مقابلۀ فعالانه عراق با قاچاق سوخت توسط گروه‌های نیابتی ایران

مقامات عراق گفتند این کشور فعالانه اقداماتی را به‌منظور مقابله با عملیات گستردۀ قاچاق نفت توسط شبکه‌های وابسته به ایران انجام داده است. قاچاق نفت موجب تقویت نیروهای نیابتی منطقه‌ای ایران شده است و بحران سوخت عراق را تشدید کرده است.

شبکه‌های وابسته به ایران مقادیر زیادی فرآورده‌های نفتی را به‌صورت زمینی به سوریه و لبنان قاچاق می‌کنند تا به متحدان تهران در زمینۀ غلبه بر کمبود سوخت کمک کنند. این در حالی است که خودروهای عراقی صف‌های طویلی را در بیرون از پمپ بنزین‌ها تشکیل می‌دهند.

در عراق بسیاری از پمپ بنزین‌ها به‌دلیل کمبود مواد سوختی به‌ناچار کارشان را متوقف کرده‌اند.

حکیم الزمیلی، معاون رئیس پارلمان عراق در جلسۀ روز ١٥ خردادماه با مقامات امنیتی به این معضل اشاره کرد. در این جلسه همۀ احزاب توصیه کردند دولت اقدامات بیشتری را برای متوقف کردن قاچاق و کسانی که در پشت پردۀ آن هستند، انجام دهد.

او به شرکت‌کنندگان در این جلسه گفت نفت قاچاق شده به خارج از عراق معادل «نیمی از کل صادرات نفت کشور» است و اشاره کرد که درآمدهای حاصل از این معاملات غیرقانونی به جیب نهادهای مافیایی می‌رود.

شرکت ملی نفت عراق در اواخر فروردین‌ماه برآورد کرد که امسال، هفت میلیون لیتر سوخت در روز قاچاق شده است که نزدیک به نیمی از کل تولید روزانه کشور است.

این شرکت اعلام کرد تولید روزانۀ بنزین عراق حدود ١٥ میلیون لیتر و مصرف آن ٣۰ میلیون لیتر است.

به‌گفتۀ این شرکت، اگرچه عراق از نظر ذخایر نفتی کشوری غنی محسوب می‌شود و صادرات نفت خام آن افزایش یافته است، با این حال پالایشگاه‌های اصلی آن هنوز با توانی کمتر از ظرفیت واقعی خود کار می‌کنند.

شرکت ملی نفت عراق افزود بسیاری از تأسیسات «قدیمی موجود» در نبردهای بیرون راندن «دولت اسلامی عراق و شام» (داعش) آسیب دیده‌اند.

بر اساس اطلاعات شرکت بازاریابی نفت عراق، بغداد در سال ١٤۰۰ به‌منظور تأمین تقاضای داخلی، بیش از ٣ میلیارد دلار مشتقات نفتی وارد کرده است.

مجلۀ فارین پالیسی در روز ١ اردیبهشت‌ماه گزارش داد: «با افزایش قیمت نفت، تعدادی از شهرهای عراق با کمبود سوخت روبه‌رو شده‌اند» که بخشی از آن به‌دلیل قاچاق سوخت است.

این مجله گفت بخشی از این سوخت به سوریه قاچاق می‌شود.

سرقت و قاچاق

به‌گفتۀ اعلا النشو، تحلیلگر امور استراتژیک، گروه‌های نیابتی ایران در پشت پردۀ سرقت و قاچاق نفت خام و فرآورده‌های نفتی هستند.

او به المشارق گفت: «این گروه‌های نیابتی از نفوذ خود برای سرقت نفت و بارگیری آن در تانکرهایی استفاده می‌کنند که از طریق روزنه‌های مرزی به مقصد مواضع شبه‌نظامیان ایرانی در غرب سوریه ارسال می‌شوند.»

او گفت: «حتی برخی محموله‌های قاچاق به‌منظور تأمین سوخت برای حزب‌الله، به لبنان فرستاده می‌شود.»

النشو متذکر شد شبه‌نظامیان عراقی مورد حمایت ایران در حال بر باد دادن ثروت نفتی کشور به‌منظور حمایت از متحدان و گروه‌های نیابتی تهران در منطقه هستند.

به‌گفتۀ او این فعالیت غیرقانونی منبع درآمدی کلیدی برای شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران محسوب می‌شود که از قاچاق نفت و فروش آن به دلالان بازار سیاه سود زیادی کسب می‌کنند.

النشو گفت دولت عراق هر سال حدود سه تریلیون دینار عراق (٢.١ میلیارد دلار) صرف یارانۀ محصولات نفتی، به‌ویژه بنزین و نفت سفید می‌کند.

او گفت وزارت نفت عراق سوخت را با قیمت‌های یارانه ای ٤٥۰ تا ٦٥۰ دینار عراق به ازای هر لیتر (۰/٣١ دلار و ۰/٤٥ دلار) برای فروش به پمپ بنزین‌ها می‌دهد، اما شبه‌نظامیان و باندهای قاچاق نفت این سوخت را به سرقت می‌برند و به قیمت‌های بسیار بالاتری می‌فروشند.

به‌گفتۀ او دولت از طریق تلاش‌های مشترک نهادهای امنیتی و وزارتخانه‌ها، به مقابلۀ تهاجمی با شبکه‌ها و شبه‌نظامیان دخیل در قاچاق نفت ادامه می‌دهد تا ضمن حفظ ثروت ملی و به بحران سوخت پایان دهد.

مقابلۀ امنیتی

شورای امنیت ملی عراق در روز ٢٢ تیرماه طی بیانیه‌ای گفت دولت عراق از دی‌ماه سال گذشته تاکنون بیش از یک میلیون لیتر نفت قاچاق و ٤٩ تانکر سوخت مورد استفاده برای قاچاق را توقیف کرده است.

در طی این مدت ١١٧ قاچاقچی در عملیات‌های ضربتی به مخفیگاه‌هایشان دستگیر شدند و مخازن ذخیره‌سازی سوخت نیز کشف و ضبط شد.

ادارۀ پلیس انرژی عراق در بیانیۀ روز ١٣ تیرماه خود اعلام کرد ١/٧٧٥ میلیون لیتر انواع فرآورده‌های نفتی را که قرار بود قاچاق شود، توقیف کرد.

در تیرماه جمعاً ١٢٣ قاچاقچی دستگیر شدند.

این اداره گفت که عملیاتش شامل کشف تخلفات گروه‌های مافیایی در خطوط لولۀ نفت است.

یگان‌های ارتش عراق نیز با افزایش گشت‌زنی‌ها در امتداد مرز سوریه اقداماتی را برای جلوگیری از قاچاق نفت انجام داده‌اند. این گشت‌زنی‌ها منجر به دستگیری قاچاقچیان و انجام اقداماتی به‌منظور جلوگیری از عبور تانکرهای سوخت شده است.

نیروهای امنیتی علاوه بر مقابله در مرزها، به‌منظور نظارت بر پمپ بنزین‌ها و جلوگیری از تخلفات، سرقت و دستکاری در پمپاژ و ذخیره‌سازی بنزین با وزارت نفت همکاری می‌کنند.