تسلیحات چندمنظورهٔ جنگنده‌های اف-۳۵ در خدمت آمریکا و هم‌پیمانانش هم‌زمان با افزایش تهدیدهای جهانی

با خرید تعداد بیشتری از جنگنده‌های رادارگریز اف-۳۵ توسط هم‌پیمانان ایالات متحده، حضور این جنگنده‌ها در سراسر جهان در حال افزایش است.

تازه‌ترین خریدار این هواپیماها آلمان بود که در آذر‌ماه در واکنش به فضای امنیتی تازه‌ای که روسیه در نتیجهٔ حمله به اوکراین در اسفند ۱۴۰۰ایجاد کرد، اقدام به خرید این هواپیماها کرد.

مقامات رومانی نیز در روز ۲۲ فروردین طرحی را برای دستیابی به جت‌های جنگندهٔ اف-۳۵ به‌منظور نوسازی نیروی هوایی این کشور تصویب کردند.

تازه‌ترین اقدام نشان می‌دهد که رومانی می‌تواند سومین متحد اروپای شرقی پس از لهستان و جمهوری چک تبدیل شود که این هواپیماهای نسل پنجم را به‌کار می‌گیرد.

دفتر رئیس‌جمهوری رومانی با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: «این هواپیماها... امکان دستیابی و حفظ برتری هوایی را که شرطی ضروری برای تضمین حاکمیت ملی در حریم هوایی کشور و در صورت لزوم، دفاع از آن است، فراهم می‌کنند.»‌

پیشرفته‌ترین هواپیماهای نظامی

هواپیمای اف-۳۵ که با نام لایتنینگ ۲ نیز شناخته می‌شود، یکی از متنوع‌ترین و پیشرفته‌ترین هواپیماهای نظامی جهان است که برای رفع نیازهای مختلف عملیات نظامی مدرن طراحی شده است.

مأموریت اصلی هواپیمای اف-۳۵ نبرد هوا‌به‌هوا است. این هواپیما با قابلیت‌های رادارگریزی پیشرفته و حسگرهای پیچیده‌اش، به‌گونه‌ای طراحی شده است که ضمن عملیات در حریم هوایی دشمن، جنگنده‌های دشمن را درگیر و آنها را شکست می‌دهد و برای نیروهای خودی برتری هوایی فراهم می‌کند.

این هواپیما مجهز به سامانه‌های راداری و الکترونیک هوانوردی پیشرفته است که آن را قادر می سازد هواپیماهای دشمن را از فواصل طولانی شناسایی و ردیابی کند. این هواپیماها به سامانه‌های تسلیحاتی پیشرفته‌ای هم مجهز هستند که به آنها امکان می‌دهد جنگنده‌های دشمن را با دقت و سرعت شناسایی و منهدم کنند.

هواپیمای اف-۳۵ در حملات هوا‌به‌زمین هم بسیار مؤثر است. این جنگنده به بمب‌ها و موشک‌های دقیق هدایت‌شونده‌ای مجهز است که آن را قادر می‌سازد اهداف زمینی را حتی در شرایط نامساعد جوی یا دید کم، با دقتی بالا شناسایی و منهدم کند.

نکتهٔ آخر این که هواپیمای اف-۳۵ به مأموریت‌های اکتشافی و جمع‌آوری اطلاعات نیز کمک می‌کند. این هواپیما قادر است اهداف دشمن را از فواصل دور ردیابی و شناسایی کند و به‌واسطهٔ برخورداری از پیوندهای داده‌ای پیچیده، می‌تواند اطلاعات را با دیگر هواپیماها و مراکز فرماندهی و کنترل زمینی به اشتراک بگذارد.

سه گونه از هواپیماهای لایتنینگ۲ وجود دارد.

گونهٔ اف-۳۵‌ای، که نیروی هوایی ایالات متحده از آن استفاده می‌کند، گونه‌ای است که برخاستن و فرود آن به‌شیوه‌ای متعارف انجام می‌شود.

به‌گفتهٔ شرکت لاکهید مارتین، تفنگداران دریایی ایالات متحده از گونهٔ اف-۳۵بی استفاده می‌کنند که قادر است مانند یک بالگرد عمودی فرود بیاید و با طی مسافت بسیار کوتاهی از باند بلند شود. این قابلیت به این‌گونه جت‌ها اجازه می‌دهد که از پایگاه‌های واقع در مناطق ناهموار، قرارگاه‌هایی که طول باند کوتاهی دارند، و مجموعه‌ای از کشتی‌های دارای قابلیت‌های هوایی فعالیت کنند.

اما گونهٔ سوم، هواپیماهای اف-۳۵‌سی نیروی دریایی ایالات متحده و گونهٔ ویژهٔ ناوهای هواپیمابر است که می‌تواند از هر یک از ناو‌های هواپیمابر ایالات متحده در هر نقطه‌ای که باشد، به هوا برخیزد.

گسترش توانایی‌هایی‌های هم‌پیمانان ایالات متحده

این قابلیت‌های پیشرفته هم ایالات متحده و هم متحدانش را قادر می‌سازد که منافع‌شان را در سراسر جهان تضمین کنند.

با عقد این قرارداد در آذرماه، آلمان نهمین کشور «مشتری نظامی خارجی» است که جت‌های اف-۳۵ را در ناوگان هواپیماهای خود به‌ خدمت می‌گیرد و به این ترتیب به کشورهای اسرائیل، ژاپن، کرهٔ جنوبی، لهستان، بلژیک، سوئیس، فنلاند، و سنگاپور می‌پیوندد.

اف-۳۵ که در سال ۱۳۸۵ از آن رونمایی شد، توسط هشت شریک برنامهٔ بین‌المللی -- یعنی ایالات متحده، بریتانیا، ایتالیا، هلند، استرالیا، نروژ، دانمارک، و کانادا -- تهیه شده است.

جنگنده‌های اف-۳۵ تا به امروز، از ۲۶ پایگاه در سراسر جهان فعالیت داشته‌اند و ۹ کشور نیز این جنگنده‌ها را در خاک خود به‌کار گرفته‌اند. شرکت لاکهید آذرماه امسال با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که در حال حاضر، بیش از ۸۷۵ فروند اف-۳۵ مشغول کار هستند و بیش از ۱۸۴۵ خلبان و ۱۳۳۵۰ خدمهٔ فنی برای کار با این هواپیما آموزش دیده‌اند.

به گزارش «۲۴ راین»، اینگو گرهارت، فرمانده نیروی هوایی آلمان، در آذر‌ماه گفت: «هواپیمای اف-۳۵ پیشرفته‌ترین هواپیمای جنگی در جهان است.»

شورای فدرال سوئیس نیز در خردادماه ۱۴۰۰،‌ زمانی که اعلام کرد هواپیماهای اف-۳۵ای را جایگزین هواپیماهای اف-۵ و اف/ای-۱۸ قدیمی خود می‌کند، اعلام کرد: «هواپیمای اف-۳۵ از لحاظ تأثیرگذاری بهترین نتیجه را به‌دست آورده است؛ چرا که ... شامل سامانه‌های کاملاً جدید، بسیار قدرتمند، و به‌طور جامع شبکه‌سازی‌شده برای حفاظت و نظارت بر حریم هوایی است.»‌

کاربردهای متعدد

از جمله نقاط قوت اصلی اف-۳۵ قابلیت انطباق آن است؛ چرا که می‌توان آن را برای رفع نیازهای خاص یک مأموریت ویژه پیکربندی کرد.

به‌عنوان مثال، در یک سناریوی معمولی نبرد هوا‌به‌هوا، هواپیمای اف-۳۵ می‌تواند در وضعیت استتار با به‌کارگیری حسگرهای پیشرفته و سامانه‌های جنگ‌افزاری خود وارد عمل شود و قبل از آن که جنگنده‌های دشمن، حتی بتوانند از وجود اف-۳۵ مطلع شوند، با آنها درگیر شود و آنها را نابود کند.

در سناریوی حمله هوا‌به‌زمین، هواپیمای اف-۳۵ می‌تواند به وضعیت غیر رادارگریزی تغییر وضعیت دهد و با دقت زیاد به اهداف زمینی حمله کند.

همچنین در یک عملیات شناسایی و جمع‌آوری اطلاعات، هواپیمای اف-۳۵ می‌تواند در وضعیت استتار با استفاده از حسگرهای پیشرفته و پیوندهای داده‌ای خود برای جمع‌آوری اطلاعات نیروهای دشمن بدون آنکه شناسایی شود، عمل کند.

حداکثر سرعت نسل پنجم این جنگنده ۱/۶ ماخ است (۱/۶ برابر سرعت صوت) و برد نبرد آن به ۱۴۱۰ کیلومتر می‌رسد.

اف-۳۵ یک «حالت فوق‌العاده» هم دارد که در مواقع لازم قابلیت‌های جنگی آن را افزایش می‌دهد؛ در این حالت، مهمات علاوه بر محفظهٔ داخلی روی نقاطی در بال‌ها نیز حمل می‌شود.

در حالت رادارگریزی عادی، هواپیما قادر به حمل ۲/۶ تن مهمات در محفظهٔ داخلی است.

حالت فوق‌العاده، که این ظرفیت را چهار برابر می‌کند و به ۱۰ تن می‌رساند، مخصوص مواقعی است که سامانه‌های ضدهوایی دشمن از بین رفته و دیگر لازم نیست اف-۳۵ برای سالم ماندن به قابلیت رادارگریزی خود اتکا کند.

این هواپیما علاوه بر مهمات خود، از قابلیت‌های دیگر سامانه‌های تسلیحاتی نیز بهره می‌گیرد و مجموعه‌ای از قدرت آتش فراهم می‌کند.

یکی از سامانه‌های سازگار با اف-۳۵ سامانهٔ نبردی ایجیس است؛ ایجیس یک سامانهٔ تسلیحاتی دریایی است که از رایانه و رادار برای هدایت سلاح‌های مختلف و حمله و اهداف استفاده می‌کند.

مزیت اف-۳۵ برای ایجیس این است که با انجام مأموریت‌های رادارگریز در عمق قلمرو دشمن، شعاع اهداف قابل شناسایی را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، اف-۳۵ در صورت برخورداری از تجهیزات مناسب می‌تواند برای حمایت از حملهٔ بی‌امان ایجیس، مأموریت‌های بمباران انجام دهد.

اف-۳۵ علاوه بر اینکه ابزار کمکی ارزشمندی برای سامانهٔ ایجیس محسوب می‌شود، قدرت و برد موشک‌های کروز تاماهاک را نیز افزایش می‌دهد.

خلبان‌های اف-۳۵ می‌توانند با استفاده از رایانه‌های داخلی به‌منظور ادغام داده‌های به‌دست آمده تلاش‌هایشان را با هواپیماهای نسل چهارم، مانند اف-۱۵ ایگل، اف-۱۶ فایتینگ فالکن، و یوروفایتر تایفون هماهنگ کنند و در این روند آنها را به جنگ‌افزارهای مرگبارتری تبدیل کنند.