هشدار ناظران نسبت به تأثیر «سبعانه» ایران بر اقتصاد سوریه

تحلیلگران سوری می گویند که اقدامات سبعانه نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران و نیروهای نیابتی آن پیامدهای زیانباری را برای اقتصاد سوریه، آینده آن کشور،‌ و روابط آن با همسایگانش در پی خواهد دالشت.

آنها می گویند که رژیم ایران از طریق نیروی قدس ضمن تلاش برای منفعت بردن از اقتصاد سوریه، کوشیده است با سوءاستفاده از مجموعه قوانین مشکوک و مبهم مالکیت در سوریه، برای خود جای پایی در مناطق راهبردی آن کشور پیدا کند.

به گفته این تحلیلگران، این اقدامات با هدف انتقال درآمد به جمهوری اسلامی و گسترش نفوذ آن در سوریه انجام می شود. آنها می افزایند که این روند به زیان مردم سوریه است؛ مردمی که از پیامدهای جنگ در رنج هستند.

محمود مصطفی، اقتصادان سوری و استاد دانشگاه دمشق، گفت که اقدامات شبه نظامیان وابسته به سپاه در سوریه «در آینده نزدیک پیامدهای ویرانگری برای اقتصاد سوریه» خواهد داشت.

مصطفی گفت که شبه نظامیان همپیمان ایران در مناطق واقع در امتداد مرزهای آن کشور با عراق و سوریه مستقر شده اند.» وی افزود: «این امر به افزایش شدید میزان قاچاق همه انواع کالاهای مصرفی منجر شده است.»

او گفت که ایران توانسته از طریق مجموعه توافقنامه هایی که با رژیم سوریه امضا کرده است، همه بخش های اقتصاد آن کشور را قبضه کند.

او یادآور شد که بسیاری از این توافق ها یک سویه هستند و ایران بیشترین نفع را از آنها می برد. برای نمونه، بازارهای ایرانی در سوریه تأسیس شده اند و ایران تسلط چشمگیری بر بخش های انرژی و زیرساخت سوریه پیدا کرده است.

شاهر عبدالله، استاد اقتصاد در سوریه، به تازگی در گفت و با المشارق به to یک مرکز تجاری تازه تأسیس ایران در قلب منطقه آزاد دمشق اشاره کرد.

عبدالله گفت که ایران با این مرکز جدید در تلاش است که از درآمد فعالیت های بازسازی بهره مند شود و روابط بازرگانی خود را تقویت کند. وی یادآور شذد که حضور در منطقه آزاد شرکت های ایرانی را از پرداخت مالیات معاف می کند.

به گفته مصطفی، نکته نگران کننده تر این است که به شرکت های ایرانی اجازه داده می شود در برخی مناطق از طریق ترفندهای حقوقی مختلف صاحب زمین شوند. وی افزود: «این امر به آغاز آشکار تغییرات جمعیتی منجر شده است.»

وی یادآور شد که مناطق مرزی به طور ویژه در مرکز این تلاش ها قرار دارند.

به گفته او، در این مناطق شبه نظامیان همسو با ایران به همراه خانواده هایشان به خانه های خانواده های آواره نقل مکان کرده اند. وی افزود: «این امر بازگشت مالکان املاک و اراضی را غیرممکن کرده است.»

تصرف زمین ها و املاک

بشیر البسام، یک وکیل سوری، گفت که رژیم سوریه از آغاز جنگ تاکنون به روش های مختلف در حال تصرف املاک و مستغلات بوده است.

او گفت که رژیم سوریه از طریق صدور مجموعه ای از احکام حقوقی پرسش برانگیز برای انتقال اسناد مالکیت املاک «از مالکان اصلی به شبه نظامیان ایرانی یا برخی از وفاداران به آنها» تلاش کرده است.

این ها شاملقانون نوسازی شهری سوریه، معروف به فرمان شماره۱۰ است. این فرمان به دولت اجازه می دهد برای ایجاد مناطق توسعه یافته اموال خصوصی را بگیرد و در ازای آن به مالکان آن املاک سهام این پروژه های جدید را بدهد.

اما مالکان تنها در صورتی می توانند مدعی دریافت سهام شوند که ظرف مدت ۳۰ روز از زمان اعلام این مناطق توسط مقامات مالکیت خود را اثبات کنند.

دیده بان حقوق بشر هشدار داده است که این قانون استانداردهای بین المللی را رعایت نمی کند و به مثابه «اخراج اجباری» کسانی است که قادر به اثبات مالکیت اراضی خود نیستند.

هم زمان فرمان شماره ۱۹ سال ۱۳۹۴ اجازه تأسیس شرکت های سهامی خاص را با هدف اعلام شده مدیریت و سرمایه گذاری دارایی های متعلق به شوراهای محلی مختلف در داخل سوریه صادر می کند.

البسام گفت که شرکت های سهامی خاص می توانند توسط شوراهای محلی به عنوان شرکت های هلدینگ (یا شرکت‌های نگهدار) ایجاد شوند. به گفته او این اقدام، دولت های محلی استان ها، شهرها، و شهرک ها را قادر می سازد تا مالکیت این مستغلات را انتقال دهند و پروانه های ساختمانی صادر کنند.

در مناطق مرزی که بخش هایی از آنها تحت تسلط شبه نظامیان وابسته به سپاه پاسداران قرار دارد، انتقال مالکیت از طریق حراج عمومی املاک مصادره شده توسط رژیم سورریه انجام می شود.

فرمان شماره ۴۳ صادره سال ۱۳۹۰، اصول مربوط به تشکیل، انتقال، اصلاح، و تملک حقوق مستغلات در زمین های واقع در مناطق مرزی را مشخص می کند.

او گفت که این فرمان انتقال مالکیت را تا زمانی که مجوز قبلی از سوی مقامات امنیتی رژیم یا استاندار صادر شده باشد، مجاز می کند. به گفته او، این فرمان شبه نظامیان را قادر کرده است مالکیت صدها قطعه ملک را کسب کنند.

وی گفت که این روند به نوبه خود آنها را قادر کرده که تمام مناطق را زیر سلطه خود درآورند.

تلاش سپاه برای کسب سلطه منطقه ای

فتحی السید، پژوهشگر امور ایران در مرکز مطالعات منطقه ای و راهبردی الشرق، گفت که سیاست ایران در سوریه در آینده -- هم برای سوریه و هم برای روابط آن با همسایگانش -- پیامدهای منفی خواهد داشت.

وی گفت:‌ «رژیم سوریه، ایران و سپاه پاسداران را همپیمانان اصلی خود می داند و آنها از امتیازات گسترده ای برخوردار هستند؛ امتیازاتی که به آنها و همه وابستگان سپاه مستقر در سوریه اعطا می شود.»

او گفت: «همزمان این وابستگان حملات مستمر و عامدانه ای را علیه بسیاری از کشورها اجرا می کنند و این امر سراسر منطقه خاورمیانه را به یک بشکه باروت که هر لحظه ممکن است منفجر شود، تبدیل کرده است.»

السید گفت که نیروی قدس از طریق نیروهای نیابتی اش در حال اجرای یک «عملیات سازمان یافته با هدف سلطه یافتن بر همه کشورهایی که در آن حضور دارد، از جمله لبنان، عراق، یمن و سوریه» است.

او گفت که به همین منظور، ایران در حال «اعمال فشار بر اقتصادهای آنها، پر کردن بازارهایشان با کالاهای ایرانی، و به دست گرفتن کنترل مناطق مرزی آنها بوده است تا از آزادی جابجایی تسلیحات نظامی و تجهیزاتشان اطمینان یابد.»

وی افزود که ایران همچنین در تلاش بوده است که «عملیات قاچاق میان این کشورها را تسهیل کند، به گونه ای که موجب تضعیف دولت های آنها شود و آنها را کاملاً تحت سلطه گروه های شبه نظامی خود قرار دهد.»