تمرکز تازه بر شرکت هوآوی در پی ناکامی بالن جاسوسی؛ ابزاری برای نظارت چین

بالن نظارتی چین که اوایل بهمن بر فراز ایالات متحده به پرواز درآمد، باعث بروز خشم دیپلماتیک شد و نگرانی‌ها را در مورد شیوه‌های جمع‌آوری اطلاعات توسط پکن، از جمله از طریق هوآوی، غول مخابراتی، برانگیخت.

روز ۲۵ بهمن، جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی ایالات متحده، گفت پکن در حال اجرای «برنامه‌ای عامدانه و با تأمین مالی فراوان»، برای استفاده از بالن‌های ویژهٔ پرواز در ارتفاع بالا و به‌سختی قابل شناسایی، به‌منظور جاسوسی از ایالات متحده و دیگر کشورهاست.

ارتش آمریکا یک روز پیش از آن اعلام کرد که ایالات متحده قطعات مهم حسگر و قطعات الکترونیکی یک بالن نظارتی مشکوک چینی را که روز ۱۵ بهمن سرنگون کرده بود، یافته است.

این بالن چند روز در آسمان آمریکای شمالی، از جمله بر فراز چند سایت فوق‌سری تسلیحات هسته‌ای، پرواز کرد.

به گزارش سی‌ان‌ان، مهندسان پلیس تحقیقات فدرال ایالات متحده (اف‌بی‌آی) در آزمایشگاه دولتی ایالات متحده در کوانتیکو در ویرجینیا، در حال بررسی بقایای بازیابی شدۀ این بالن هستند و می‌کوشند توانایی‌های فنی این بالن را تا حد امکان درک کنند.

از آن جمله می‌توان به نوع داده‌هایی که بالن می‌تواند رهگیری و جمع‌آوری کند، ماهواره‌هایی که بالن به آنها مرتبط است، و نیز آسیب‌پذیری‌هایی احتمالی این بالن که ایالات متحده ممکن است بتواند از آنها بهره‌برداری کند اشاره کرد.

روز ۱۸ بهمن، واشنگتن پست به‌نقل از چند مقام ایالات متحده گزارش داد که طی تلاش‌های این بالن نظارتی که به‌مدت چند سال در استان هاینان، واقع در سواحل جنوبی چین فعالیت می‌کرد، اطلاعاتی در مورد تجهیزات و امکانات نظامی کشورها و مناطق راهبردی آتی مورد توجه چین جمع‌آوری شده است.

مقامات ایالات متحده هم‌رسانی جزئیات تحقیقات متعدد را با مقامات کشورهایی که توسط پکن هدف قرار گرفته‌اند، آغاز کرده است.

به گزارش واشنگتن پست، یک مقام ارشد دولت که نخواست نامش فاش شود، گفت: «هم‌پیمانان و شرکای ما علاقۀ بسیار زیادی به این موضوع داشته‌اند.»

این مقام، با اشاره به جمهوری خلق چین گفت: «بسیاری از آنها اذعان می‌کنند که آنها نیز ممکن است در این زمینه و یا در رابطه با یکی از موضوعات مورد علاقۀ جمهوری خلق چین آسیب‌پذیر یا حساس باشند.»

«مخاطرۀ غیرقابل قبول»

ناکامی بالن که اختلاف‌نظرهای جدی میان شهروندان چینی را در شبکه‌های اجتماعی آشکار کرد و سبب شد گمانه‌زنی‌هایی دربارهٔ وجود اختلافات بیشتر در دولت چین برانگیخته شود، تمرکز تازه‌ای را نیز بر شرکت هوآوی، بزرگترین شرکت فناوری چین، به‌وجود آورده است.

هوآوی که از نظر ظاهری یک تولید‌کنندۀ تلفن همراه و محصولات مصرفی بی‌خطر است، در واقع به‌شدت توسط دولت چین حمایت می‌شود و پیوندهای عمیقی با ارتش آزادیبخش خلق دارد.

در سال ۱۳۹۸، وزارت دادگستری ایالات متحده هوآوی را به توطئه برای سرقت اسرار تجاری ایالات متحده و دور زدن تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران و نیز ارتکاب تخلفات دیگر متهم کرد.

واشنگتن به‌دلیل نگرانی از موظف بودن هوآوی به هم‌رسانی اطلاعات با دولت چین، این شرکت را از تأمین سامانه‌های دولتی ایالات متحده منع کرده و از استفاده از تجهیزات آن در بخش خصوصی جلوگیری کرده است.

جسیکا روزنورسل، رئیس کمیسیون ارتباطات فدرال ایالات متحده، آبان‌ماه گذشته و در پی ممنوعیت تأیید تهیۀ تجهیزات مخابراتی جدید از هوآوی و زی‌تی‌ای، با انتشار بیانیه‌ای گفت: «این مقررات جدید بخش مهمی از اقدامات ما برای محافظت از مردم آمریکا در برابر تهدیدهای امنیت ملی مربوط به مخابرات است.»

این شرکت همچنان به‌شدت تحت بررسی دقیق دولت ایالات متحده قرار دارد.

رویترز به‌نقل از منابع آگاه گزارش داد که دولت بایدن دی‌ماه گذشته تأیید مجوزهای شرکت‌های آمریکایی برای صادر کردن اکثر اقلام به شرکت چینی هوآوی را متوقف کرد.

هوآوی مدت‌هاست که با محدودیت‌های صادراتی ایالات متحده در رابطه با اقلام مربوط به فناوری ۵جی و دیگر فناوری‌ها مواجه بوده است، اما مقامات وزارت بازرگانی ایالات متحده مجوزهایی را برای برخی از شرکت‌های آمریکایی به‌منظور فروش کالاها و فناوری‌های خاص به این شرکت صادر کرده‌اند.

یک فرد مطلع از این موضوع گفت که اکنون مقامات ایالات متحده در حال ایجاد یک سیاست رسمی جدید مبنی بر منع ارسال اقلام به هوآوی هستند. این شامل اقلامی زیر سطح ۵جی، از جمله ۴جی، وای‌فای۶ و ۷، هوش مصنوعی، و اقلام محاسباتی و ابری با عملکرد بالا است.

رویترز به‌نقل از یک فرد دیگر گزارش داد که مجوزهای تراشه‌های ۴جی که نمی‌توانستند برای ۵جی استفاده شوند و ممکن است قبلاً تأیید شده باشد، نیز رد می‌شدند.

سایر کشورهای غربی نیز با استناد به خطرات امنیتی، دسترسی گوشی‌های هوآوی به شبکه‌های تلفن همراه ۵جی را مسدود کرده‌اند.

برای نمونه، سرویس‌های امنیتی لیتوانی با انجام تحقیقاتی ر در مورد گوشی‌های هوآوی متوجه شدند که برخی از مدل‌ها حاوی خطرات امنیتی عمده‌ای هستند.

مارگاریس ابوکویسیوس، معاون وزیر دفاع لیتوانی، در سال ۱۴۰۰ به صدای آمریکا گفت: «این بهترین اقدام برای کاهش ریسک است.»

او گفت، کشورهای دیگر باید به این تحقیقات توجه کنند و اتخاذ همین رویه را مد نظر قرار دهند.

او به صدای آمریکا گفت: «به‌نظر من پژوهش ما نشان‌دهندۀ این است که ما چگونه باید از این بحث در بخش مخابرات فراتر برویم و به بخش‌های دیگر نیز بیندیشیم.»‌

در این گزارش آمده است که گوشی‌های هوآوی تهدید محسوب می‌شوند؛ چرا که کاربران را به‌صورت خودکار به فروشگاه‌های برنامه‌های کاربردی شخص ثالث با قابلیت میزبانی برنامه‌های آلوده به ویروس، هدایت می‌کنند.

نظارت جهانی

سال‌هاست که شواهد فزاینده از سراسر جهان نشان‌دهندۀ نقش محوری هوآوی در فعالیت‌های نظارتی چین است.

در سال ۱۴۰۰، واشنگتن پست مطلب خبری مهمی را دربارۀ هوآوی منتشر کرد. در این مطلب روزنامه‌نگاران بیش از ۱۰۰ فایل پاورپوینت هوآوی را که بسیاری از آنها طبقه‌بندی «محرمانه» داشتند، بررسی کردند.

در این گزارش آمده است: «این ارائه‌های ویژۀ بازاریابی در یک تارنمای عمومی هوآوی منتشر شده بود و اواخر سال گذشتۀ میلادی توسط این شرکت حذف شد. هوآوی در تبلیغات بازریابی خود می‌گوید که این فایل‌ها چگونه می‌توانند به مقامات دولتی کمک کنند که افراد را از طریق صدایشان شناسایی کنند، افراد سیاسی مد نظرشان را تحت نظارت قرار دهند، برنامه‌های بازآموزی ایدئولوژیک و کار زندانیان را مدیریت کنند، و به خرده‌فروشان در ردیابی مشتریان‌شان با استفاده از فناوری تشخیص چهره کمک کنند.»

همچنین، هوآوی به برنامۀ تشخیص چهرۀ پکن در شین‌جیانگ چین ارتباط داده شده است. میلیون‌ها مسلمان در شین‌جیانگ به‌زور به «اردوگاه‌های بازآموزی» منتقل شده‌اند و تحت انواع شکنجه، تجاوز جنسی، و آزار و اذیت قرار گرفته‌اند.

طی سال‌های اخیر، بودجۀ فعالیت‌های نظارتی در شین‌جیانگ به ‌شدت افزایش یافته و به بهانۀ جلوگیری از تروریسم، از فناوری‌های تشخیص چهره، اسکن عنبیۀ چشم، جمع‌‌آوری دی‌ان‌‌ای و هوش مصنوعی در سراسر استان استفاده شده است.

تحقیقاتی که در سال ۱۳۹۹ توسط نشریۀ ویژۀ صنعت نظارت موسوم به «آی‌وی‌پی‌ام» و واشنگتن پست انجام شد به این نتیجه رسید که هوآوی به‌همراه تعدادی دیگر از شرکت‌های مرتبط با دولت چین در زمینۀ آزمایش و تأیید «هشدار اویغور» با یکدیگر همکاری کرده‌اند.

واشنگتن پست همان زمان نوشت: «بنا بر این گزارش آزمایش، اگر سامانه چهرۀ یکی از اعضای این گروه اقلیت عمدتاً مسلمان را تشخیص دهد، می‌تواند با صدور هشدار اویغور، به‌صورت بالقوه او را به پلیس چین معرفی کند.»

یک نرم‌افزار تشخیص چهره که توسط علی‌بابا، غول فناوری، ساخته شده و هوآوی آن را آزمایش کرده است، نشان داده است که مشتریان چگونه می‌توانند چهرۀ اویغورها و سایر اقلیت‌های قومی را در تصاویر و ویدیوها تشخیص دهند.

هوآوی همچنین با شرکت «مگوی»، از بزرگ‌ترین ارائه‌دهندگان فناوری تشخیص چهرۀ این کشور، همکاری کرده است.

آی‌پی‌وی‌‌ام به یک نسخۀ محرمانه از «گزارش تعامل‌پذیری» هوآوی دست یافته است که در آن به نحوۀ همکاری دو شرکت در سال ۱۳۹۷ برای آزمایش یک سامانۀ دوربین هوش مصنوعی پرداخته شده است؛ سامانه‌ای که می‌تواند چهرۀ افراد را در میان جمعیت اسکن کند و سن، جنسیت، و قومیت آنها را تخمین بزند.

مایا ونگ، یکی از پژوهشگران ارشد امور چین در دیده‌بان حقوق بشر، در این‌باره گفت که پکن به‌شکل فزاینده‌ای از فناوری نظارت بر افراد به کمک هوش مصنوعی برای نظارت بر عموم مردم و سرکوب اقلیت‌‌ها، معترضان، و سایر افرادی که برای حکومت تهدید محسوب می‌شوند، استفاده کرده است.

ونگ در سال ۱۳۹۹ به واشنگتن پست گفت: «جاه‌طلبی چین در زمینۀ نظارت بر افراد بسیار بسیار بسیار فراتر از آزار و اذیت اقلیت‌‌هاست.»