود بودجۀ سازمانهای بینالمللی و افزایش قیمتهای جهانی مواد غذایی در بحبوحۀ تهاجم روسیه به اوکراین، مشکلات آوارگان داخلی را تشدید کرده است؛ آوارگانی که تقریباً بهطور کامل به این کمکهای غذایی وابسته هستند.
او افزود که بهدلیل جنگ جاری، قحطی، فقر، و وخامت مداوم شرایط زندگی در یمن، شمار آوارگان احتمالاً افزایش خواهد یافت.
او گفت که همزمان کاهش کمکها موجب شده است که شمار فزایندهای از یمنیها خانههایشان را ترک کنند تا بهعنوان افراد واجدالشرایط دریافت کمکهای توزیعشده میان آوارگان شناخته شوند.