«شریک هرج و مرج»: فروش پهپاد به همۀ خریداران در خاورمیانه توسط چین

ناظران می‌گویند، پکن در حال گسترش صدور پهپادهای نظامی خود به مشتریان در سراسر خاورمیانه است. این در حالی است که حکومت چین به‌منظور جلوگیری از رسیدن سایر پهپادهایش به شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران در سراسر منطقه هیچ اقدامی نمی‌کند.

به‌گفتۀ باربارا لیف، معاون وزیر امور خارجۀ ایالات متحده در امور خاور نزدیک، چین وسایل نقلیۀ مسلح بدون سرنشین (پهپاد) شلیک‌شده توسط شبه‌نظامیان نیابتی ایران در سال‌های اخیر را تأمین کرده است.

لیف روز ۱۳ مرداد به اعضای کمیتۀ روابط خارجی سنا گفت: «پهپادهای مورد استفاده این نیابتی‌های [ایرانی] چینی هستند. آنها توسط حکومت [چین] ارائه نشده‌اند، اما حکومت نیز برای محدود کردن این جریان تلاشی نمی‌کند.»

او از سران خلیج فارس خواست پکن را پاسخگو کنند؛ چرا که «چین به‌نوعی از مسئولیت خود در ارتکاب به قتل شانه خالی می‌کند.»

شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران مسئولیت چندین حملۀ مرگبار پهپادی به اهداف گوناگون از جمله تأسیسات نفتی در عربستان سعودی و امارات متحدۀ عربی، یک نفتکش متعلق به اسرائیل در سواحل عمان، و پایگاه‌های میزبان نیروهای آمریکایی در عراق را بر عهده گرفته‌اند.

«شریک تروریسم و هرج و مرج»

ربیع الجواری، تحلیلگر نظامی عراقی، با اشاره به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران، گفت: «چین شریک تروریسم و هرج و مرجی است که گروه‌های وابسته به سپاه در خاورمیانه به‌راه انداخته‌اند.»

به‌گفتۀ او، چین به‌منظور کسب منافع اقتصادی و تقویت بیشتر اقتصاد خود با چندین کشور در این منطقۀ نفت‌خیز تعامل می‌کند.

او گفت: «چینی‌ها به ایران پهپاد می‌دهند و هم‌زمان قراردادهایی را برای فروش هواپیماهای بدون سرنشین به کشورهای خلیج‌فارس امضا می‌کنند ... آنها در ادامۀ تلاش‌هایشان برای سلطه بر منابع نفت و گاز جهان، در پی کسب منافع مالی هستند.»

الجواری گفت که رفتار چین «امنیت منطقه را به خطر می‌اندازد و میان کشورهای منطقه مسابقۀ تسلیحاتی به‌وجود می‌آورد و این می‌تواند آتش درگیری و جنگ را شعله‌ور کند.»

«خواستۀ نهایی پکن این است که با تفرقه‌افکنی میان کشورها، خواه با استفاده از نیروی مرگبار و خواه با به‌کارگیری قدرت نرم، نفوذش را بر منطقه تحمیل کند.»

به‌گفتۀ او، چین و ایران در خاورمیانه اهداف یکسانی دارند. «ایران اکنون یکی از اعضای ائتلاف ضدغرب به رهبری چین و روسیه است و قصد دارد از طریق تلاش برای تضعیف همسایگانش، نفوذ خود را گسترش دهد.»‌

روی آوردن کشورهای عربی به چین برای تهیۀ تسلیحات

در همین حال، عربستان سعودی و امارات متحدۀ عربی در ردۀ سه کشور اول جهان در زمینۀ پروژه‌های ساخت و ساز چین تحت عنوان «طرح کمربند و جاده» که با نام یک کمربند، یک جاده نیز شناخته می‌شود، قرار دارند.

اسفندماه گذشته مقامات شرکت‌های سعودی و چینی توافقنامه‌ای را برای احداث کارخانۀ تولید هواپیماهای بدون سرنشین در کشور پادشاهی عربستان امضا کردند.

شرکت سامانه‌های پیشرفته ارتباطات و الکترونیک عربستان سعودی و گروه فناوری الکترونیک چین، که یک شرکت عظیم دفاعی متعلق به حکومت چین است، طرف‌های این توافقنامه بودند.

ریاض در سال ۱۳۹۳ خرید پهپادهای چینی را با خریداری پهپادهای «وینگ لونگ ۲» و «سی‌اچ-۴» آغاز کرد. این پهپادها اعضای خانواده‌ای از پهپادها هستند که از روی پهپاد آمریکایی «ام‌کیو-۹ ریپر» نسخه‌برداری شده‌اند.

این خانوادۀ پهپادها از توانایی انجام عملیات مراقبت و شناسایی و حمل دو موشک هوا به زمین برخوردارند.

دیفنس نیوز فروردین امسال گزارش داد، چین که در گذشته تأمین‌کننده اصلی تسلیحات خاورمیانه نبوده، طی سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹ حجم انتقال تسلیحات خود به عربستان سعودی و امارات را درمقایسه با دورۀ چهارسالۀ منتهی به سال ۲۰۱۵ به ترتیب، ۳۸۶ و ۱۶۹ درصد افزایش داد.

بر اساس گزارش‌ها، امارات همچنین چندین پهپاد «وینگ لونگ» ساخت چین را خریداری کرده است. عراق، اردن، و الجزایر نیز پهپادهای چینی «سی‌اچ-۴بی» را خریده‌اند.

لیف گفت: «چینی‌ها، دقیقاً به این دلیل که فناوری پهپاد را عملاً به انحصار خود درآورده‌اند، توانسته‌اند جای پای بزرگی برای خود پیدا کنند و بدون رعایت هر گونه قاعده و مقررات آنها را در سراسر منطقه پخش کرده‌اند.»

او گفت، با این حال، به‌رغم نفوذ راهبردی فزایندۀ چین در خاورمیانه، واشنگتن به‌دلیل مشارکت‌های دفاعی بی‌مانند خود با هم‌پیمانانش در منطقه نقش رهبری خود را حفظ کرده است.

جو بایدن، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، تیرماه در شورای همکاری خلیج فارس در عربستان سعودی، بر مشارکت راهبردی میان ایالات متحده و کشورهای خلیج فارس تأکید کرد.

او گفت: «ما خاورمیانه را رها نخواهیم کرد و در آن یک خلأ که چین، روسیه، یا ایران بخواهند آن را پر کنند، باقی نخواهیم گذاشت.»

نگرانی پیرامون اتکا به چین

کشورهای عرب منطقه، به‌ویژه به‌دلیل حملات پیاپی پهپادی و موشکی شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران، نگران تهدیدهای فزاینده از سوی جمهوری اسلامی هستند.

این نگرانی سبب شده است که آنها با روی آوردن به چین و هم‌زمان حفظ روابط محکم خود با ایالات متحده، منابع تأمین تسلیحات و پهپادهای خود را متنوع کنند.

اما تحلیلگران هشدار می‌دهند که اتکا به چین ایدۀ خوبی نیست؛ چرا که چین متحد راهبردی ایران است، به‌طور غیرمستقیم از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پشتیبانی می‌کند، به سپاه قطعات و موتور پهپاد می‌فروشد، و به تهران کمک می‌کند که زرادخانۀ پهپادهای خود را توسعه دهد.

به‌گفتۀ ناظران، این پهپادها توسط سپاه مونتاژ می‌شوند. سپس سپاه آنها را به نیروهای نیابتی خود در عراق، سوریه، لبنان، و یمن می‌فرستد تا به‌عنوان ابزاری برای برانگیختن درگیری و تروریسم در منطقه مورد استفاده قرار گیرد.

همچنین، پکن به ایران کمک می‌کند تا سامانه‌های هدایت پهپادهایش را با بهره‌گیری از ناوبری ماهواره‌ای و خطوط ارتباطی بهبود بخشد.

رسانه‌های خبری ایران در مهرماه ۱۳۹۴ گزارش دادند صنایع الکترونیک ایران، که یکی از شرکت‌های تابعۀ دولتی زیرمجموعۀ وزارت دفاع است، قراردادی را با چین به‌منظور خرید فناوری چینی «بی‌دو» و راه‌اندازی یک سامانۀ ناوبری ماهواره‌ای در ایران برای مقاصد نظامی امضا کرده است.

از آن زمان تاکنون، ایران به‌طور فزاینده‌ای مشارکت خود را با چین گسترش داده است.

این دو کشور سال گذشته یک «پیمان همکاری راهبردی» محرمانه ۲۵ ساله را امضا کردند.

این قرارداد ۴۰۰ میلیارد دلاری که جزئیات آن در بهترین حالت مبهم است، بخشی از طرح گستردۀ چین برای تأمین مالی پروژه‌های زیرساختی و افزایش نفوذ آن کشور در جهان است.

کاربران ایرانی شبکه‌های اجتماعی و کنشگران جامعۀ مدنی از رژیم حاکم بر تهران به‌دلیل «فروش ایران» به پکن به‌شدت انتقاد کردند.