اف-۳۵ پرکاربردترین جنگندهٔ رادارگریز جهان

جت‌های جنگندهٔ اف-۳۵ لایتنینگ۲ ساخت ایالات متحده در ناوگان ارتش‌های جهان گسترش می‌یابند و قابلیت همکاری، هدف‌گیری پویا، و ارتقاء سامانه‌های قدیمی را در اختیار ارتش آمریکا و هم‌پیمانانش قرار می‌دهند.

آلمان تازه‌ترین کشوری است که به صف خریداران این هواپیما پیوسته است.

به‌گفتهٔ مقامات ایالات متحده، برلین روز ۲۳ آذر قراردادی را به‌منظور خرید ده‌ها جنگندهٔ اف-۳۵ ساخت ایالات متحده امضا کرد. این قرارداد بخشی از بازسازی نظامی این کشور پس از تهاجم روسیه به اوکراین است.

سفارت ایالات متحده در برلین با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: «برنامهٔ اف-۳۵ آلمان ضمن تضمین تداوم تعهدات آلمان به ائتلاف ناتو، بازدارندگی معتبر این ائتلاف در آینده را تضمین می‌کند.»

۳۵ فروند از این هواپیماها، که پیشرفته‌ترین هواپیماهای جنگندهٔ جهان هستند، بین سال‌های ۱۴۰۴ تا ۱۴۰۹ تحویل داده خواهند شد.

اسفند‌ماه گذشته، برلین از خرید این هواپیمای ساخت لاکهید مارتین به‌منظور جایگزین کردن ناوگان قدیمی تورنادوی خود خبر داده بود.

در بیانیهٔ این سفارتخانه آمده است: «مشارکت دفاعی آلمان و ایالات متحده هرگز تا این حد نیرومند نبوده است و یکی از ستون‌های اصلی مشارکت فراآتلانتیک ناتو محسوب می‌شود.»

با عقد این قرارداد، آلمان نهمین کشور «مشتری نظامی خارجی» است که جت‌های اف-۳۵ را در ناوگان هواپیماهای خود به خدمت می‌گیرد و به این ترتیب به کشورهای اسرائیل، ژاپن، کرهٔ جنوبی، لهستان، بلژیک، سوئیس، فنلاند، و سنگاپور می‌پیوندد.

اف-۳۵ که در سال ۱۳۸۵ از آن رونمایی شد، توسط هشت شریک برنامهٔ بین‌المللی -- یعنی ایالات متحده، بریتانیا، ایتالیا، هلند، استرالیا، نروژ، دانمارک، و کانادا -- تهیه شده است.

جنگنده‌های اف-۳۵ تا به امروز، از ۲۶ پایگاه در سراسر جهان فعالیت داشته‌اند و ۹ کشور نیز این جنگنده‌ها را در خاک خود به‌کار گرفته‌اند. شرکت لاکهید آذرماه امسال با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که در حال حاضر، بیش از ۸۷۵ فروند اف-۳۵ مشغول کار هستند و بیش از ۱۸۴۵ خلبان و ۱۳۳۵۰ خدمهٔ فنی برای کار با این هواپیما آموزش دیده‌اند.

قابلیت‌های اف-۳۵

قابلیت‌های پیشرفتهٔ جت‌های جنگندهٔ اف-۳۵ لایتنینگ۲ هم ایالات متحده و هم متحدانش را قادر می‌سازد که منافع‌شان را در خاورمیانه و سراسر جهان تضمین کنند.

سه گونه از هواپیماهای لایتنینگ۲ وجود دارد.

گونهٔ اف-۳۵‌ای، که نیروی هوایی ایالات متحده از آن استفاده می‌کند، گونه‌ای است که برخاستن و فرود آن به شیوه‌ای متعارف انجام می‌شود.

به‌گفتهٔ شرکت لاکهید مارتین، تفنگداران دریایی ایالات متحده از گونهٔ اف-۳۵بی استفاده می‌کنند که قادر است مانند یک بالگرد عمودی فرود بیاید و با طی مسافت بسیار کوتاهی از باند بلند شود. این قابلیت به این‌گونه جت‌ها اجازه می‌دهد که از پایگاه‌های واقع در مناطق ناهموار، قرارگاه‌هایی که طول باند کوتاهی دارند، و مجموعه‌ای از کشتی‌های دارای قابلیت‌های هوایی فعالیت کنند.

اما گونهٔ سوم، هواپیماهای اف-۳۵‌سی نیروی دریایی ایالات متحده و گونهٔ ویژهٔ ناوهای هواپیمابر است که می‌تواند از هر یک از ناو‌های هواپیمابر ایالات متحده در هر نقطه‌ای که باشد، به هوا برخیزد.

وجود گونه‌های مختلف اف-۳۵ به این معناست که آنها می‌توانند در اراضی و بسترهای گوناگونی که برای اکثر هواپیماهای دیگر غیرقابل‌استفاده است، به هوا برخیزند و فرود بیایند. به این ترتیب، این هواپیماها می‌توانند از جهات مختلف به دشمن حمله کنند.

حداکثر سرعت نسل پنجم این جنگنده ۱/۶ ماخ است (۱/۶ برابر سرعت صوت) و برد نبرد آن به ۱۴۱۰ کیلومتر می‌رسد.

اف-۳۵ یک «حالت فوق‌العاده» هم دارد که در مواقع لازم قابلیت‌های جنگی آن را افزایش می‌دهد؛ در این حالت، مهمات علاوه بر محفظهٔ داخلی روی نقاطی در بال‌ها نیز حمل می‌شود.

در حالت رادارگریز عادی، هواپیما قادر به حمل ۲/۶ تن مهمات در محفظهٔ داخلی است.

حالت فوق‌العاده، که این ظرفیت را چهار برابر می‌کند و به ۱۰ تن می‌رساند، مخصوص مواقعی است که سامانه‌های ضدهوایی دشمن از بین رفته و دیگر لازم نیست اف-۳۵ برای سالم ماندن به قابلیت رادارگریزی خود اتکا کند.

«فرمانده قدرتمند میدان نبرد»

این هواپیما علاوه بر مهمات خود، از قابلیت‌های دیگر سامانه‌های تسلیحاتی نیز بهره می‌گیرد و مجموعه‌ای از قدرت آتش فراهم می‌کند.

اف-۳۵ قادر است مخفیانه به دشمن نزدیک شود و از حسگرهای خود، و نیز از وسایل نقلیهٔ زمینی، پهپادها، دیگر هواپیماها و کشتی‌ها اطلاعات جمع‌آوری کند.

خلبان‌های اف-۳۵ با داشتن رایانه‌های داخلی برای ترکیب داده‌های به‌دست آمده، می‌توانند تلاش‌ها را با هواپیماهای نسل چهارم، مانند ای-۳۵ ایگل، جنگندهٔ فالکن اف-۱۶، و تایفون یوروفایتر هماهنگ کرده و آنها را به جنگ‌افزارهای مرگبارتری تبدیل کنند.

سرگرد جاستین «هاسرد» لی، مربی خلبان اف-۳۵ نیروی هوایی ایالات متحده، فروردین گذشته به «پاپیولر مکانیکس» گفت: «ما در هواپیماهای اف-۳۵، فرماندهان قدرتمند میدان نبرد هستیم -- وظیفهٔ ما این است که همهٔ کسانی که اطراف ما هستند، بهتر شوند.»

«جنگنده‌های نسل چهارم مانند اف-۱۶ و اف-۱۵ دست‌کم تا اواخر دههٔ ۱۴۲۰ با ما خواهند ماند. از آنجا که تعداد آنها از ما بسیار بیشتر است، وظیفهٔ ما این است که از دارایی‌های منحصر به فردمان برای شکل دادن به میدان جنگ و تبدیل آن به مکانی قابل بقا برای آنها استفاده کنیم.»

هواپیماهای لایتنینگ۲ می‌توانند از قابلیت‌های‌شان برای کمک به ارسال مهمات ضربه‌ای دقیق نیز استفاده کنند و در عین حال ناشناس بمانند.

هواپیماهای اف-۳۵ از طریق مشارکت با سامانهٔ رزمی ایجیس، که یک سامانهٔ جنگ‌افزاری دریایی یکپارچه است و از رایانه و رادار برای هدایت سلاح‌های مختلف به‌منظور حمله به اهداف استفاده می‌کند، قادر است که با انجام مأموریت‌های رادارگریز در عمق خاک دشمن، شعاع اهداف قابل شناسایی را افزایش می‌دهد.

افزون بر این، اف-۳۵ در صورت برخورداری از تجهیزات مناسب می‌تواند برای حمایت از حملهٔ بی‌امان ایجیس، مأموریت‌های بمباران انجام دهد.

اف-۳۵ علاوه بر اینکه ابزار کمکی ارزشمندی برای سامانهٔ ایجیس محسوب می‌شود، قدرت و برد موشک‌های کروز تاماهاک را نیز افزایش می‌دهد که ارتش ایالات متحدهٔ آمریکا داده‌های مورد نیاز تاماهاک را از منابع مختلفی مانند اف-۳۵ تأمین می‌کند.

سابقهٔ اثبات‌شده

قابلیت‌های اف-۳۵ قبلاً در میدان نبرد اثبات شده است.

در اردیبهشت ۱۳۹۷، اسرائیل اعلام کرد، نخستین کشوری است که هواپیماهای اف-۳۵‌ای را به میدان نبرد اعزام کرده و آنها را برای اجرای دو حملهٔ هوایی مورد استفاده قرار داده است.

اسرائیل نخستین کشور پس از ایالات متحده بود که هواپیماهای اف-۳۵ را به‌دست آورد. این کشور برای اولین بار دو فروند هواپیمای اف-۳۵ را در سال ۱۳۹۵ دریافت کرد.

اسفند‌ماه سال گذشته، اسرائیل نیز تصاویر نخستین مورد از حملهٔ موفقیت‌آمیز اف-۳۵ در هوا که سال گذشته انجام شده بود را از حالت طبقه‌بندی خارج کرد.

ارتش اسرائیل اعلام کردند: «دو پهپاد [هواپیمای بدون سرنشین] ساخت ایران روز ۲۵ اسفند ۱۳۹۹ تلاش کردند به اسرائیل نفوذ کنند.»

در ادامهٔ این بیانیه آمده است: «نیروی هوایی اسرائیل این پهپادها را با استفاده از جت جنگندهٔ «ادیر» اف-۳۵آی با موفقیت رهگیری کرد و این نخستین رهگیری عملیاتی یک پهپاد توسط یک هواپیمای اف-۳۵‌آی در جهان بود.

به گزارش میلیتاری تایمز، تفنگداران دریایی آمریکا با استفاده از جت‌های اف-۳۵‌بی در شهریور ۱۳۹۷ نخستین مأموریت جنگی این هواپیما‌ها در خاورمیانه را در قالب حملهٔ هوایی به یک هدف ثابت اعلام‌نشده در افغانستان انجام دادند.

به‌گفتهٔ دیفنس نیوز، نیروی هوایی ایالات متحده در فروردین ۱۳۹۸ از دو فروند از هواپیماهای اف-۳۵‌ای خود در حمله به یک شبکهٔ تونل‌ها و انبار تسلیحات «دولت اسلامی» (داعش) در عراق استفاده کرده است.

لاکهید مارتین با انتشار بیانیه‌ای در فروردین سال جاری گزارش داد که نیروی هوایی ایالات متحده برای ۱۸ ماه پیاپی در حوزهٔ مسئولیت ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده (سنتکام) از اف-۳۵ استفاده کرده است.

این هواپیماهای اف-۳۵ طی آن بازهٔ زمانی ۱۳۱۹ سورتی پرواز عملیاتی انجام داده‌اند. در این بیانیه آمده است که این جنگنده‌ها ضمن «انداختن ۳۵۲ بمب» و ۳۷۷۴ عدد مهمات ۲۵ میلی‌متری را شلیک کرده‌اند.