ایران برای جنگ اوکراین به ارتش فرسودۀ روسیه پهپاد می‌دهد

واشنگتن -- یک مقام آمریکایی روز دوشنبه (۲۰ تیر) گفت ایران قصد دارد صدها پهپاد مسلح جنگی را برای روسیه تأمین کند تا در جنگ اوکراین از آنها استفاده شود.

جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، گفت اطلاعات دریافتی ایالات متحده حاکی از آن است که ارتش روسیه پس از تحمل خسارات سنگین در اوکراین، در تأمین سلاح خود دچار مشکل شده است.

سالیوان در یک جلسۀ توجیهی کاخ سفید گفت: «دولت ایران در حال آمادگی برای تأمین سریع چند صد هواپیمای بدون سرنشین (پهپاد) برای روسیه، از جمله پهپادهای مسلح، است».

او گفت: «اطلاعات ما همچنین نشان می‌دهد ایران در حال آمادگی برای آموزش نیروهای روسیه در زمینۀ استفاده از این پهپادهاست، به‌طوری که جلسات آموزش اولیه قرار است از همین اواسط تیرماه برگزار شود».

سالیوان گفت مشخص نیست که آیا ایران هنوز هیچ‌یک از این پهپادها را به روسیه تحویل داده است یا خیر.

سالیوان گفت: «از دیدگاه ما، همچنان سهم خود را در حفظ دفاع مؤثر از اوکراین ایفا خواهیم کرد و به مردم اوکراین کمک می‌کنیم تا نشان دهند که تلاش روسیه برای محو کردن اوکراین از نقشه بی‌ثمر خواهد بود».

وزارت امور خارجۀ ایران روز سه‌شنبه به این موضوع واکنش نشان داد و بدون اشارۀ خاصی به پهپادها، گفت از زمان تجاوز روسیه به اوکراین در روز پنجم اسفندماه، «هیچ پیشرفت خاصی» در همکاری‌های فناورانه با روسیه حاصل نشده است.

روز سه‌شنبه کرملین هم اعلام کرد ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، قرار است روز ۲۸ تیر به تهران سفر کند و در نشستی با موضوع سوریه با همتای ایرانی خود ابراهیم رئیسی و همچنین رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، دیدار کند.

از زمان اعزام نیروهای روسیه به اوکراین در اوایل اسفندماه، این دیدار دومین سفر خارجی رهبر کرملین محسوب می‌شود؛ او پیشتر در اوایل تیرماه به تاجیکستان سفر کرده بود.

محدودیت‌های روسیه

واشنگتن پست گزارش کرد: «گرچه روسیه زرادخانۀ گسترده پهپادهای خود را دارد، ورود هواپیماهای ایرانی می‌تواند در تکمیل یک سامانۀ تسلیحاتی کلیدی که در این جنگ چهارماهه خسارات سنگینی دیده است برای مسکو مفید واقع شود».

فردریک کاگان، مدیر پروژۀ تهدیدهای بحرانی مؤسسۀ امریکن انترپرایز، به این روزنامه گفت تحویل پهپادها به روسیه یک «گزارۀ مهم» در مورد محدودیت‌های توانمندی این کشور است».

کاگان گفت نشانه‌های متعددی وجود دارد مبنی بر اینکه نیروهای مورد حمایت روسیه با کمبود سلاح‌های دقیق مواجهند، که با ورود پهپادهای ایران شرایط تغییر خواهد کرد، اما مشخص نیست این تغییر در چه حدی خواهد بود.

تحلیلگران قبلاً به شواهدی اشاره کرده‌اند که نشان می‌دهد تدارکات، تغذیه یا فرماندهی نیروهای روسیه به خوبی انجام نمی‌گیرد و از سوءمدیریت روسیه در تهاجم به اوکراین متعجب شده‌اند.

ستون‌های مهاجم به‌دلیل کمبود سوخت و ملزومات دیگر متوقف شده‌اند، صدها خودروی زرهی روسیه از بین رفته و نیروهای اوکراینی که هم از نظر تعداد و هم از نظر سلاح دست بالاتر را دارند از کنترل نیروی هوایی کرملین بر آسمان‌ها جلوگیری کرده‌اند.

نیروهای گرسنۀ روسیه یگان‌های خود را رها کرده و در بعضی از فیلم‌ها در حال غارت فروشگاه‌های مواد غذایی و سرقت مرغ از مزارع دیده شده‌اند.

یوری پویتا، از ساکنان کی‌یف که ریاست بخش آسیا و اقیانوسیه را در مرکز مطالعات ارتش، تبدیل و خلع سلاح بر عهده دارد، گفت جنگ اوکراین نشان داده که جامعۀ بین‌المللی چقدر در برآورد توانمندی‌های روسیه اغراق کرده است.

او به قدیمی بودن سلاح‌های روسیه، غیرحرفه‌ای بودن افسران و قدیمی بودن رویکردهایی مشابه رویکردهای شوروی‌ در زمینۀ فرماندهی و کنترل نظامی، و فرمانبرداری کاملاً عمودی اشاره کرد.

برنامۀ پهپادی ایران

ساموئل بندت، تحلیلگر مسائل نظامی اندیشکدۀ سی‌ان‌ای، به آسوشیتد پرس گفت انتخاب ایران از سوی روسیه به‌عنوان منبع تأمین پهپاد منطقی است چون «ایران طی ۲۰ سال گذشته یا بیشتر نیروی نبرد پهپادی خود را ارتقا داده است".

او با اشاره به اینکه ایران در زمینۀ مهمات پرسه‌زن معروف به «پهپادهای انتحاری» پیشگام بوده است، افزود: «از پهپادهای آنها بیشتر از نمونه‌های روس در جنگ استفاده شده است».

ایران از اوایل دهۀ شصت در زمینۀ توسعۀ یک برنامۀ پهپادی کار کرده است، که باعث می‌شود جایگاه این کشور به‌عنوان یک نیروی نظامی مقتدر در خاورمیانه ارتقا یابد.

پهپادهای ساخت ایران و نمونه‌های ساخت نایبان این کشور برای ایجاد هرج و مرج و ویرانی در سراسر منطقه به‌کار می‌رود.

گرچه گروه‌های نیابتی مسئولیت بسیاری از این حملات را بر عهده می‌گیرند، شواهد به‌دست‌آمده از ترکش‌ها و دیگر سرنخ‌های قانونی به ایران ختم می‌شود.

تحلیلگران خاطرنشان کردند جایگاه ایران به‌عنوان کانون عملیات‌های پهپادی منطقه به گونه‌ای است که به آن می‌بالد.

روز ۲۹ فروردین در مراسم روز ارتش در تهران، رئیسی در یک رژۀ نظامی سان دید که در آن بالغ بر ده نوع پهپاد -- بیش از ۵۰ فروند، از جمله پهپادهای انتحاری -- به نمایش گذاشته شد.

مقام‌های ایرانی ادعا می‌کنند این پهپادها از توانمندی‌های عملیاتی در زمینۀ شناسایی، نبرد، حملۀ یک‌طرفه (پهپادهای انتحاری) و پدافند برخوردارند.

پهپادهای مسلح ایرانی در عراق، لبنان، یمن، امارات متحدۀ عربی و عربستان سعودی به‌کار رفته است و ایران دائماً پهپادهای جدیدی به زرادخانه خود اضافه می‌کند.

شبکۀ قاچاق سلاح

روزنامۀ گاردین در گزارشی به تاریخ ۲۲ فروردین افشا کرد که شبکه‌های قاچاق سلاح‌های ایرانی اخیراً مشغول ارسال آر‌پی‌جی، سامانه‌های راکت‌انداز و موشک‌های ضدتاک از عراق به روسیه بوده‌اند.

این روزنامه گفت گروه‌های شبه‌نظامی همسو با ایران در عراق در زمینۀ قاچاق مهمات و سخت‌افزار نظامی کمک کرده‌اند و این اقلام از طریق گذرگاه مرزی شلمچه واقع در استان بصرۀ عراق به ایران منتقل شده است.

گروه‌های شبه‌نظامی همسو با ایران بخش عمدۀ منطقۀ مرزی ایران و عراق را کنترل می‌کنند.

گاردین گفت ارتش ایران محموله را در شلمچه تحویل گرفته و آن را از طریق دریای خزر به روسیه برده است؛ این روزنامه افزود شواهد نشان می‌دهد که این محموله از بندر انزلی ایران به شهر آستاراخان روسیه منتقل شده است.

به‌گفتۀ یک منبع نظامی، گروه‌های شبه‌نظامی همسو با ایران همچنین دو سامانه راکت‌انداز با طراحی برزیل را دمونتاژ و ارسال کرده‌اند.

مسیر ایران تا روسیه جزئی از مسیر معروف به کریدور حمل و نقل شمال-جنوب است، که یک مسیر کشتیرانی، ریلی و جاده‌ای به طول ۷٫۲۰۰ کیلومتر است و برای جابه‌جایی بار بین هند، ایران، افغانستان، آذربایجان، روسیه، آسیای مرکزی و اروپا به‌کار می‌رود.

روسیه و ایران طی سال‌های اخیر این کریدور را با فوریت هرچه بیشتر ارتقا داده‌اند چرا که به‌دلیل اقدامات خود، با انزوای روزافزون در عرصۀ جهانی مواجهند.