کارشناسان می گویند شرکت هایی که برای دور زدن تحریم های صنعت نفت ایران به این کشور کمک می کنند ممکن است بهای سنگینی برای این اقدام خود بپردازند، که شامل تحریم های ثانویه و دیگر جریمه های قابل اجتناب نیز می شود.
ایران در تلاش برای فروش نفت و دور زدن تحریم های صنعت نفت خود و سپاه و وابستگانش از راهبردهای گوناگونی استفاده کرده است.
طبق گزارش های متعدد، ایران دست به استفاده از کشتی های حامل پرچم کشورهای دیگر، انتقال بار کشتی به کشتی در آب های آزاد و پنهان کردن صادرات نفت در میان انواع بارهای دیگر زده است.
از دیگر اقدامات فریبنده می توان به دستکاری یا غیرفعال کردن سامانه شناسایی خودکار کشتی برای «خاموش شدن» مسیر آن اشاره کرد؛ سامانه شناسایی خودکار یک سامانه پیشگیری از تصادم است که پیوسته موقعیت کشتی در دریا را مخابره می کند.
اما ایران این فعالیت های غیرقانونی را تنها انجام نداده است.
به گفته ناظران، این کشور در این زمینه از شرکت های مستقر در کشورهای مختلف کمک گرفته است، شرکت هایی که با آگاهی تصمیم به کمک در انجام فعالیت هایی نظیر سرویس و نگهداری و سوخت رسانی یا چشم پوشی از اقدامات ایران گرفته اند تا به منفعت مالی دست یابند.
شیار ترکو، پژوهشگر مسائل ایران، گفت اقدامات شرکت های وابسته به سپاه -- به ویژه شرکت ملی نفتکش ایران که مورد تحریمهای ایالات متحده قرار گرفته -- ممکن است شرکتهای دیگر را در معرض خطر قرار دهد.
او هشدار داد شرکتهایی که به پشتیبانی لجستیکی و سوخترسانی تانکرها و کشتیهای ایرانی در بنادری نظیر بندر فجیره امارات متحده عربی میپردازند ممکن است به علت اقداماتشان مورد تحریمهای ثانویه قرار بگیرند.
او گفت آن دسته از شرکت ها و متصدیان بنادر «که در دام تجارت با شرکتهای وابسته به سپاه میافتند و برای این منظور از اسناد جعلی یا هویتهای کاذب استفاده میکنند» با «تبعات جدی» روبرو خواهند شد.
وی خاطرنشان کرد سپاه پاسداران از دیرباز اهمیت کمی برای واسطههای خود نشان داده است که شاید اعتبار و توانایی فعالیت خود را برای فراهم کردن نیازهای آن به خطر میاندازند.
وی افزود: «طبق روال همیشگی، سپاه هر طور که بخواهد عمل میکند و صرف نظر از عواقب آن، منافع خود را بالاتر از هر ملاحظه دیگری قرار میدهد.»
خطر برای سلامت عمومی
عبدالله الدخیل، استاد علوم سیاسی دانشگاه ملک سعود در ریاض، گفت عملیاتهای قاچاقی که سپاه پاسداران برای دور زدن تحریمها انجام میدهد سلامت عمومی را به خطر میاندازد.
او با اشاره به اینکه همهگیری جهانی ویروس کرونا (کووید ۱۹) هنوز در استانهای جنوبی ایران بیداد میکند، خاطرنشان کرد این ویروس ناگزیر به هر بندری که کشتیها با مبدأ ایران لنگر بیندازند، از جمله بندر فجیره، سرایت خواهد کرد.
دخیل گفت با توجه به اهمیت فجیره برای حمل و نقل، ذخیره نفت و ارائه خدمات به تانکرها و کشتیهای بزرگ، خسارات احتمالی فوقالعاده زیاد خواهد بود، بهویژه در برههای که تجارت به دلیل همهگیری جهانی کاهش یافته است.
وی اظهار کرد با توجه به خطر سلامت عمومی، هر گونه تحریمی که بر این شرکتها اعمال شود چند برابر خواهد شد.
طبق گزارشهای مختلف، طی ماههای اخیر میزان فروش نفت ایران به چین با افزایش چشمگیری همراه بوده به طوری که روزانه یک میلیون بشکه نفت ایران وارد بنادر چین، از جمله بندر یانتیان در استان شنژن، شده است.
دخیل گفت یانتیان «یکی از بنادر کلیدی چین برای دریافت کانتینر و محمولههای نفتی» به شمار میرود و استان شنژن اکنون «منبع انتشار کووید ۱۹» است.