تداوم بحران غذایی در لبنان به‌دلیل کمبود گندم و ادامه یافتن قاچاق

بیروت - بانک جهانی در گزارش اخیر خود اعلام کرد بحران غذایی در جهان در اثر حملۀ روسیه به اوکراین همچنان ضربات سنگینی را به لبنان وارد می‌کند، چراکه این کشور ٧۰% گندم مورد نیاز خود را از اوکراین وارد می‌کند که خود درگیر جنگ شده است.

این مؤسسۀ مالی بین‌المللی در گزارشی که در مردادماه منتشر شد اعلام کرد لبنان همچنان با افزایش قیمت مواد غذایی، افزایش تورم و کاهش ارزش پول دست به گریبان است.

بر اساس داده‌های موجود از اسفندماه سال گذشته تا خردادماه امسال، در لبنان نرخ تورم اسمی مواد غذایی یعنی ارزش پولی آن ٣٣٢% در سال برآورد شد. در همین حال، نرخ تورم واقعی مواد غذایی، یعنی ارزش آن در مقایسه با دورۀ زمانی قبلی به ١٢٢% در سال افزایش یافت.

یافته‌ها نشان می‌دهد اکثر لبنانی‌ها دچار فقر هستند و به‌دلیل قاچاق گندم و آرد یارانه‌ای به سوریه و همچنین نیازهای غذایی جامعۀ پناهجویان، امنیت غذایی به خطر افتاده است.

از آنجا که هیچ طرح ملی به‌منظور تأمین کالاهای ضروری برای مردم لبنان وجود ندارد، کشاورزان درۀ بقاع مناطق وسیعی را به کشت گندم و ذرت اختصاص داده‌اند.

اما حجم تولید آنها برای تأمین ذخیرۀ غذایی کفایت نمی‌کند.

غارت منابع به‌وسیلۀ قاچاقچیان

میشل اسکاف یکی از گندمکاران به المشارق گفت لبنان «به مدت چهار دهه» با پیامدهای ویرانگر قاچاق از مرز به سوریه مواجه بوده است.

او گفت: «امروز لبنان به‌خاطر بحران پناهجویان سوری که باعث شده است جمعیت لبنان ٢٥% افزایش یابد، بهای سنگینی برای امنیت غذایی خود می‌پردازد.»

به‌گفتۀ او لبنان به‌دلایل زیادی «از جمله فقدان مناطق وسیع برای کشت گندم» قادر نیست به امنیت غذایی دست پیدا کند.

درۀ بقاع برای مدت‌های مدید سبد نان لبنان محسوب می‌شده است، اما این منطقه در عین حال تحت سلطه حزب‌الله است و مرکز کشت حشیش نیز بوده است. به همین دلیل، این گروه از این منطقه برای تأمین مالی فعالیت‌های خود بهره می‌گیرد.

بعضی از کشاورزان که به دنبال کسب درآمد بیشتر در این دوران سخت هستند، وسوسه شده‌اند تا دست به کشت محصولاتی مانند حشیش و خشخاش بزنند که برای تولید مواد مخدر مورد استفاده قرار می‌گیرد. ناتوانی حکومت نیز باعث تشدید این وضعیت شده است.

نجیب فارس، مدیر اتحادیۀ گندمکاران لبنان به المشارق گفت کشاورزان لبنانی «سال‌ها است که پیامدهای جنگ سوریه و بحران‌های اقتصادی و مالی لبنان را متحمل شده‌اند.»

او گفت: «این مسئله باعث شده است کشاورزان به‌دلیل توقف اجباری صادرات محصولات به خلیج فارس با مشکلات مالی مواجه شوند.»

در فروردین‌ماه ١٤۰۰ دولت عربستان سعودی پس از توقیف بیش از پنج میلیون قرص کاپتاگون که در داخل میوه‌ها جاسازی شده بود، واردات میوه و سبزیجات را از لبنان به حالت تعلیق درآورد. این محموله تنها یکی از تلاش‌های متعدد و ناکام برای قاچاق بود.

فارس گفت: «ما امروز با پیامدهای جنگ در اوکراین روبه‌رو هستیم که باعث افزایش قیمت مواد اولیه، به‌ویژه بذر و کود شده است و مشکلاتی را که قبلاً داشتیم تشدید کرده است».

«سیاست احمقانه»

فارس گفت گندمکاران لبنانی با «سیاست احمقانۀ اجرا شده توسط مسئولان بخش کشاورزی کشور» مواجه هستند.

به‌گفتۀ فارس، کشاورزان لبنانی گندم سخت می‌کارند که در تهیه شیرینی و کیک استفاده می‌شود.

او افزود با بروز جنگ در اوکراین، کشاورزان لبنان در زمینۀ واردات گندم نرم که برای تولید نان مورد استفاده قرار می‌گیرد، با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو هستند.

«ما با نجیب میقاتی، نخست‌وزیر مشورت کردیم و از او خواستیم کشت گندم نرم را جایگزین گندم سخت کند، اما پاسخی دریافت نکردیم.»

فارس اعلام کرد: «اگر دولت سیاستی جدی برای تأمین ذخایر مواد غذایی و تهیه بذر گندم نرم مقاوم در برابر بیماری‌های قارچی اتخاذ کند ٢٥۰۰ کشاورز آماده هستند کشت گندم نرم را شروع کنند.»

«این کار ما را قادر می‌کند نیمی از گندم مورد نیاز لبنان را تأمین کنیم.»

فارس گفت لبنان سالانه حدود ٥٥۰،۰۰۰ تن گندم نرم برای تولید نان وارد می‌کند که ٨٥% مبلغ آن به صورت یارانه پرداخت می‌شود، اما نیمی از این مقدار گندم در ازای دریافت پول نقد (به دلار آمریکا) به سوریه قاچاق می‌شود.

پیامدهای جنگ اوکراین

آنتوان حویک، مدیر انجمن کشاورزان لبنان به المشارق گفت جنگ اوکراین «عواقب جهانی فاجعه‌باری داشته است که بر لبنان نیز تأثیر گذاشته است».

او گفت: «لبنانی‌ها با بحران‌های متعددی مواجه هستند و دولت هیچ برنامه‌ای برای مقابله با این بحران ندارد، همین مسئله وضعیت اقتصادی و معیشتی آنها را ویران کرده است.»

او افزود، در همین حال، ادامۀ قاچاق کالا به سوریه باعث افزایش قیمت مواد غذایی به‌ویژه قیمت گندم و سوخت یارانه‌ای شده است.

به‌گفتۀ او کشاورزان باید برای خرید سوخت، کود و سموم کشاورزی قیمت‌های بالایی را به دلار آمریکا بپردازند.

حویک گفت کشاورزی لبنان قادر است ذخایر مواد غذایی را تأمین کند، به شرطی که استراتژی‌های معقولی تدوین شود و دولت از مزارع و کشاورزان حمایت کند.