هشدار تحلیلگران نسبت به بهای هنگفت سرمایه گذاری چین در مصر

قاهره -- چین در سال های اخیر سرمایه گذاری های هنگفتی را در مصر انجام داده است که میزان آن به بیش از ۷ میلیارد دلار می رسد، اما تحلیلگران هشدار می دهند که این سطح از مداخله چین در نقاط مهم و بخش های اقتصادی ممکن است پیامدهای وخیم بلندمدتی داشته باشد.

تحلیلگران راهبردی و اقتصادی به المشارق می گویند که در این میان سرمایه گذاری های عظیمی که چین در منطقه اقتصادی کانال سوئز دنبال می کند، مایه نگرانی ویژه است.

آنها می گویند که توسعه سرمایه گذاری های چین در سال های اخیر بسیار فراتر از توسعه اقتصادی است و طرح های دولت چین برای مسلط شدن بر بخش های مختلف دریای مدیترانه و آفریقا را به نمایش می گذارد.

بنا بر اعلام پروژه «داکس‌دفیوچر»، «ابتکار کمربند و جاده» چین شامل برنامه هایی برای توسعه یک «جاده ابریشم دریایی» است که چین را از طریق دریای چین جنوبی، اقیانوس هند، و کانال سوئز به منطقه مدیترانه متصل می کند.

پروژه مذکور در گزارشی که آبان ۱۳۹۹ منتشر کرد، می گوید: «این پروژه شامل سرمایه گذاری هایی در مناطق بندری و تأسیسات تدارکاتی و صنعتی واقع در خشکی در امتداد این مسیرهای دریایی است.» این پروژه یادآور می شود که مطابق برنامه قرار است این طرح ها تا سال ۱۴۲۸ به طور کامل به پایان برسند.

دراین گزارش آمده است، «بنا برخی برآوردها، چین طی ۱۰ سال آينده حدود هزار میلیارد دلار برای اجرای این طرح هزینه خواهد کرد. منابع مالی لازم در کل دوره سرمایه گذاری حدود ۸ هزار میلیارد دلار خواهد بود.»

بنا بر گزارشی که نیویورک تایمز روز ۲۰ تیر ۱۳۹۹ منتشر کرد، چین تاکنون با احداث مجموله ای از بندرها در امتداد اقیانوس هند زنجیره ای از ایستگاه های سوختگیری و تدارکات را از دریای چین جنوبی تا کانال سوئز ایجاد کرده است.

این بنادر که در ظاهر ماهیت تجاری دارند، به طور بالقوه از ارزش نظامی نیز برخوردار هستند و به نیروی دریایی چین که به سرعت رو به توسعه است، این امکان را می دهد که دسترسی خود را گسترش دهد.

رفعت العرب، کارشناس آبراه های مصر، به المشارق گفت که رخنه اقتصادی چین در منطقه صنعتی کانال سوئز ممکن است به ظاهر یک سرمایه گذاری خارجی معمولی بیاید، اما این مسئله یک بعد راهبردی نگران کننده دارد.

او گفت که این سرمایه گذاری بر اساس یک طرح تهیه شده توسط چینی ها برای خدمت به اهداف توسعه طلبانه چین جهت رخنه در چندین منطقه مختلف توسعه داده اند، دنبال می شود.

وی افزود که این طرح همچنین در پی آن است که پایگاه هایی را برای پشتیبانی از واحدهای نیروی دریایی چین که به منطقه دریای سیاه اعزام شده اند، و نیز برخی پایگاه های پراکنده در کشورهای آفریقایی مانند سومالی، تأسیس کند.

العرب گفت، تداوم تزریق سرمایه گذاری های چین در منطقه کانال سوئز ممکن است در آینده پیامدهای منفی داشته باشد و می تواند ثبات منطقه را تضعیف کند.

دیگران یادآور می شوند که رفتار چین با مسلمانان خود در منطقه شین‌جیانگ بسیاری از مردم را در مصر، که یک کشور عمدتاً مسلمان است، نگران کرده است.

مرکزیت مصر در طرح های چین

دگانگ سان، استاد دانشگاه فودان، روز ۲۵ اسفند در بیانیه ای خطاب به الجزیره گفت: «مصر قطب سیاست چین در قبال خاورمیانه است.»

چین به شدت درگیر احداث پایتخت اداری جدید مصر بوده است. در این راستا، شرکت شرکت ساختمانی و مهندسی دولتی چین در حال ساخت منطقه تجاری مرکزی است.

به گفته الجزیره، بانک های چینی تأمین مالی حدود ۸۵ درصد از این پروژه ۳ میلیارد دلاری را بر عهده دارند. این پروژه شامل احداث ۲۰ برج است که یکی از آنها پس از تکمیل، بلندترین برج آفریقا خواهد بود.

محمود سلطان، استاد دانشگاه قاهره و تحلیلگر امور مالی، به المشارق گفت: «چین، به ویژه پس از افتتاح منطقه اقتصادی کانال سوئز توانست از طریق چندین شرکت در بازار مصر رخنه کند.»‌

وی برای نمونه به شرکت چینی «مدیا ایجپت» (رسانه مصر) و «تی‌ای‌دی‌ای مصر» (که متعلق به دولت چین است) اشاره کرد. هر دوی این ها در منطقه اقتصادی کانال سوئز فعالیت می کنند.

به گفته سلطان، خطوط تولید کارشان را آغاز کرده اند و در حال تولید محصولات الکترونیکی هستند که شرکت های چینی قصد دارند آنها را در بازارهای مصر، خاورمیانه، و اروپا ارائه کنند.

او گفت که سرمایه گذاری های انجام شده در شهرک صنعتی کانال سوئز فرصت هایی را برای شرکت های چینی جهت ورود به بازارهای مصر به قیمت هایی که بسیار پایین تر از هزینه هایی تمام شده صادرات از چین است، فراهم آورده است.

گسترش حضور چین

سلطان گفت که چین اکنون در بسیاری از بخش های اقتصاد مصر سهم دارد.

بنا بر گزارشی که مؤسسه خاورمیانه روز ۵ آبان ۱۳۹۹ منتشر کرد، بیش از ۱۵۰۰ شرکت چینی در مصر ثبت شده اند و مقیاس همکاری اقتصادی چین و مصر در سال های رو به گسترش بوده است.

به گفته این مؤسسه، «احداث زیرساخت ها و تقویت ظرفیت تولید صنعتی به عنوان مهم ترین ویژگی های همکاری اقتصادی چین و مصر جلوه‌گر شده اند.»

این مؤسسه می گوید: «حضور تجاری چین در مصر در مناطق صنعتی، مناطق تجارت آزاد، و مراکز مالی متمرکز است. شرکت های چینی از اواخر سال های دهه ۱۳۸۰ به مصر به عنوان یک قطب تولیدی در منطقه توجه ویژه ای نشان دادند.»

در گزارش این مؤسسه آمده است: «با توجه به این که کانال سوئز مسیر کشتیرانی اصلی چین به بزرگترین بازار آن کشور، یعنی اروپاست، این امر مایه شگفتی نیست. بنابراین، تعجبی ندارد که چین بزرگترین سرمایه گذار در کریدور کانال سوئز است.»

سلطان گفت که سرمایه گذاری های چین در مصر شامل «یک همکاری ۱.۸ میلیارد دلاری است که شامل پروژه های متعدد توسعه در بخش های برق، بهداشت، آموزش و و پرورش، و آموزش های حرفه ای است.»

وی اما هشدار داد، مداخله چین همچنین همکاری های ماهواره ای و نظامی را نیز شامل می شود که ممکن است برای مصر و منطقه پیامدهای امنیتی نامطلوبی داشته باشد.

سید عبدالغنی، استاد دانشگاه عین شمس، می گوید که چین زیر پوشش «ابتکار کمربند و جاده» خود «می کوشد حضور خود را در بسیاری از مناطق در خارج از مرزهایش تثبیت کند.»

به گفته او، این امر به چین «آزادی عمل و مزایای دیگری» می دهد.

او گفت، پکن به بهانه سرمایه گذاری، حضور اطلاعاتی خود را در مقیاسی بسیار عظیم گسترش می دهد.

وی با تأکید بر اهمیت کانال سوئز برای اقتصاد جهانی یادآور شد که این کانال در عین حال به عنوان یکی از گذرگاه های اصلی راهبردی و نظامی اصلی جهان عمل می کند.