نگرانی تایوان نسبت به احتمال تجاوز چین در پی تهاجم روسیه به اوکراین

تایپه، تایوان -- تهاجم بدون دلیل روسیه به اوکراین، چین را برای تجاوز به تایوان جسورتر کرده و تایپه را بر آن داشته است که به‌صورت جدی برای درگیری نظامی احتمالی با پکن آماده شود.

روسیه روز ۵ اسفند به اوکراین حمله کرد.

تایپه روز سه‌شنبه (۲۴ خرداد) ضمن محکوم کردن چین به‌دلیل ادعایش مبنی بر این که تنگۀ تایوان آب‌های بین‌المللی نیست، پکن را متهم کرد که با ادعای ارضی خود بر آن تنگه، صلح منطقه‌ای را به خطر می‌اندازد.

آبراه باریکی که تایوان و سرزمین اصلی چین را از هم جدا می کند منطقه‌ای مورد مناقشه است و پکن اغلب نسبت به عبور کشتی‌های جنگی خارجی واکنشی خشم‌آمیز نشان داده است.

ایالات متحده و دیگر کشورها این تنگه را به‌عنوان آب‌های بین‌المللی که برای رفت و آمد همه باز است، قلمداد می‌کنند.

اما وانگ ونبین، سخنگوی وزارت امور خارجۀ چین، روز دوشنبه گفت: «چین بر تنگۀ تایوان حاکمیت ملی، حقوق حاکمیتی، و صلاحیت قضایی دارد.»

وی افزود: «زمانی که برخی کشورها تنگۀ تایوان را آب‌های بین‌المللی خطاب می‌کنند تا بهانه‌ای برای دستکاری در مسائل مربوط به تایوان و تهدید حاکمیت و امنیت چین پیدا کنند، این ادعایی نادرست است.»

تایپه روز سه‌شنبه در واکنش، ضمن انتقاد از این اظهارات آنها را «نادرست» و «غیرقابل قبول» دانست.

«حزب پیشرو دموکرات» حاکم بر تایوان با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: «چین ... ضمن نقض آشکار حاکمیت ملی تایوان، به نظم بین‌المللی دریایی آسیب می‌رساند تا صلح و ثبات منطقه را به خطر بیاندازد.»

وزارت امور خارجۀ تایوان پکن را به‌دلیل «تحریف عامدانه قوانین بین‌المللی در راستای کم‌ارزش جلوه دادن تنگۀ تایوان به عنوان منطقۀ اقتصادی انحصاری خود» محکوم کرد.

در این بیانیه آمده است: «تلاش پکن برای الحاق تایوان [به چین] موضوعی آشکار است.»

تایوان اگر چه از سال ۱۳۲۸ دولت خودش را داشته است، تحت تهدید دائمی تهاجم چین به‌سر می برد. پکن این جزیره را قلمرو خود می‌داند و گفته است که در صورت لزوم، روزی آن را به‌زور تصرف خواهد کرد.

استقلال تحت آتش

این اتهامات پس از گفت‌وگوی پر تنش جمعۀ گذشته میان وی فنگه، وزیر دفاع چین، و لوید آستین، وزیر دفاع ایالات متحده، در نخستین گفت‌وگوی حضوری آنها در سنگاپور مطرح شد.

وو کیان، سخنگوی وزارت دفاع چین، در جریان دیدار با آستین به‌نقل از وی فنگه گفت: «اگر کسی جرأت کند تایوان را از چین جدا کند، ارتش چین بدون توجه به هزینۀ آن در آغاز جنگ تردید نخواهد کرد.»

وی همچنین متعهد شد که پکن هر گونه طرح «استقلال تایوان» را درهم خواهد شکست و با قاطعیت از اتحاد سرزمین مادری محافظت خواهد کرد.

بنا بر اعلام وزارت دفاع چین، وی «تأکید کرد که تایوان، تایوان چین است... استفاده از تایوان برای مهار کردن چین هرگز موفق نخواهد شد.»

بنا بر اعلام وزارت دفاع ایالات متحده، آستین به وی فنگه گفته است که پکن باید «از اقدامات بی‌ثبات‌کنندۀ بیشتر در قبال تایوان خودداری کند.»

جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی ایالات متحده، و یانگ جیچی، دیپلمات ارشد چین، پس از چند روز لفاظی‌های شدیداللحن، روز دوشنبه در لوکزامبورگ مذاکراتی طولانی را برگزار کردند؛ مذاکراتی که هر دو طرف آن را «صریح» خواندند.

لحن این گفت‌وگوها نسبت به هفته گذشته ملایم‌تر شده بود، اما دو طرف پیرامون نقاط اصلی اختلاف‌شان، به‌ویژه تایوان، هیچ‌گونه مصالحه‌ای نشان ندادند.

محور چین و روسیه

شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین، مدتهاست که ادعای چین نسبت به تایوان را به‌عنوان بخشی از «جوان‌سازی» چین مطرح کرده است. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، نیز مدعی است که «عملیات نظامی ویژه» در اوکراین با هدف اتحاد دوبارۀ «سرزمین مادری» انجام می‌شود.

درست چند هفته پیش از تهاجم مسکو به اوکراین، شی و پوتین -- که از تهدید مشترک کشورهایی با دموکراسی به‌سبک غربی در مرزهایشان نگران هستند -- متعهد شدند که در «عصر جدید» نظم سیاسی و نظامی جهان در کنار هم بمانند.

آنها در بیانیۀ مشترکی که پس از نشست ۱۵ بهمن منتشر شد، گفتند: «دوستی بین دو کشور هیچ محدودیتی ندارد. هیچ حوزۀ ممنوعه‌‌ای برای همکاری وجود ندارد.»

استیو تسانگ، استاد علوم سیاسی در دانشکدۀ مطالعات شرقی و آفریقایی لندن، در راستای این گفت‌وگوی حضوری گفت، شی و پوتین «به‌منظور مهیا کردن جهان برای اقتدارگرایی، به‌ویژه در کشورهای سوسیالیستی سابق، تعهد فزاینده‌ای» نشان دادند.

تسانگ به خبرگزاری فرانسه گفت که از نظر شی، اتخاذ موضع عمومی در مورد اوکراین نشان‌دهندۀ «علاقۀ مشترک او با پوتین برای به چالش‌کشیدن نظم جهانی تحت سلطۀ ایالات متحده است.»

روسیه نیز بار دیگر بر حمایتش از سیاست «چین واحد» پکن -- به معنی مخالفت با «هر گونه استقلال» برای تایوان -- و حمایت از سرکوب بی‌رحمانۀ پکن علیه جنبش دموکراسی‌خواه هنگ‌کنگ طی دو سال گذشته تأکید کرد.

مقامات چینی یک روز پیش از تهاجم تمام‌عیار روسیه به اوکراین، یعنی روز ۴ اسفند، بار دیگر بر این ادعا که تایوان بخشی از چین است تأکید کردند.

هوآ چونیینگ، سخنگوی وزارت امور خارجۀ چین، در جریان یک کنفرانس خبری گفت: «تایوان همواره بخشی جدایی‌ناپذیر از قلمرو چین بوده است. این یک واقعیت تاریخی و یک مسئلۀ حقوقی انکارناپذیر است.»

تسای اینگ ون، رئیس‌جمهوری تایوان، گفت که «نیروهای خارجی» «تلاش می‌کنند ضمن دستکاری در وضعیت اوکراین، بر روحیۀ جامعۀ تایوان تأثیر بگذارند.» وی از دولت خواست که «در برابر جنگ‌های شناختی هوشیارتر عمل کند.»

درس‌هایی از اوکراین

ادامۀ جنگ در اوکراین برای بسیاری در تایوان به‌منزلۀ درسی زشت بوده و ضرورت تاکتیک‌ها و تسلیحات مورد نیاز برای کندکردن روند یک نیروی مهاجم قدرتمندتر را نشان داده است.

تایوان میلیاردها دلار برای جت‌های جنگنده و زیردریایی‌ها هزینه می‌کند و ارتش آن کشور در حال ایجاد نیروی حرفه‌ای است؛ اما برای جذب، آموزش، و حفظ سربازان زبده با مشکل مواجه شده است.

شاید این شرایط تغییر کند.

وو چیوان سیون ۳۱ ساله، که سرباز ذخیره و مهندس کامپیوتر در تایپه است، گفت که آموزش نظامی در فروردین‌ماه طولانی‌تر و دشوارتر از هر آن چیزی بوده که سربازانی همانند او در سال‌های اخیر گذرانده بودند.

او گفت که فرماندهانش تقریباً همه‌روزه به سربازان یادآوری می‌کردند که تهدید چین رو به افزایش است.

او به نیویورک تایمز گفت: «اوکراین به ما نشان داد که ما ابتدا باید عزم خود برای دفاع را به دیگران نشان دهیم؛ تنها در این صورت است که دیگران به کمک ما خواهند آمد.»

چین جت‌های جنگنده‌اش را تقریباً روزانه به تایوان می‌فرستد و ماه گذشته تنها در یک روز ۳۰ هواپیما به تایوان می فرستاد.

بر اساس داده‌هایی که توسط خبرگزاری فرانسه گردآوری شده است، تایوان سال گذشته ۹۶۹ حملۀ انجام‌شده توسط هواپیماهای جنگی چین را ثبت کرد که این رقم بیش از دو برابر ۳۸۰ حمله‌ای است که در سال ۱۳۹۹ انجام شده بود.

چین و روسیه روز ۳ خرداد نخستین مانور نظامی مشترک خود از زمان تهاجم کرملین به اوکراین را برگزار کردند و بمب‌افکن‌هایی را بر فراز دریاهای شمال شرق آسیا فرستادند.

این رزمایش در جریان نشست گروه چهارگانه (کواد) -- متشکل از ایالات متحده، هند، استرالیا، و ژاپن -- که تهدید نظامی فزایندۀ چین را مورد گفت‌وگو قرار دادند، انجام شد.

سورتی پروازهای تحریک‌آمیز و مانورهای نظامی، مقامات تایوان و ناظران بین‌المللی را در معرض خطر قرار داده است.

مایکل تسای، وزیر دفاع پیشین تایوان، به نیویورک تایمز گفت: «ما نمی‌توانیم صبر کنیم؛ زمان به‌سرعت سپری می‌شود.»

او با اشاره به ارتش آزادیبخش خلق چین گفت: «تهاجم روسیه به اوکراین در یک لحظه روی داد -- چه کسی می‌داند که این ارتش [چین] چه زمانی ممکن است به تایوان حمله کند.»