بنا بر گزارشهای رسانههای محلی و سازمانهای بینالمللی، از تاریخ ۱ مارس که حوثیها (انصارلله) مورد حمایت ایران کنترل الحزم، مرکز استان الجوف، را به دست گرفتند، در حدود ۲۵ هزار تن از ساکنان این شهر و مناطق اطراف آن از آنجا گریختهاند.
با بالا گرفتن بحران شدید آوارگی مردم، عبدالرقیب فتح، وزیر امور داخلی، در تاریخ ۳ مارس در راس یک تیم دولتی برای رسیدگی به وضعیت وارد مأرب شد تا در آنجا با رهبران و مقامات محلی گفتوگو کند.
فتح در جریان یک جلسه که در تاریخ ۴ مارس برگزار شد، بر اهمیت «تلاش برای کمکرسانی و مقابله با چالش انسانی در مأرب» تاکید کرد و گفت که این امر نیازمند تلاشهای هماهنگ مقامات محلی، دولت، و ائتلاف عربی تجت رهبری عربستان سعودی است.
عبده ربه منصور هادی، رئیس جمهوری یمن، با هدف تقویت تلاشهای دولت برای بهبود بخشیدن به اقدامات امدادی انجام شده برای کمکرسانی به افراد آواره از الجوف، تیمی را به مأرب فرستاده است.
بنا بر اعلام واحد اجرایی افراد آواره داخلی در مأرب، از زمانی که شبهنظامیان حوثی کنترل الحزم را به دست گرفتند، در حدود ۲۵ هزار تن از ساکنان آواره از الجوف وارد مأرب شدهاند.
این واحد با انتشار بیانیهای اعلام کرد که دهها هزار تن از آوارگان داخلی «پس از آن که به ناچار و در نتیجه تشدید درگیریهای نظامی در استان الجوف وادار به گریختن به استان همسایه، یعنی مأرب شدهاند، با وضعیت فاجعهباری» مواجه هستند.
این واحد هشدار داد که سازمانها و مقامات محلی در مأرب از ظرفیت کافی برای رسیدگی به معضل آوارگی در چنین مقیاسی برخوردار نیستند. این واحد همچنین اشاره کرده است که از سازمانهای بینالمللی درخواست کرده تا «بیدرنگ اقدام، و کمکهای امدادی را ارائه کنند.»
کمبود غذا و سرپناه
سیف مثنی، رئیس این واحد اجرایی، به المشارق گفت: «نیاز شدیدی برای غذا، دارو، سرپناه، و آب برای آوارگان داخلی که به مأرب میآیند، وجود دارد.»
او گفت که وضعیت «هم در اردوگاههای کنونی و هم در اردوگاههای در دست ساخت برای آوارگان داخلی، که تازه از راه میرسند، فاجعهبار است.» وی افزود: «خانوادههای آواره کماکان در بیابان به سر میبرند و از داشتن پایهایترین ملزومات زندگی بیبهرهاند.»
مثنی گفت: «برخی از آوارگان الحزم در مناطق بیابانی بین مأرب و الجوف گیر افتادهاند و از این وحشت دارند که مبادا درگیریها به مناطقی که آنها در آن آواره شدهاند نیز کشیده شود.»
او ضمن درخواست برای دریافت کمکهای بینالمللی، گفت: «ما نمیتوانیم نیازهای ضروری آنها را برآورده کنیم.»
سازمان ملل متحد برای رویارویی با معضل آوارگان داخلی جدید در مأرب و نیز برای ثبت نام آنها، یک سازوکار واکنش سریع را فعال کرده است.
در همین حال و همزمان با سایر تلاشهای امدادی، صندوق جمعیت سازمان ملل متحد گفت که هفت هزار بسته امدادی، شامل غذا و محصولات بهداشتی، را برای توزیع میان جمعیت آواره آماده کرده است.
فرار ساکنان الحزم
ولید غالب، معاون رئیس دفتر حقوق بشر در استان الجوف، گفت: «اکثر ساکنان شهر الحزم در نتیجه حملات حوثیها گریختهاند.»
او به المشارق گفت: «آوارگان داخلی به خاطر هراس از بیرحمی حوثیها و یا از ترس استفاده [حوثیها] از آنها به عنوان سپرهای انسانی، از آنجا گریختهاند؛ چرا که این گروه شبهنظامی همین کار را با ساکنانی که در الحزم ماندهاند، انجام میدهد.»
او گفت: «کسانی که نتوانستند قبل از ورود این گروه شبهنظامی به شهر از آن جا بگریزند، در آن شهر گرفتار شدهاند.»
غالب افزود که [شبهنظامیان] مردم را وادار کردهاند در آن شهر بمانند تا چنان چه نیروهای یمنی برای بازپسگیری کنترل این شهر اقدام کردند، [شبهنظامیان] از آنها به عنوان اهرمهای چانهزنی و معامله استفاده کنند.
او گفت که برخی از خانوادههای آواره «برای رسیدن به مأرب از مسیرهای بیابانی استفاده کردهاند و برخی از آنها نیز در مسیر گم شدهاند.» وی همچنین از سرقت اموال ۱۸ خانواده در این مسیر خبر داد.
او گفت که برخی از خانوادههای آواره در مناطق تحت کنترل دولت یمن در الجوف پناه گرفتهاند و برخی دیگر نزد خویشاوندانشان در نزدیکی شهر مأرب به سر میبرند.
او یادآور شد که با این وجود، همه خانوادههای آواره در رنج هستند؛ به طوری که «برخی از خانوادههایی که به مأرب رسیدهاند، در بیابان به سر میبرند و برخی دیگر توانستهاند در اردوگاههای برپا شده برای آوارگان داخلی، مانند اردوگاه المیل، جایی برای خود پیدا کنند.»
ضرورت واکنش فوری
عبالعزیز ثابت، اقتصاددان، به المشارق گفت که مردم منطقه قبل از آواره شدن در شرایط دشواری زندگی میکردند و «از زمانی خانه و زندگی خود را از ترس جانشان ترک کردند، وضعیت آنها به مراتب بدتر شده است.»
ثابت افزود که به گفته استاندار مأرب، کمکهای امدادی، با در نظر گرفتن منابع موجود، میان آوارگان داخلی توزیع خواهد شد.
او گفت، اما واقعیت این است که دولت محلی «فقط میتواند زمین لازم برای برپایی اردوگاهها را ارائه دهد» و از ظرفیت لازم برای برطرف کردن نیازهای آوارگان داخلی، که شمار آنها مدام در حال افزایش است، برخوردار نیست. وی از دولت مرکزی و سازمان ملل درخواست کمک کرد.
ثابت گفت افرادی که در اردوگاههای موجود پناه گرفتهاند، «با وضعیت وخیمی روبهرو هستند و ورود آوارگان داخلی جدید رنج آنها را دوچندان خواهد کرد.»
او یادآور شد که آوارگان داخلی، آوارگی را بر ماندن و زندگی کردن تحت کنترل حوثیها ترجیح دادند، و افزود که «رسیدگی به این امر مستلزم یک واکنش فوری و مناسب به نیازهای آوارگان است.»