تداوم جنبش اعتراضی لبنان علیه حزب الله

بیروت -- تحلیلگران می گویند، برای آینده لبنان بسیار مهم است که اعضای جنبش اعتراضی و ابتکارهای ملی ناشی از آن، صفوف خود را برای مقاومت در برابر حزب الله و پایان دادن به سلطه ایران بر لبنان متحد کنند.

آنها گفتند که حزب الله بارها ثابت کرده است وفاداری آن نه به لبنان و مردم آن، بلکه به ایران و رهبر آن، است.

از جمله نشانه های مخالفت فزاینده با حزب الله، شکافی است که میان آن حزب و متحد سیاسی آن، یعنی جنبش میهن پرستانه آزاد، بر سر تشکیل دولت جدید، به وجود آمده و رو به گسترش است.

جنبش میهن پرستانه آزاد یک حزب سیاسی مسیحی است که توسط میشل عون، رئیس جمهوری لبنان، تأسیس شد و جبران باسیل، داماد او، آن را رهبری می کند. ایالات متحده آبان ماه گذشته جبران باسیل را به اتهام فساد و ارتباط با حزب الله تحریم کرد.

جنبش میهن پرستانه آزاد در تلاش هایی به دور از حاشیه و بی سر رو صدا مشغول گردآوری «یک سوم قادر به ممانعت» در هیأت دولت است تا از این طریق تصمیم های آن را کنترل کند. حزب الله از چنین تلاش هایی ابراز نارضایتی کرده است.

سرانجام پس از ۱۳ ماه نزاع بر سر کرسی های کابینه، ریاست جمهوری لبنان روز جمعه (۱۹ شهریور) اعلام کرد که دولت جدیدی تشکیل شده است.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، بسیاری از وزیران تازه وارد، تکنوکرات هستند. اما هر وزیر توسط یک یا چند جناح که از زمان جنگ داخلی طی سال‌های ۱۳۵۴ و ۱۳۶۹ بر سیاست لبنان تسلط داشته اند، مورد تأیید قرار گرفته است.

مردم در بهترین حالت به تلاش های بی وقفه برای دستیابی به توافق بر سر تشکیل دولت به دیده شک و تردید نگاه می کنند. بسیاری بر این باورند که بعید است همان احزاب سیاسی که ده ها سال بر لبنان حکومت کرده اند، بتوانند تغییرات اساسی ایجاد کنند.

نفوذ ایران

رابطه میان جنبش میهن پرستانه آزاد و حزب الله، که در یک اتحاد سیاسی و از طریق توافقنامه مار میخائل روز ۱۷ بهمن ۱۳۸۴ به یکدیگر مرتبط هستند، با ظهور موضعگیری های متفاوتی که در ابتدای بهمن ماه مشاهده شد، تحت فشار قرار گرفته است.

در آن زمان، باسیل خواستار بازنگری توافق با حزب الله شد و گفت که این حزب در ایجاد یک حکومت مدرن یا یک استراتژی دفاعی موفق نبوده است.

یوسف مرتضی، محقق و نویسنده سیاسی، به المشارق گفت، اگرچه اعضای حزب الله لبنانی هستند، «اما رهبری و ساختار آن توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (سپاه) دیکته می شود.»

وی گفت که حزب الله تقریباً به عنوان بازوی نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی عمل می کند؛ چرا که انجام عملیات خارجی و حمایت از نیروهای نیابتی ایرانی در سراسر منطقه -- از جمله در سوریه، عراق، و یمن - به آن واگذار شده است.

او گفت: «حزب الله از یک دیدگاه شرعی-مذهبی و سیاسی-عمل گرا دستورات ولی الفقیه (علی خامنه ای، رهبر ایران ) را اجرا می کند.»

وی افزود که حزب الله «لبنان را به سکویی برای ایران تبدیل کرده است تا با سوءاستفاده از آزادی رسانه ای و سیاسی، عملیات خود در سوریه، عراق، و یمن را هدایت کند.»

مرتضی گفت، این حزب به منظور حمایت از دستگاه نظامی ایران در خاک لبنان، سلاح تولید کرده است و به جنگنده های خود و دیگر نیروهای نیابتی ایرانی آموزش داده است.

وی گفت که حزب الله از طریق توافقنامه مار میخائل با جنبش میهن پرستانه آزاد و در مشارکت با عون قدرت خود را تحکیم کرده و این به نوبه خود، تسلط ایران بر لبنان را افزایش داده است.

افزایش موج مخالفت

مرتضی گفت: «حزب الله مسئولیت بحران های اقتصادی، اجتماعی، و سیاسی لبنان را، که بر پایگاه مردمی خود این حزب نیز اثر گذاشته است، بر عهده دارد.»

او گفت که شیعیان لبنان خشمگین شده اند؛ چرا که حلقه داخلی این حزب حقوق خود را به دلار دریافت می کنند، در حالی که بسیاری دیگر «در فقر خود غرق شده اند.»

وی افزود که جنبش اعتراضی که در مهر ماه ۱۳۹۸ آغاز شد، موفق شد ساختار قدرت را بر هم بزند و این حزب را بترساند، «و [این جنبش] باید به مبارزه خود ادامه دهد و صفوف خود را متحد کند تا در مقابل حزب الله بایستد و نقشه های آن را خنثی کند.»

اسد بشاره، فعال و نویسنده سیاسی، از جنبش ابتکار ملی، گفت که شعله جنبش اعتراضی در آغاز با خشم مردم از فساد و بی کفایتی دولت برافروخته شد.

وی به المشارق گفت، اما شركت كنندگان بعداً فهمیدند که که حزب الله با توانمندسازی صاحبان قدرت وضع موجود را حفظ می کرد تا جایگاه خود را نگه دارد و از این طریق سلطه ایران بر لبنان را تسهیل کند.

بشاره گفت، گرچه حزب الله اهرم های قدرت را در اختیار دارد، اما تعداد عمده ای از مردم به طور فزاینده ای متوجه می شوند که «سلطه ایران موجب فروپاشی وضعیت در لبنان شده و مسئول فاجعه و مصیبت مردم لبنان است.»

موجی از مخالفت ها علیه محور ایران و حزب الله در خیابان ها در حال افزایش است و این شامل اختلافات میان جامعه شیعه می شود.

بشاره گفت، اما تا کنون، جنبش اعتراضی -- با وجود حزبی که همه مخالفان را متحد می کند -- نتوانسته است به یک اقدام سیاسی منسجم تبدیل شود و هنوز قادر نبوده است که برای مقابله با حزب الله رهبران واقعی با یک پروژه ملی تولید کند.

اتحاد روی زمینی متزلزل

یک روزنامه نگار لبنانی که نخواست نامش فاش شود، به المشارق گفت که اتحاد جنبش میهن پرستانه آزاد و حزب الله باید از دو جنبه مورد بررسی قرار گیرد.

او گفت، در یک سو نیاز متقابل آنها به یکدیگر است. وی اشاره کرد که باسیل به جز اتحادی که از طریق توافقنامه مار میخائل ایجاد شده است، هیچ ائتلاف دیگری ندارد.

وی اظهار داشت، حزب الله همچنین می داند که نمی تواند به هیچ مشارکت دیگری برای جایگزینی اتحاد خود با جنبش میهن پرستانه آزاد اعتماد کند. بنابراین، این حزب با هدف پیروزی بر «خیابان مسیحیان» در این توافق سرمایه گذاری کرده است.

وی گفت: «این حزب اگرچه می داند که متحد مسیحی آن در تلاش است تا جامعه را برای دستیابی به اهداف پوپولیستی علیه این حزب تحریک کند، اما آمادگی چشم پوشی از این منفعت را ندارد.»

وی خاطرنشان کرد، از سوی دیگر اختلاف فزاینده ای میان این دو گروه وجود دارد که ناشی از تفاوت دیدگاه ها و علایقی است که به تازگی در تشکیل دولت آشکار شده است.

این منبع گفت که برخلاف دفعات قبلی، مقامات حزب الله نارضایتی خود از رفتار تیم عون را ابراز کردند.

او گفت، در این چشم انداز، تفاهم جنبش میهن پرستانه آزاد و حزب الله «بسیاری از عناصر قدرت و استواری خود را از دست داده است.»