پیش‌بینی کاهش بحران نان لبنان پس از تصویب وام بانک جهانی برای واردات گندم

بیروت -- انتظار می رود که موافقت اخیر مجلس لبنان با وام ۱۵۰ میلیون دلاری بانک جهانی برای واردات گندم در شرایط کمبود شدید نان یارانه‌ای، قیمت نان را در بحبوحۀ بحران اقتصادی کشور تثبیت کند.

امین سلام، وزیر اقتصاد لبنان، گفت که بانک جهانی در اردیبهشت به منظور امنیت غذایی در لبنان بحران‌زده یک وام ۱۵۰ میلیون دلاری را امضا کرد و مجلس نیز روز ۴ مرداد آن وام را تصویب کرد.

مقامات لبنانی امیدوارند که وام بانک جهانی به کاهش وخامت بحران گندم ناشی از تهاجم روسیه به اوکراین کمک کند.

لبنان سالانه ۶۵۰ هزار تن گندم مصرف می‌کند.

منابع در این باره که آیا اوکراین ۶۰ درصد یا ۸۰ درصد گندم لبنان را تأمین می‌کند با هم تفاوت دارند.

تهاجم روسیه و تداوم جنگ، کشاورزان اوکراین را مستأصل کرده است. اوکراین به‌منزلۀ سبد نان بخش اعظم منطقه محسوب می‌شود. مسدود شدن دریای سیاه توسط مسکو باعث شد که حمل‌ونقل غلات از اوکراین به‌مدت پنج ماه متوقف شود.

پس از به نتیجه رسیدن طرحی با میانجیگری آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، و ترکیه، روز دوشنبه (۱۰ مرداد) نخستین محمولۀ غلات اوکراین از زمان آغاز تهاجم روسیه در بهمن‌ماه گذشته بندر اودسا در دریای سیاه را ترک کرد.

سفر کشتی رازونی با پرچم سیرالئون به لبنان به‌منظور بررسی نشانه‌هایی از چگونگی اجرای نخستین توافقنامۀ امضا شده توسط مسکو و کی‌یف پس از حملۀ روسیه به همسایه‌اش، از نزدیک زیر نظر گرفته شده است.

لبنان شاهد کمبود شدید و بی‌سابقۀ نان است. این مسئله مشتریان را وادار کرده است که روزانه برای خرید یک بسته نان، که با یارانۀ بانک مرکزی ارائه می‌شود، ساعت‌ها در صف بایستند.

در طول ساعات طولانی انتظار، گهگاه درگیری‌هایی در این صف‌ها رخ می‌دهد و نیروهای امنیتی باید مداخله کنند و اطمینان یابند که نان به‌طور منظم توزیع می‌شود.

نان یارانه‌ای هم در بیشتر موارد به مقدار زیادی خریداری می‌شود و سپس در بازار سیاه توسط دلالان فرصت‌طلب فروخته می‌شود.

بحران چندجانبه

لبنان در حال حاضر بحران اقتصادی خفقان‌آوری را تحمل می‌کند؛ بحرانی که بانک جهانی آن را در شمار بدترین بحران‌های ۱۷۰ سال گذشته جهان قرار داده است.

پول ملی لبنان بیش از ۹۰% قدرت خرید خود را در برابر دلار از دست داده است. این امر موجب کاهش توانایی بانک مرکزی برای پرداخت یارانه به واردات بسیاری از کالاها از جمله گندم، دارو، و سوخت شده است.

بر خلاف گذشته بانک «دو لیبان» دیگر قادر به اعطای یارانه برای واردات گندم نیست. این در حالی است که دولت لبنان نیز از زمان انفجار ۱۴ مرداد ۱۳۹۹ دیگر توان ذخیرۀ مقادیر زیاد گندم در سیلوهای بندر بیروت را ندارد.

محدود بودن ظرفیت ذخیره‌سازی سبب محدود شدن مقدار آرد توزیعی به نانوایی‌ها شده و این امر نیز باعث شده که تولید نان جیره‌بندی شود.

وزارت اقتصاد قیمت یک بسته نان را ۱۳ هزار پوند لبنان (۸٫۶۲ دلار) تعیین کرده است. این وزارتخانه در دو سال گذشته چندین بار این مبلغ را افزایش داده است.

جرج مکرزل، یکی از ساکنان محلی، در حالی که بیرون یک نانوایی در مزرعه یشوع در صف نان منتظر بود، گفت که برخی از مصرف‌کنندگان لبنانی وام بانک جهانی را نشانه‌ای دال بر کاهش قریب‌الوقوع یارانه‌های گندم توسط بانک «دو لیبان» می‌دانند.

مکرزل صف‌های نان را تحقیرآمیز دانست و یادآور شد که بحران نان تداعی‌کنندۀ بحران اخیر بنزین در کشور است.

شربل کلاس، یکی دیگر از ساکنان محلی، گفت: «ما در لبنان با یک بحران واقعی نان مواجه هستیم. این امر من، همسرم، و مادرم را مجبور کرده است که مصرف نان‌ خود را کاهش دهیم تا بتوانیم برای فرزندم شیر کافی تهیه کنیم.»

او گفت: «امیدوارم وام بانک جهانی بحران گندم را حل کند.» شاربل با یادآوری ضرورت بازپرداخت این وام گفت: «تا همین حالا هم به سختی دوام آورده‌ایم.»

مزایا و معایب وام

آنتوان سیف، رئیس انجمن صنفی صاحبان نانوایی‌ها در جبل لبنان، گفت که وام بانک جهانی برای مدت شش ماه به تأمین گندم لبنان کمک خواهد کرد.

او افزود،‌ این کشور ماهانه به وارد کردن ۳۵ هزار تن گندم از اوکراین و روسیه نیاز دارد.

او به المشارق گفت که بی‌تردید این وام اهمیت دارد؛ چرا که گندم مورد نیاز برای تهیۀ نان را برای لبنانی‌ها فراهم می‌کند، اما اعطای این وام با شرایطی، از جمله لغو یارانۀ گندم و جیره‌بندی نان، است.

سیف گفت، از دلایل مهم کمبود نان این است که «گندم، آرد، و نان به سوریه قاچاق می‌شود؛ چرا که مرزها باز است.»

او گفت، مسئولیت دولت لبنان است که با این قاچاق مبارزه کند.

آنتوان فرح، اقتصاددان، به المشارق گفت که وام تخصیص خرید گندم توسط بانک جهانی از «مزایا و معایبی» برخوردار است.

او گفت: «مزایای این وام شامل این واقعیت است که لبنان، که از کمبود پول نقد رنج می‌برد، قادر است وامی با مبلغ ثابت را که ممکن است برای واردات گندم برای یک سال کافی باشد، دریافت کند.»

او یادآور شد، این موضوع که «این وامی آسان است و دورۀ بازپرداخت آن برای لبنان بسیار طولانی و راحت است» یک مزیت محسوب می‌شود.

به‌گفتۀ او، از معایب این وام آن است که امکان دارد یارانه‌های گندم لغو شود و کارت‌های جیره‌بندی صادر شود که این امر «فقر و تحقیر لبنانی‌ها را افزایش خواهد داد.»