جزئیات یک دهه «رنج غیر قابل تصور» زندانیان سوری در گزارش سازمان ملل

مأموران تحقیق سازمان ملل متحد روز دوشنبه (۱۱ اسفند) گفتند طی یک دهه جنگ در سوریه هزاران غیرنظامی از طریق شکنجه، خشونت جنسی و مرگ در زندان در معرض «رنجی غیر قابل تصور» قرار گرفته ‌اند.

کمیسیون تحقیق سازمان ملل در امور سوریه دریافت که وضعیت ده‌ ها هزار زندانی غیرنظامی نامشخص است و این افراد مفقودالاثرند.

این کمیسیون مستقل بین‌ المللی از شورای حقوق بشر سازمان ملل حکم دارد تا همه موارد نقض قوانین بین ‌المللی در سوریه را از زمان شروع جنگ در اسفند ۱۳۸۹ بررسی و ثبت کند.

گزارش این هیئت سه ‌نفره در بیش از ۳۰ صفحه تدوین شده و بر اساس شهادت ۲ هزار و ۶۵۸ نفر طی مدت ده سال تهیه شده است؛ این هیئت بیش از ۱۰۰ بازداشتگاه را مورد تحقیق قرار داده است.

در این گزارش آمده است که تقریباً هر حزب اصلی حاکم بر قلمرو سوریه از سال ۱۳۸۹ تاکنون در ارتباط با زندانیان مرتکب قانون ‌شکنی و سوء استفاده شده است.

در ارائه ویدیویی یافته ‌های این گزارش گفته شده است که «هیچ دست پاکی وجود ندارد» و اینکه رژیم سوریه «به مراتب بیشتر از دیگران» دست به بازداشت ‌های خودسرانه زده است.

این گزارش به مقیاس گسترده بازداشت ‌ها، مفقود شدن افراد و الگوهای جنایت و سوء استفاده که رژیم سوریه مرتکب شده اشاره می ‌کند.

در گزارش مذکور به روش‌ های بازداشت گروه‌ های مسلح، از جمله گروه‌ های افراط‌ گرا نظیر تحریر الشام و داعش، نیز اشاره شده است.

در این گزارش این‌ چنین آمده است: «داعش و تحریر الشام در جنایات ضد بشریت در ارتباط با محرومیت از آزادی نیز دست داشته ‌اند، در حالی که داعش مرتکب قتل عام شده که بخشی از آن با بازداشت افراد صورت گرفته است.»

«حق دانستن حقیقت»

این گزارش همچنین به این موضوع می ‌پردازد که چگونه بازداشت و حبس خودسرانه افراد علت ریشه ‌ای و محرک و ویژگی همیشگی جنگ سوریه بوده است.

در جایی از گزارش گفته شده است: «ده‌ ها هزار نفر در سوریه در برهه ‌ای از زمان به طرز غیرقانونی از آزادی محروم شده‌ اند.»

عامدانه از بازداشت و حبس خودسرانه به عنوان ابزاری برای القای ترس و سرکوب دگراندیشی در میان جمعیت غیرنظامی یا، در موارد کمتری، برای منفعت مالی استفاده شده است. گروه‌ های مسلح اقلیت‌ های قومی و مذهبی را نیز هدف قرار داده ‌اند.»

این گزارش تأکید کرده است که حتی با نزدیک شدن به یازدهمین سال جنگ، زندانیان همچنان در بازداشتگاه‌ های بدنام مورد بدرفتاری قرار گرفته‌ اند.

کمیسیون تحقیق در امور سوریه گفت: «این زندانیان رنج غیر قابل تصوری را تحمل کرده‌ اند.»

سرنوشت ده ‌ها هزار غیرنظامی که در بسیاری از موارد بیش از یک دهه پیش به اجبار به دست نیروهای دولت سوریه ناپدید شده ‌اند همچنان نامعلوم است. تصور می ‌شود بسیاری از این افراد جان باخته یا اعدام شده باشند.»

پائولو پینیرو، رئیس کمیسیون تحقیق، گفت: «صدها هزار تن از اعضای خانواده این افراد حق دارند حقیقت را در مورد عزیزانشان بدانند.»

او گفت: «این یک شوک ملی است که باید با اقدام طرف‌ ها و جامعه بین ‌المللی فوراً به آن رسیدگی شود.»

«روش ‌های دهشتناک»

کارن کونینگ ابوزید، یکی از اعضای کمیسیون تحقیق، گفت طرف‌ های جنگ به‌ جز اندک موارد استثنا در سایر موارد نیروهای خود را مورد بازرسی قرار نداده‌ اند و به نظر می ‌رسد به جای تحقیق در مورد جنایات ارتکابی در بازداشتگاه‌ ها، تمرکزشان بر پنهانکاری بوده است.

در جای دیگری از گزارش آمده است که مردان، زنان، پسران و دخترانی که به دست رژیم سوریه یا نیروهای هوادار رژیم بازداشت شده ‌اند در معرض رفتار غیرانسانی و شکنجه، از جمله تجاوز جنسی، قرار گرفته ‌اند.

این گزارش اعلام کرد: «مستندات زیادی در مورد دست‌ کم ۲۰ روش دهشتناک شکنجه وجود دارد که دولت سوریه از آنها استفاده کرده است.»

این روش ‌ها عبارتند از شوک الکتریکی، سوزاندن اعضای بدن، کشیدن ناخن و دندان، اعدام ساختگی، جا دادن زندانیان در لاستیک ماشین و مصلوب کردن یا آویزان کردن طولانی‌ مدت افراد از یک یا دو دست و پا، غالباً همراه با کتک زدن شدید.»

در این گزارش از همه طرف ‌های جنگ خواسته شده است تا دست از نقض قانون بردارند و گروه‌ های خاصی از بازداشت ‌شدگان را بلافاصله آزاد کنند و اجازه نظارت مستقل بر بازداشتگاه‌ ها را بدهند.

یافته ‌های این تحقیق روز ۲۱ اسفند تقدیم شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد خواهد شد.

در گزارش این تحقیق توصیه‌ هایی در مورد نحوه اطمینان از پاسخگویی در قبال جنایات مذکور شده است، از جمله توصیه به اینکه کشورهای عضو سازمان ملل قوانین لازم‌ الاجرایی برای میسر شدن پیگرد اشخاص وضع کنند.

در این گزارش به محکومیت یک مقام سابق رژیم سوریه در شهر کوبلنتس آلمان در ۶ اسفند اشاره شده که در همدستی و معاونت در جرایم ضد بشریت به شکل شکنجه و محرومیت از آزادی مجرم شناخته شده است.