تشکیل جبهۀ متحد آمریکا و نیروهای هم‌پیمان برای حفظ امنیت دریایی خاورمیانه

در یک اتفاق بسیار نادر در روز ۲۹ اردیبهشت، فرماندهان نیروی دریایی آمریکا، فرانسه و انگلیس در خاورمیانه به‌طور مشترک سوار بر کشتی جنگی آمریکایی یو‌اس‌اس پاول همیلتون از تنگۀ هرمز عبور کردند.

پس از اقدامات غیرقانونی ایران در توقیف چند نفتکش در تنگۀ هرمز، حضور این سه فرمانده در این آبراه حیاتی، که محل عبور یک‌پنجم محموله‌های نفت جهان است، نشانه‌ای از رویکرد متحد آنها نسبت به باز ماندن این تنگه محسوب می‌شود.

ناوگانی از قایق‌های تندروی نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در روز ۱۳ اردیبهشت کشتی یونانی نیووی حامل پرچم پاناما را در حین تردد از دبی به‌سمت فجیره در امارات متحدۀ عربی محاصره و توقیف کردند.

توقیف این کشتی در تنگۀ هرمز شش روز پس از وقوع حادثۀ مشابهی در آب‌های خلیج فارس صورت گرفت، که طی آن کماندوهای ایران سوار بر هلیکوپتر با طناب روی عرشۀ نفتکش ادونتج سوییت فرود آمدند؛ این نفتکش با پرچم جزایر مارشال به‌سمت آمریکا در حرکت بود.

روز ۲۲ اردیبهشت، رسانه‌های دولتی ایران اعلام کردند که ایران نفتکش سومی را هم توقیف کرده است؛ این نفتکش پیوریتی نام داشت و حامل پرچم پاناما بود.

دریابان برد کوپر، که بر ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا مستقر در بحرین نظارت دارد، به آسوشیتد پرس گفت: «ایران طی دو سال گذشته ۱۵ کشتی را توقیف کرده یا مورد حمله قرار داده است. هشت مورد توقیف و هفت مورد حمله.»

او گفت: «بنابراین، صنعت کشتی‌رانی از شرایط امنیتی در منطقه آگاه است. ما این توانایی را داریم که تأثیر مثبتی بر شرایط بگذاریم و الآن هم همین کار را می‌کنیم.»

به گزارش خبرگزاری فرانسه، یک بار در طول این سفر مشترک سه قایق تندروی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به ناوشکن پاول همیلتون نزدیک شدند؛ در این رویارویی، نیروهای ایران در این قایق‌ها کنار مسلسل‌های غیرپوشیده خود ایستاده بودند و ملوانان کشتی آمریکایی نیز به همین شکل کنار مسلسل‌های آماده شلیک خود ایستاده بودند.

در این اثنی، یک هواپیمای بوئینگ پی-۸ پوسایدون متعلق به نیروی دریایی آمریکا نیز در آسمان بود.

نیروهای آمریکا به‌طور مرتب پهپادهای خود را در منطقه به پرواز درمی‌آورند و یک گروه ضربت به فرماندهی آمریکا نیز تعدادی کشتی بدون سرنشین در آب‌های منطقه‌ای خلیج فارس مستقر کرده است.

کوپر در روز ۲۵ فروردین گفت در مجموع ۱۰۰ کشتی بدون سرنشین (یو‌اس‌وی یا پهپاد دریایی) تا پایان تابستان فعال خواهد بود.

هدف اولیۀ ۵۰ پهپاد دریایی در بهمن ۱۴۰۱ محقق شد.

همچنین، ایالات متحدۀ آمریکا در راستای تلاش برای بازداری ایران، تعدادی جنگندۀ اِی-۱۰ تاندربولت ۲ و یک زیردریایی به منطقه آورده است.

حفظ حقوق دریانوردی

روز ۲۲ اردیبهشت، جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید، به روزنامه‌نگاران گفت ایالات متحده به‌منظور مقابله با ستیزه‌جویی ایران در خلیج فارس برای انجام «سلسله‌ای از اقدامات جهت تقویت موضع دفاعی ما» برنامه‌ریزی کرده است.

به گزارش آسوشیتد پرس، کوپر گفت سفر مشترک با ناوشکن پاول همیلتون نمایانگر بخشی از این تلاش بوده و هدف آن تردد مرتب تعداد بیشتری از کشتی‌های ائتلاف از این تنگه بوده است.

افزایش نظارت و گشت‌زنی از طریق گروه بین‌المللی امنیت دریایی متشکل از ۱۱ کشور به رهبری ایالات متحده و همچنین گروه هوشیاری دریایی اروپا در تنگۀ هرمز متشکل از هشت کشور صورت می‌گیرد.

کوپر روز ۱۲ اردیبهشت اظهار کرد: «ناوگان پنجم ایالات متحده و کشورهای هم‌پیمان ما متعهد به حفظ حقوق دریانوردی در این آب‌های حیاتی هستند».

تیم هاوکینز، سخنگوی ناوگان پنجم، گفت تجهیزات نظامی شامل هواپیماها و کشتی‌ها از قبل مستقر شده است و برای «افزایش گشت‌های نوبتی به‌منظور بهبود حضور ما به‌ویژه در داخل و اطراف تنگۀ هرمز» به‌کار خواهد رفت.

او گفت ورود فوری کشتی‌ها یا هواپیماهای جدید به منطقه برای افزایش گشت‌زنی ضروری نبوده است.

افزایش حضور نیروهای آمریکا و نیروهای بین‌المللی در تنگۀ هرمز مایۀ اطمینان خاطر کشورهای منطقه شده است.

فتحی السید، پژوهشگر مسائل ایران در مرکز مطالعات منطقه‌ای و راهبردی الشرق، گفت از نظر کشورهای خلیج فارس، امنیت دریایی «خط قرمزی است که نباید شکسته شود» و تقویت یگان‌های نظامی ایالات متحده نشان از عزم این کشور برای توقف ستیزه‌جویی ایران دارد.

او گفت: «به‌دلیل توانمندی‌های عظیم کشتی‌های ایالات متحده در خلیج [فارس]، رابطۀ نزدیک با ایالات متحده یک سوپاپ اطمینان [برای منطقه] محسوب می‌شود».

منصور الشهری، تحلیلگر مسائل نظامی در عربستان سعودی، گفت ایالات متحدۀ آمریکا با تقویت حضور خود در منطقه «قصد داشت پیامی به طرف ایرانی بدهد و بر عظمت همکاری ایالات متحده و خلیج [فارس] و تعهد ایالات متحده نسبت به امنیت و ثبات منطقه تأکید کند».

او به المشارق گفت این اقدام یک پیام قوت قلب برای منطقه بود با این مضمون که آمریکا «تمام و کمال نسبت به حفظ امنیت در برابر هر گونه خطر، خصوصاً تهدید مداوم و فزایندۀ ایران، متعهد است».

در شرایطی که ایالات متحده و کشورهای هم‌پیمان جبهۀ متحدی برای حفظ قوانین بین‌المللی تشکیل داده‌اند و رزمایش‌هایی برگزار می‌کنند که تأثیری واقعی در امنیت خلیج فارس دارد، نیروی دریایی ایران همچنان به تلاش‌های اخیر خود در پیمودن آب‌های جهان می‌بالد، حرکتی که از دید ناظران هیچ ارزش تاریخی یا راهبردی ندارد.

تأکید رژیم ایران بر این «شاهکار» دریایی قابل توجه است چرا که با شرایطی مقارن شده که مشکلات آن کشور در زمینۀ اقتصاد و سیاست داخلی بسیار شدید و آشکار شده است.