هشدار کارشناسان درباره اهداف نظامی چین از سرمایه‌ گذاری در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا

رهبران خاورمیانه و شمال آفریقا که برای شرکت در بازی‌های المپیک زمستانی پایان یافته اخیر از پکن دیدن کردند، برای گفتگو با شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین درخصوص سرمایه‌گذاری چین در کشورهایشان صف کشیدند.

از جمله این افراد عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهوری مصر بود که طبق بیانیه ریاست‌جمهوری مصر، در نشست ١٦ بهمن‌ماه با جین‌پینگ به منظور تقویت روابط دوجانبه «به‌ویژه درخصوص همکاری توسعه مشترک» شرکت کرد.

به گزارش الشرق الاوسط، در این دستور کار اولویت‌های توسعه در آفریقا «و همچنین هماهنگی مداوم برای دستیابی به منافع بهینه برای کشورهای این قاره در چارچوب ابتکار کمربند و جاده» مطرح شد.

در دی‌ماه سال جاری و اندکی پیش از سفر السیسی به چین، وزرای خارجه عربستان سعودی، کویت، عمان و بحرین با همتای چینی خود دیدار کردند و دبیر کل شورای همکاری خلیج فارس نیز در این دیدار حضور داشت.

نیویورک تایمز ١٢ بهمن‌ در گزارشی اعلام کرد: «مزایای چنین رابطه‌ای برای کشورهای خاورمیانه روشن است، چراکه چین وعده می‌دهد خریدار بلندمدت نفت و گاز و همچنین منبع بالقوه سرمایه‌گذاری باشد.»

ناظران می‌گویند ممکن است کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا رابطه با چین را پیشنهادی صادقانه تلقی کنند، بویژه که چین بخش عمده‌ای از سیاست خود را بر اصل «عدم مداخله» در امور سایر کشورها استوار کرده است.

اما بسیاری می‌گویند چنین برداشتی گمراه‌کننده است، چراکه روابط اقتصادی نزدیک‌تر هزینه‌هایی پنهانی به دنبال دارد که می‌تواند به‌ویژه در حوزه نظامی، به‌شدت به منطقه آسیب بزند.

«نفوذ نظامی» در خاورمیانه

ژنرال کنت مک‌کنزی، فرماندهی مرکزی ایالات متحده (سنتکام) ١٤ بهمن‌ در حین سخنرانی از طریق لینک ویدئویی در مؤسسه خاورمیانه هشدار داد چین به دنبال نفوذ نظامی در بین شرکای ایالات متحده در منطقه است.

او گفت: «چینی‌ها برای نشان دادن جدیت خود در این زمینه، ژنرال‌هایشان را به عنوان مقامات ارشد دفاعی در هریک از سفارتخانه‌های خود در کشورهای منطقه منصوب کرده‌اند.»

«این ژنرال‌ها مشتاق هستند فروش تجهیزات نظامی چینی را به شرکای ما تسهیل کنند و کاملاً می‌دانند که چنین اقدامی توانایی ما را برای گنجاندن کامل این کشورها در ساختارهای دفاعی جمعیمان به خطر می‌اندازد.»

مک‌کنزی گفت چینی‌ها در این زمینه «با شتاب فراوان به پیش می‌روند» و افزود این «فعالیت موذیانه در هیچ جایی به اندازه خاورمیانه فعالانه پی گرفته نمی‌شود.»

در ماه‌ های اخیر، مقامات اطلاعاتی ایالات متحده نسبت به فعالیت چین در بندر خلیفه امارات ابراز نگرانی کرده‌اند، چراکه بنا به گفته آنها چین به صورت مخفیانه در حال ساخت تأسیسات نظامی در این بندر بود.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، امارات متحده عربی چهارشنبه (٤ اسفند) اعلام کرد قصد دارد ١٢ هواپیمای آموزشی و رزمی سبک ال ۱۵ چینی را خریداری کند و گزینه خرید ٣٦ جت دیگر از همان نوع را نیز مد نظر دارد.

ایالات متحده و امارات متحده عربی هنوز قرارداد تسلیحاتی ٢٣ میلیارد دلاری شامل جت‌ های جنگنده اف ۳۵ را نهایی نکرده‌ اند. امضای این قرارداد به دلیل نگرانی‌های واشنگتن در مورد چین به تعویق افتاده است.

مک‌ کنزی گفت اگرچه چین تمایل دارد جایگزین ایالات متحده به‌عنوان شریک منتخب در خاورمیانه شود: «اما این کشور تمایلی به بر تن کردن ردای ضامن نظم جهانی آزادانه و شفاف ندارد، نظمی که به کرامت انسانی و حاکمیت قانون احترام می‌گذارد.»

او تأکید کرد: «ایالات متحده، دوشادوش متحدان و شرکای همفکر خود، قصد دست کشیدن از چنین ردایی را ندارد».

پنهان کردن دستور کاری گسترده‌ تر در لوای ابتکار کمربند و جاده

بر اساس گزارش مرکز عرب واشنگتن دی‌ سی در ٢٣ دی‌ ماه، ابتکار کمربند و جاده چین با «مشکلات مربوط به پایداری، اتهامات فساد، و تلقی این ابتکار به‌عنوان پوششی برای هژمونی چین» دست به گریبان بوده است.

بنا به این گزارش چندین کشور پس از استقبال از ابتکار کمربند و جاده و متحمل شدن بار بدهی‌های مربوطه به نوعی دچار «پشیمانی خریدار» شده‌اند.

این گزارش افزود: «بسیاری بر این باورند که پکن این تله بدهی را عامدانه برای مهار دارایی‌ های استراتژیک کار گذاشته است.»

براساس این گزارش: «سرعت و جدیت پکن [در پیگیری ابتکار کمربند و جاده] بیشتر از همه جا در خاورمیانه مشهود بوده است» و اشاره کرد چین «برای تأمین مالی طرح های مرتبط با ابتکار کمربند و جاده دست‌کم ١٢٣ میلیارد دلار به خاورمیانه تزریق کرده است.»

در این گزارش آمده است: «اگرچه ممکن است استراتژی تعامل چین با خاورمیانه بی‌خطر دانسته شود، اما در واقع این استراتژی با گسترش فعالیت نظامی و دیپلماتیک چین در خاورمیانه همراه بوده است.»

«ابتکار کمربند و جاده به‌عنوان کلیدی برای پیشبرد نفوذ امنیتی چین در این منطقه محسوب می‌شود.»

کمیسیون بازنگری اقتصادی و امنیتی ایالات متحده -چین در گزارش سال ١٣٩٨ خود به این مسئله اشاره کرد که پیشبرد ابتکار کمربند و جاده توسط پکن با هدف «افزایش همکاری نظامی و صدور فناوری‌های سانسور و نظارت آن» صورت می‌گیرد.

این کمیسیون همچنین افزود: «ابتکار کمربند و جاده چین به‌عنوان روشن‌ ترین مفهوم سازمان‌بخش و پشتوانه گسترش حضور ارتش آزادیبخش خلق در خارج از این کشور پدیدار شده است.»

کمیسیون مذکور گفت: «علاقه چین به گسترش، ایجاد و تضمین دسترسی به بنادر در امتداد جاده ابریشم دریایی، به‌ ویژه در خاورمیانه عنصری حیاتی برای افزایش نفوذ چین در منطقه‌ای است که این کشور درخصوص واردات ٤٠ درصد نفت خام مورد نیاز خود به آن وابسته است.»