اگرچه رژیم ایران حمایت مستمر خود را از ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه، و حمله روسیه به اوکراین ابراز کرده است، اکثر مردم ایران آشکارا دیدگاهی مخالف اتخاذ کرده اند.
ایرانیان در داخل کشور و همینطور در فضای مجازی نفرت عمیقی را نسبت به روسیه و پوتین ابراز می کنند. این دیدگاه آنها برخلاف موضع رسمی رژیم است که ضمن «محکوم کردن» جنگ جاری، از پوتین حمایت میکند.
اکثر مردم ایران از سال ۱۱۹۲ که عهدنامه گلستان در نتیجه جنگ اول روسیه و ایران میان دو کشور منعقد شد، از روسیه متنفر بودهاند. آنها باور داشتند که توافقنامههای روسیه با ایران برخلاف منافعشان است.
در جریان جنگ ایران و عراق در دهه ۱۳۶۰، روسیه تسلیحات و تانک های فرسوده خود را با قیمت هایی گزاف به جمهوری اسلامی فروخت و هنوز هم به این کار ادامه می دهد. این امر موجب برانگیخته شدن خشم بیشتر در درون ایران شده است.
و با آغاز جنگ روسیه علیه اوکراین، برخی از تحلیلگران و مردم جامعه نسبت به حمله احتمالی روسیه به ایران هشدار دادهاند.
ساعاتی پس از آغاز حمله روسیه به اوکراین در روز ۵ اسفند، ابراهیم رئیسی، رئیسجمهوری ایران، با پوتین تماس گرفت تا حمایت خود را نسبت به اقدامات مسکو ابراز کند.
ایرانی ها رئیسجمهوریشان را به دلیل حمایت او از پوتین مورد تمسخر قرار دادند، به ویژه با توجه به این که رئیسجمهوری روسیه طی دیدار رئیسی از مسکو در بهمن ماه با او رفتار تحقیرآمیزی داشت.
در روزهای ۶ و ۷ اسفند، گروه های بزرگی از ایرانیان در اعتراض به جنگ اوکراین با دست زدن و سردادن شعار «مرگ بر پوتین» در برابر سفارت اوکراین در تهران تجمع کردند. آنها سپس توسط «یگان ویژه پلیس تهران» متفرق شدند.
شبهنگام شعار «مرگ بر پوتین» با اسپری روی دیواره سفارت روسیه نوشته شد.
عذرخواهی از اوکراین
چندین تن از تحلیلگران سیاسی و چهرههای سیاسی سابق که به علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، یا رئیسی وابسته نیستند، مطالبی را به نفع اوکراین و علیه روسیه در شبکههای اجتماعی منتشر کردهاند.
شماری از آنها از مردم اوکراین به دلیل موضع رژیم ایران «صمیمانه عذرخواهی کردند.»
در همین حال، سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه، گفت که ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهوری اوکراین، «مقصر وضعیت کنونی کشورش است.»
خامنهای روز سهشنبه (۱۰ اسفند) در یک سخنرانی گفت که او «با هر جنگی در جهان مخالف است.» وی ضمن خودداری از هرگونه اشارهای به روسیه، غرب و به ویژه ایالات متحده را مقصر جنگ اوکراین برشمرد.
همزمان با همه این رویدادها، شمار زیادی از شهروندان ایرانی ساکن اوکراین سخت تقلا می کردند تا کییف را ترک کنند. بسیاری از آنها به مرز لهستان رفتند، اما به آنها اجازه ورود داده نشد.
ناظران یادآور می شوند که تهران به قدری سرگرم مبارزه با مخالفتهای داخلی، سرکوب ایرانیان ضدروسیه، و متهم کردن غرب برای به راه انداختن جنگ در اوکراین بود، که چگونگی بیرون آوردن ایرانیان از اوکراین به آخرین اولویت رژیم تبدیل شده بود.
پس از آن که واکنش کند دولت با خشم در شبکههای اجتماعی و اخبار رو به رو شد، تهران سرانجام به منظور تخلیه شهروندانش -- که اکثر آنها دانشجو بودند -- یک هواپیما به مناطق مرزی اوکراین فرستاد.
ایران اعلام کرد که «اکثر ایرانیانی که می خواستند اوکراین را ترک کنند، تخلیه شدهاند» و افراد باقی مانده نیز به زودی تخلیه خواهند شد.
روسیه: دوست دمدمیمزاج
خبرگزاریها و روزنامههای داخلی، طیف گستردهای را -- از غربستیزان تا رسانههای بیطرف و تارنماها و روزنامههای ضد روسیه ارائه کردند.
برخی نشریات ایران از موضع این رژیم در قبال جنگ اوکراین انتقاد کردهاند، در حالی که رسانههای وابسته به خامنهای، رئیسی، و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی رویکرد متضادی را در پیش گرفتهاند.
ناظران می گویند که احتمالاً دلیل حمایت رژیم ایران از روسیه این است که مسکو نیز در ماراتن جاری مذاکرات احیای توافق هسته ای ۱۳۹۴ با قدرت های جهانی از تهران پشتیبانی کند.
بسیاری از ایرانیان می گویند که روسیه هرگز حامی ایران نبوده است و در زمینه اعمال محدودیت های هسته ای و موشکی بر تهران، طرف غرب را گرفته است؛ چرا که روسیه می خواهد وابستگی ایران به تسلیحات روسی ادامه داشته باشد.