تحقیقی که اخیراً صورت گرفته است نشان میدهد که شبکهای از حسابهای ساختگی در شبکههای اجتماعی میکوشد تصورات بینالمللی را در مورد مسائل مختلف تحریف کند، روایتهای حمایتگرانه از چین را به پیش ببرد و ادعاهای انتقادآمیز از رهبری چین را بیاعتبار سازد.
مرکز تابآوری اطلاعات مستقر در بریتانیا ١٤ مرداد گزارش داد: «این عملیات تأثیرگذاری هماهنگ در توییتر، فیسبوک و یوتیوب از ترکیبی از حسابهای ساختگی و تغییر یافته استفاده میکند.»
این مرکز اعلام کرد: «روایتهای تقویت شده توسط این حسابها مشابه روایتهایی است که توسط مقامات دولتی چین و رسانههای دولتی چین ترویج میشود.»
این شبکه بر تحریف موضوعات داغ مانند کووید ١٩؛ نقض حقوق بشر در سینکیانگ؛ اختلافات سیاسی در هنگ کنگ؛ درگیریهای جهانی مثلاً در افغانستان؛ و قوانین اسلحه ایالات متحده و سایر موارد تمرکز دارد.
بنیامین استریک، نویسنده این گزارش و مدیر تحقیقات مرکز تابآوری اطلاعات گفت: «تحقیقات ما شواهدی از تلاش عمدی برای تحریف تصورات بینالمللی درخصوص مسائل مهم و در این مورد به نفع چین» را نشان میدهد.
او گفت این محتواها به زبانهای انگلیسی و چینی ارسال میشدند.
وی گفت روایتهایی که توسط این شبکه تبلیغ میشود شباهتهای بسیار زیادی با محتواهای مشاهده شده در حسابهای نمایندگان حزب کمونیست چین (سی سی پی) و رسانههای دولتی چین دارد.
استریک گفت: «به نظر میرسد هدف این شبکه مشروعیتزدایی از غرب با تقویت روایتهای حمایتگرانه از چین باشد.»
مرکز تابآوری اطلاعات برآورد میکند که در مجموع بین ٣٠٠-٥٠٠ حساب در توییتر، ٤٠-٥٥ حساب و صفحه در فیسبوک و ١٢ حساب در یوتیوب از این دست وجود داشته باشد.
انکار نقض حقوق بشر در سینکیانگ
برخی از این حسابها نقض حقوق بشر در منطقه سینکیانگ چین را مکرراً تکذیب میکنند. به گفته جامعه بینالمللی پکن در حال ارتکاب نسلکشی در این منطقه است.
پکن بیش از یک میلیون اویغور و سایر مسلمانان ترک - از جمله قزاقها و قرقیزها - را در بیش از ٤٠٠ بازداشتگاه زندانی کرده است که اردوگاههای «آموزش سیاسی»، بازداشتگاههای پیش از محاکمه و زندانها را شامل میشود.
زندگی میلیونها نفر دیگر تحت سیستم نظارت و کنترل سختگیرانه میگذرد.
پکن در ابتدا وجود این اردوگاهها را تکذیب کرده بود، اما اکنون از آنها با عنوان «مراکز آموزش حرفهای» با هدف از بین بردن تروریسم و بهبود فرصتهای شغلی دفاع میکند.
با این حال، گزارشهای گستردهای وجود دارد مبنی بر اینکه این مراکز، بازداشتگاههای اجباری هستند که برخی آنها را به «اردوگاههای کار اجباری» تشبیه کردهاند.
هیئتی متشکل از نه وکیل و تحلیلگر حقوق بشر مستقر در انگلستان که «دادگاه اویغور» نامیده میشود بهعنوان بخشی از تحقیقات مستقل در مورد اینکه آیا چین در رفتار با اویغورها و سایر اقلیتهای مسلمان در منطقه سینکیانگ مرتکب نسلکشی شده است، شهادت شهود را استماع میکند.
اتهامات مطرح شده علیه چین عبارتند از: «قتل، صدمات جسمی یا روانی جدی از جمله شکنجه، تجاوز و سایر خشونتهای جنسی، بردگی، جدایی اجباری کودکان از والدین خود، عقیمسازی اجباری، انتقال یا اخراج اجباری، آپارتاید، کار اجباری، جداسازی اجباری اعضای بدن، ناپدید شدن قهری، تخریب میراث فرهنگی یا مذهبی، آزار و اذیت، ازدواج اجباری و تحمیل مردان چینی هان به خانوارهای اویغور.»
حسابهای جعلی شبکههای اجتماعی که مرکز تابآوری اطلاعات آنها را افشا کرد چنین ادعاهایی را «دروغهای ساختگی ایالات متحده و غرب» خواندند.
وانگ یی، وزیر امور خارجه در بهمنماه سال گذشته گفت رفتار چین با اقلیتهای قومی در سینکیانگ «نمونه درخشانی» از پیشرفت حقوق بشر در این کشور است.
اما شواهد آشکار بردهداری و کار اجباری در صنعت پنبه سینکیانگ همچنان باعث اعتراضات جهانی شده است و تحقیقات درباره تجاوز، عقیمسازی و سوءاستفاده سیستماتیک از زنان مسلمان خشم بینالمللی را برانگیخته است.
افراد غیرواقعی دروغپراکن
این شبکه همچنین شباهتهای زیادی با شبکه تبلیغگرانه موسوم به «اژدهای اسپموفلیج» دارد که شرکت تحلیل شبکههای اجتماعی گرافیکا آن را شناسایی کرده است.
گرافیکا برای اولین بار در شهریورماه ١٣٩٨ فعالیتهای این شبکه را در یوتیوب، توییتر و فیسبوک افشا کرد. این شرکت در بهمنماه ١٣٩٨ متوجه تغییر در تمرکز آن بر دروغپراکنی در مورد کووید ١٩ شد. این شبکه فریبکاری در خردادماه ١٣٩٩ ویدئوهای خود به زبان انگلیسی را منتشر کرد.
گرافیکا اعلام کرد در تابستان و پاییز سال ١٣٩٩، سه پلتفرم شبکههای اجتماعی «مجموعهای از داراییهای اسپموفلیج را اغلب در عرض چند ساعت پس از ارسال مطالب» مسدود کردند.
در گزارشی که در بهمنماه سال گذشته منتشر شد، آمده است: «با این حال، این شبکه پابرجا مانده و تکامل پیدا کرده است.»
مرکز تابآوری اطلاعات نقشهای از هشتگها و تکنیکهای مورد علاقه شبکههای شناسایی شده قبلی مانند اسپموفلیج تهیه کرد و حسابهای بیشتری را کشف کرد که نشانههایی از این مسئله را نشان میدادند که بخشی از عملیات نفوذ هستند.
بهعنوان مثال، بسیاری از این حسابهای ساختگی از عکسهای پروفایل ایجاد شده توسط هوش مصنوعی استفاده میکنند. تصاویر به ظاهر واقعی تولید شده توسط کامپیوتر را برخلاف تصاویر سرقت شده نمیتوان با جستجوی عکس معکوس ردیابی کرد.
این تاکتیک در کارزارهای دروغپراکنی رواج بیشتری پیدا میکند، چرا که کاربران و پلتفرمهای شبکههای اجتماعی حسابهای مشکوک را بهتر از قبل تشخیص میدهند.
رأس برلی مدیر اجرایی مرکز تابآوری اطلاعات گفت: «حسابهای شناسایی شده در این عملیات نفوذ در توییتر از ترکیبی از تصاویر ایجاد شده توسط یادگیری ماشینی استایل گن به عنوان تصاویر پروفایل استفاده میکردند؛ همچنین به شبکهای بزرگتر از حسابها متشکل از تصاویری که ظاهر معتبرتری دارند، تصاویر متحرک و حسابهای کاربری تغییر یافته متکی بودند.»
او گفت: «به نظر میرسد بسیاری از این حسابهای تغییر یافته در فیسبوک و یوتیوب نیز مورد استفاده قرار گرفتهاند.»
در این گزارش آمده است استفاده از حسابهای تغییر یافته نشان میدهد که در برخی موارد مالکیت حسابها، چه از طریق سرقت رمزهای عبور یا خرید حسابهای سرقت شده از فروشندگان، تغییر پیدا کرده است.
فرار از «دیواره آتش بزرگ»
با توجه به اینکه بسیاری از شبکههای اجتماعی عمده در چین توسط «دیواره آتش بزرگ» مسدود شدهاند، پکن حضور دیپلماتیک خود را در شبکههای اجتماعی افزایش داده است و رویکردی تهاجمیتر برای شکلدهی به تصورات آنلاین از چین در پیش گرفته است.
حدود دو سال پیش، دیپلماتهای چینی حضور بسیار کمی در توییتر داشتند چرا که استفاده از آن - در کنار یوتیوب، گوگل و فیسبوک - در چین ممنوع است.
به گفته محققان مستقل، اکنون تقریباً ٢٠٠ سفارتخانه یا کنسولگری چین از بستر شبکههای اجتماعی استفاده میکنند.
این دیپلماتها اصطلاحاً «گرگ مبارز» نامیده میشوند، نامی که از یک فیلم سینمایی وطنپرستانه چینی گرفته شده است. آنها نظریههای توطئه متعارضی را تبلیغ میکنند که برای ایجاد هرجومرج و منحرف کردن اذهان نسبت به مسئولیت مربوط به مسائل داخلی و بینالمللی طراحی شده است.
تلاشهای پکن با افزایش اعتراضات ضد چین در هنگ کنگ در اسفندماه ١٣٩٧ آغاز شد؛ پیش از انتخابات ریاست جمهوری تایوان در دیماه ١٣٩٨ تقویت شد و در ماههای بعد هنگامی که مشخص شد همهگیری کووید ١٩ جهان را درمینوردد، شتاب فراوانی گرفت.
مؤسسه بروکینگز که اندیشکدهای مستقر در واشنگتن است در مهرماه سال گذشته گزارش داد اگرچه «گرگان مبارز» پکن در درجه اول محتوای وبسایتها و رسانههای خبری تحت حمایت رژیم را تبلیغ میکنند، در عین حال از رسانههای دولتی ایران و روسیه و همچنین «تأثیرگذاران» غربی به منظور اعتبارسنجی خارجی یا «مستقل» بهره میگیرند.
این مؤسسه گفت: «چین به دلیل اینکه فاقد شبکه منسجمی از تأثیرگذاران نیابتی است، از رسانههای دولتی و حسابهای رسمی دولت روسیه، ونزوئلا و ایران به منظور پیشبرد پیامهای ضدغرب آنها که به شکلی گسترده با منافع ژئوپلیتیک چین مطابقت دارد، بهره گرفته است. این کار در عین حال باعث سلب مسئولیت از این کشور میشود و مشروعیتی ظاهری به آن میبخشد.»